ĆWICZENIE 1.
ZAJĘCIA ORGANIZACYJNE
SZKOLENIE BHP
ĆWICZENIE 2.
MINERAŁY SKAŁOTWÓRCZE I SKAŁY GLEBOTWÓRCZE
Wymagany zakres wiadomości:
Teoria powstawania Ziemi, budowa wewnętrzna i stadia rozwojowe Ziemi, skład chemiczny i mineralny skorupy ziemskiej, klasyfikacja minerałów i systematyka skał, cechy rozpoznawcze minerałów i skał, oznaczanie minerałów i skał, właściwości glebotwórcze i głębokość zwietrzenia skał, wietrzenie skał i minerałów, procesy kształtujące oblicze Ziemi, zlodowacenia w Polsce, skały macierzyste gleb Polski.
ĆWICZENIE 3.
UZIARNIENIE GLEBY
Wymagany zakres wiadomości:
Pojęcie gatunku gleby, podział na frakcje granulometryczne, podział utworów glebowych na grupy granulometryczne (wg PTG i PN-R-04033), właściwości fizyczne, chemiczne i rolnicze gleb zależne od składu granulometrycznego. Rodzaje, metody i teoretyczne podstawy analizy składu granulometrycznego, preparowanie cząstek ziemistych do analizy, cechy rozpoznawcze grup granulometrycznych, sposoby przedstawiania wyników analizy składu granulometrycznego, właściwości frakcji granulometrycznych, charakterystyka grup granulometrycznych z rolniczego punktu widzenia, procesy egzogeniczne: wietrzenie (fizyczne, chemiczne, biologiczne), działanie wody (procesy aluwialne, deluwialne, abrazja), działanie wiatrów (procesy eoliczne), działanie lodowca. Rodzaj gleby, skały macierzyste gleb Polski, organoleptyczne oznaczanie grup granulometrycznych.
ĆWICZENIA 4.
WĘGLANY W GLEBIE
STRUKTURA GLEB
Wymagany zakres wiadomości:
Formy związków wapnia w glebie, formy nawozów wapniowych, wapnowanie gleb, przemiany zachodzące w nawozach wapniowych po dodaniu do gleby, ubytek wapnia w glebach uprawnych, wpływ wapnowania na glebę, przewapnowanie, oznaczanie węglanu wapnia w glebie, zawartość wapnia w glebie w glebach Polski.
Struktury gleb mineralnych. Struktury gleb organicznych. Czynniki powodujące powstawanie i utrwalanie struktury gleb. Wpływ zabiegów agrotechnicznych na strukturę gleb. Wodoodporność agregatów glebowych. Podział i opis typów struktur glebowych wg Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego.
ĆWICZENIE 5.
WSPÓŁCZYNNIK FILTRACJI I WŁAŚCIWOŚCI WODNE GLEB
ZASOLENIE GLEB
Wymagany zakres wiadomości:
Postacie wody w glebie (woda w postaci pary wodnej, woda molekularna: higroskopowa i błonkowata, woda kapilarna: właściwa i przywierająca, woda wolna - grawitacyjna, woda gruntowa). Retencja wody użytecznej dla roślin (siła ssąca gleby). Współczynnik pF. Pojemność wodna gleb (maksymalna, kapilarna, polowa, higroskopowa, punkt trwałego więdnięcia). Wilgotność gleb. Ruch wody w glebie - przepuszczalność wodna gleb (wchłanianie, przesiąkanie, współczynnik filtracji). Zależność przepuszczalności wodnej gleb od ich składu granulometrycznego i zawartości minerałów ilastych. Zjawisko pęcznienia gleb pod wpływem wody. Chemizm roztworu glebowego.
Roztwór glebowy, roztwór rzeczywisty i koloidalny, skład jakościowy i ilościowy roztworu glebowego, przewodnictwo elektrolityczne jako miara zasolenia gleb. Znaczenie wody w glebie. Przyczyny i skutki zasolenia gleb.
ĆWICZENIE 6.
KOLOKWIUM. PRÓCHNICA W GLEBIE
Wymagany zakres wiadomości:
Źródła substancji organicznej gleb, próchnica, jej powstawanie i definicja, mineralizacja związków organicznych, humifikacja, czyli procesy próchnicotwórcze, skład próchnicy (frakcyjny oraz elementarny), związki humusowe (budowa i rozpuszczalność), podział próchnicy, próchnica oraz jej właściwości w porównaniu z minerałami ilastymi, stosunek węgla do azotu w glebach, wpływ próchnicy na właściwości gleb, oznaczanie próchnicy w glebie (jakościowe, ilościowe i składu frakcyjnego).
ĆWICZENIE 7.
KWASOWOŚĆ I OKREŚLANIE POTRZEB WAPNOWANIA GLEB
Wymagany zakres wiadomości:
Źródła jonów wodorowych w glebie, zmiany pH gleby, zróżnicowanie stężenia jonów H+ w roztworze glebowym, kwasowość czynna, wymienna i hydrolityczna, buforowość i pojemność buforowa gleb, zależność między właściwościami gleby a jej odczynem, pomiary pH gleby. Obliczanie dawek wapna na podstawie kwasowości gleby.
ĆWICZENIE 8.
WŁAŚCIWOŚCI SORPCYJNE GLEB
Wymagany zakres wiadomości:
Rodzaje sorpcji, budowa i skład kompleksu sorpcyjnego gleby, suma zasadowych kationów wymiennych, pojemność sorpcyjna, źródło ujemnych ładunków w minerałach ilastych, organiczne koloidy glebowe, pojemność wymienna koloidów glebowych w stosunku do kationów.
ĆWICZENIE 9.
PODSTAWOWE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEBY
Wymagany zakres wiadomości:
Właściwości fizyczne podstawowe, gęstość właściwa i objętościowa, porowatość (rodzaje i wielkość porów glebowych), zwięzłość i pulchność, plastyczność, lepkość, pęcznienie, kurczliwość, czynniki kształtujące właściwości fizyczne gleb, metody oznaczania właściwości fizycznych gleb.
ĆWICZENIE 10.
KOLOKWIUM I ODRABIANIE ĆWICZEŃ
ĆWICZENIE 11.
CECHY MORFOLOGICZNE GLEB
Wymagany zakres wiadomości:
Odkrywka glebowa - cel, miejsce wykonania i rodzaje odkrywek glebowych, charakterystyka profilu glebowego (barwa, skład granulometryczny, odczyn, zawartość węglanów, wilgotność, struktura, konkrecje, nowotwory, domieszki, układ gleby itd.), pedon, rodzaje pobieranych próbek. Poziomy genetyczne: główne, mieszane i przejściowe, podpoziomy, przyrostki do oznaczania cech i właściwości poziomów. Gleby całkowite i niecałkowite. Monolity glebowe.
ĆWICZENIE 12.
KLSYFIKACJA GLEB NA PODSTAWIE MONOLITÓW
GENETYCZNA I GLEBOZNAWCZO-ROLNICZA SYSTEMATYKA GLEB POLSKI
CZĘŚĆ I.
Wymagany zakres wiadomości:
Procesy glebotwórcze. Poziomy diagnostyczne (epipedony i endopedony). Definicja gleby, kryteria ustalania jednostek systematycznych gleb Polski, jednostki hierarchiczne (dział, rząd, typ, podtyp, rodzaj, gatunek). Systematyka gleb Polski (PTG 1989 - dział gleb litogenicznych, autogenicznych i semihydrogenicznych).
ĆWICZENIE 13.
KLSYFIKACJA GLEB NA PODSTAWIE MONOLITÓW
GENETYCZNA I GLEBOZNAWCZO-ROLNICZA SYSTEMATYKA GLEB POLSKI
CZĘŚĆ II.
Wymagany zakres wiadomości:
Procesy glebotwórcze. Poziomy diagnostyczne (epipedony i endopedony). Definicja gleby, kryteria ustalania jednostek systematycznych gleb Polski, jednostki hierarchiczne (dział, rząd, typ, podtyp, rodzaj, gatunek). Systematyka gleb Polski (PTG 1989 - pozostałe działy).
Bonitacja gleb (współczynniki przeliczeniowe i wskaźniki bonitacji). Klasy bonitacyjne i kompleksy przydatności rolniczej gleb. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
ĆWICZENIE 14.
KOLOKWIUM.
PRAKTYCZNE WYKORZYSTANIE MAP GLEBOWO-ROLNICZYCH
Wymagany zakres wiadomości:
Podział map gleboznawczych w zależności od ich tematyki. Mapy glebowo rolnicze i ich aneksy. Skala mapy. Znaki topograficzne. Metody badań kartograficzno-gleboznawczych: orientacyjne i marszrutowe. Metody wyznaczania zasięgów glebowych: metoda punktów rozproszonych, metoda siatki geometrychnej, metoda siatki ruchomej, metoda zdjęć lotniczych i satelitarnych. Wybór miejsca badania gleb. Praktyczne wykorzystanie map glebowo-rolniczych.
ĆWICZENIE 15.
POPRAWA KOLOKWIUM. ODRABIANIE ĆWICZEŃ.
ĆWICZENIA TERENOWE - TERMIN USTALANY INDYWIDUALNIE W GRUPACH
ZALICZENIE PRZEDMIOTU NA PODSTAWIE ZDOBYTYCH PUNKTÓW:
10 ćwiczeń laboratoryjnych - 10 x 4 pkt. = 40 pkt.
3 kolokwia - 3 x 16 pkt. = 48 pkt.
SUMA = 88 pkt.
Oceny:
ndst dst dst plus db db plus bdb |
< 45 pkt. 45 - 53 pkt. 54 - 62 pkt. 63 - 71 pkt. 72 - 80 pkt. 81 - 88 pkt. |
ZALECANE PODRĘCZNIKI
Bednarek R, Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z. 2004, 2005. Badania ekologiczno-gleboznawcze. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 344
Buckman H.C., Brady N.C.: Gleba i jej właściwości. PWRiL. Warszawa, 1971.
Dobrzański B.: Gleboznawstwo. Zajęcia praktyczne. Wyd. II. Warszawa, 1971.
Dobrzański B., Zawadzki S.: Gleboznawstwo. Wydanie III. PWRL. Warszawa, 1995.
Kabata-Pendias A., Pendias H.: Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN. Warszawa, 1999.
Kempa E.: Gospodarka odpadami miejskimi. Arkady. Warszawa, 1983.
Kononowa M.: Substancje organiczne gleby, ich budowa, właściwości i metody badań. PWRiL. Warszawa, 1968.
Misztal M., Smal H., Wójcikowska-Kapusta A.: Litosfera i jej ochrona. Przewodnik do ćwiczeń dla studentów akademii rolniczych kierunku ochrona środowiska. Wyd. AR, Lublin, 1997.
Mocek A., Drzymała S., Maszner P.: Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Wyd. AR, Poznań, 1997.
Minczewski J., Marczenko Z.: Chemia analityczna. Analiza instrumentalna. PWN. Warszawa, 1980.
Myślińska E.: Laboratoryjne badania gruntów. PWN. Warszawa, 1992.
Namieśnik J., Łukasiak J., Jamrógiewicz Z.: Pobieranie próbek środowiskowych do analizy. PWN. Warszawa, 1995.
Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z.: Metody analizy i oceny właściwości gleb
i roślin. Katalog IOŚ. Warszawa, 1991.
Praca zbiorowa: Album gleb Polski. PWN. Warszawa, 1986.
Praca zbiorowa: Systematyka gleb Polski. Roczniki Gleboznawcze. Tom XL, z.3/4.
Praca zbiorowa pod redakcją R. Turskiego.: Gleboznawstwo. Ćwiczenia dla studentów wydziałów rolniczych. Wyd. AR, Lublin, 1998.
Saliszczew A.: Kartografia ogólna. PWN. Warszawa, 1998.
Tematy ćwiczeń oraz zakres wiadomości z przedmiotu:
GLEBOZNAWSTWO
dla studentów II semestru studiów stacjonarnych I stopnia Wydziału Rolniczego
___________________________________________________________________________