TEMAT: „Analiza czynników kształtujących sytuację konkurencyjną w branży ubezpieczeniowej”

W gospodarce rynkowej często zachodzące zmiany zmuszają do nowego spojrzenia na funkcje realizowane przez firmę. Jedną z nich jest planowanie, czyli wyznaczanie celów, jakie przedsiębiorstwo pragnie osiągnąć w swojej strategii. Następuje to poprzez określenie gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy, jak chcemy tam dotrzeć i jakie osiągniemy korzyści dążąc do wyznaczonego celu.

1. Groźba pojawienia się nowych konkurentów

Stopień atrakcyjności sektora

Branża usług ubezpieczeniowych jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się gałęzi polskiej gospodarki. Wieloletnie zaniedbania i coraz większa świadomość społeczeństwa otwierają przed firmami ubezpieczeniowymi ogromny rynek zbytu.

Według ostatnich statystyk w Polsce działa 54 Towarzystw Ubezpieczeniowych (dla porównania na rynku ubezpieczeniowym Niemiec działa ich 719). Oprócz liczby działających towarzystw, najistotniejszy wpływ na konkurencję ma dynamika rozwoju rynku ubezpieczeniowego w Polsce. W 1998 r. w porównaniu do 1991 była ona dziesięciokrotnie większa. Bardzo wysoka była elastyczność dochodowa popytu na ubezpieczenia (wzrost składki przypisanej / wzrost PKB). Największą dynamiką wzrostu składki przypisanej charakteryzowały się towarzystwa o małych udziałach w rynku. Były monopolista (PZU SA
i PZU Życie S.A.) w ciągu niecałych ośmiu lat zszedł do 60 % udziału w rynku, przy niemal siedmiokrotnym wzroście przypisu składki.

Zakładając stały wzrost zamożności społeczeństwa, bardzo intensywne działania marketingowe Towarzystw Ubezpieczeniowych, ogólny wzrost świadomości i wykształcenia, można przewidywać wzrostowy trend zapotrzebowania na usługi ubezpieczeniowe.

1. Wiek sektora (faza cyklu życia sektora)

Fazy Kryteria	Narodziny	Rozwój	Dojrzałość	Starzenie się
Stopa zwrotu	Średnia	Duża	Stała i stabilna	Zerowa lub ujemna
Możliwość zwrotu	Znaczna	Znaczna	Zerowa	Ujemna
Liczba konkurentów	Znaczna	Znaczna	Mała	Mała
Struktura konkurencji	Zmienna	Stabilizująca się	Stali liderzy	Oligopol
Technologie	Eksperymentalne	Rozwijająca się	Dojrzałe	Schyłkowe
Dostęp do sektora	Łatwy	Możliwy	Bardzo Trudny	Brak zainteresowania

W Polsce ubezpieczenia, a konkretnie ubezpieczenia na życie są w fazie narodzin.

2. Bariery wejścia na rynek:

1. korzyści ekonomiki skali - stanowią barierę wejścia dla nowych przedsiębiorstw,

2. koszty transferu

3. dostęp do sieci dystrybucji - Towarzystwa Ubezpieczeniowe posiadają własne sieci sprzedaży poprzez swoje biura i sieć licencjonowanych agentów ubezpieczeniowych oraz brokerów.

Barierą wejścia do kanału dystrybucji jest posiadanie licencji na wykonywanie czynności związanych z pośrednictwem ubezpieczeniowym.

Natomiast ze strony firm konkurencyjnych, towarzystwa ubezpieczeniowe podpisują z agentami umowy agencyjne na wyłączność, co uniemożliwia im współpracę z innymi firmami ubezpieczeniowymi,

4. dyferencjacja produktu - niematerialność produktów ubezpieczeniowych powoduje, że w tym wypadku produkt jest utożsamiany z nazwą Towarzystwa Ubezpieczeniowego, co jest przyczyną wierności i wzbudzania zaufania potencjalnego klienta. Taki stan rzeczy sprawia że np. PZU ze względu na swą długoletnią historię jest utożsamiane z pewnością i gwarancją wypłacalności, natomiast mniejsze towarzystwa nie mogą na tym bazować,

5. wymogi formalno - prawne - podstawową barierą wejścia na rynek polski jest konieczność uzyskania licencji na działalność ubezpieczeniową. Na polskim rynku można działać wyłącznie w formie spółki akcyjnej bądź Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych. Uzyskanie zezwolenia na działalność wymaga spełnienia określonych warunków prawnych, kapitałowych, rachunkowych, technicznych i ekonomicznych. Podstawowym prawnym warunkiem uzyskania zezwolenia na działalność na rynku krajowym jest działanie wyłącznie w zakresie określonym przez prawo oraz korporacyjna forma przedsiębiorstwa. Przedmiotem działania przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego może być wyłącznie działalność ubezpieczeniowa oraz działalność z nią związana tzn. udzielanie gwarancji samoistnych, nieodwołalnych
   i bezwarunkowych, płatnych na pierwsze żądanie. Towarzystwo może działać tylko w jednym, prawnie określonym dziale ubezpieczeń.

Korporacyjna forma działalności ma wpływ na prowadzenie finansów towarzystw ubezpieczeniowych. Poddane są one wymaganiom rachunkowym właściwym przedsiębiorstwom korporacyjnym, jak np. sprawozdania finansowe.

Minimalny kapitał gwarancyjny zależy od rodzaju i zakresu prowadzonej działalności. Źródło pochodzenia kapitału musi być udokumentowane, tak aby nie pochodziły ze źródeł wyłączonych przez przepisy prawa np. pożyczki.

Bariery wejścia na polski rynek nie są zbyt silne.

f) intensywność rywalizacji na rynku

Dla potencjalnych inwestorów informacja, że PZU posiada co najmniej 60 % udziału w rynku jest nieco zniechęcająca. Ubezpieczenia są sektorem wysoce skoncentrowanym, co wynika z monopolu naturalnego na tego typu działalność.

2. Groźba pojawienia się nowych produktów

1. Rodzaje nowych produktów

Produkty ubezpieczeniowe nie są chronione przed kopiowaniem i na ogół bardzo łatwo kopiowalne w podstawowym zakresie (oferowane pokrycie ryzyk, stawki). Wprowadzenie nowego produktu, nowego rozwiązania techniczno-finansowego daje dość krótką przewagę nad konkurentami. Praca nad modyfikowaniem produktów musi więc trwać bez przerwy. Każda transakcja może być inicjacją rozwoju produktu i poszerzaniem oferty. Utrzymanie pozycji rynkowej wymaga nieustannego adaptowania, modyfikowania lub zastępowania starych produktów nowymi.

Towarzystwa ubezpieczeniowe wprowadzają nowe produkty, takie których towarzystwa konkurencyjne nie posiadają w swojej ofercie, nie ma jednak takich produktów zbyt dużo. Jednym nich jest posiadanie w swej ofercie Zielonej Karty.

TU ”Samopomoc” S.A posiada tanie ubezpieczenia komunikacyjne, ale nie posiada
w swej ofercie Zielonej Karty, PZU natomiast oferuje ją do OC komunikacyjnego za darmo. W branży ubezpieczeniowej trudno jest oferować nowe produkty, można jedynie poszerzać istniejącą już ofertę, o ryzyka których inne firmy nie posiadają lub tworzyć ubezpieczenia pakietowe, co daje możliwość rozłożenia ryzyka wystąpienia szkody na kilka grup w zamian za niższą składkę.

Stopień elastyczności produkcji ( zmiany technologii).

W branży ubezpieczeniowej nie ma możliwości zmian technologicznych, gdyż przedmiotem działania przedsiębiorstw ubezpieczeniowych jest wyłącznie działalność ubezpieczeniowa.

3. Groźba pojawienia się substytutów dla ubezpieczeń jest mała.

W branży ubezpieczeniowej substytutem ubezpieczenia od kradzieży z włamaniem, może być wynajęcie agencji ochrony mienia bądź zamontowanie systemu monitorującego lub mechanicznych systemów zabezpieczających przed włamaniem i kradzieżą.

Jednak nie stanowi to większych barier czy zagrożeń.

4. Siła oddziaływania dostawców

W ubezpieczeniach podstawowymi dostawcami są dostawcy usług sprzedaży ubezpieczeń, czyli pośrednicy ubezpieczeniowi. Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego jest regulowana przez prawo. Czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego mogą być wykonywane przez dwie kategorie pośredników: agentów ubezpieczeniowych i brokerów ubezpieczeniowych.

Agent ubezpieczeniowy jest upoważniony do zawierania ubezpieczeń w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń. Czynności te mogą być wykonywane na podstawie zezwolenia Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń (PUNU). Agent może prowadzić działalność na rzecz dowolnej liczby zakładów ubezpieczeń na podstawie zawartych z nimi umów agencyjnych.

Broker ubezpieczeniowy jest pośrednikiem, który działa w imieniu i na rzecz ubezpieczającego. Zawiera on umowy o pośrednictwo z ubezpieczającym. Działalność ta również wymaga zezwolenia PUNU. W praktyce funkcjonowanie brokerów ubezpieczeniowych nie zawsze odpowiada oczekiwaniom ubezpieczających. Broker wynagradzany jest przez towarzystwo ubezpieczeniowe prowizją.

Pozycja negocjacyjna multipośredników wobec towarzystw jest dość silna. Mogą oni stosować różne formy nacisku na towarzystwa dla uzyskania wyższej prowizji. Groźba przekazania dobrego klienta konkurencji jest bardzo silnym argumentem.

Kolejnymi ważnymi dostawcami są Towarzystwa Reasekuracyjne, które służą poszerzeniu możliwości ubezpieczeniowych, uniknięcia naruszenia marginesu wypłacalności. Reasekuracja pozwala na podjęcie szczególnie dużych ryzyk. Z wyjątkiem dwóch największych firm, polskie towarzystwa nie posiadają wysokiego kapitału. W kraju nie ma zbyt wielu Towarzystw prowadzących czynną reasekurację. W Polsce jest tylko jedno towarzystwo reasekuracyjne i ponad dziesięć towarzystw mieszanych ubezpieczeniowo -reasekuracyjnych. Niezbyt duże możliwości reasekuracyjne oraz niezbyt wysoki standing Polski na rynkach finansowych powodują, że pozycja większości reasekuratorów jest silna i mogą oni pobierać wysokie stawki. W roku 1996 ok. 20% składek przekazano reasekuratorom.

Dla przedsiębiorstwa korzystny układ to taki gdzie przedsiębiorstwo może dyktować swoje warunki zarówno dostawcom jak i odbiorcom. Przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe w pewnym sensie ze względu na specyfikę swej działalności taki efekt uzyskują.

5. Siła oddziaływania odbiorców.

Specyfika ubezpieczeniowa wyraża się m.in. w stosunku jaki nawiązuje przedsiębiorstwo ubezpieczeniowe ze swoimi odbiorcami, klientami.

Klienci kształtują rynek ubezpieczeniowy kierując się marką firmy, jej kondycją finansową, akcjonariuszami oraz już bardziej szczegółowymi rzeczami jak likwidacja szkód, cena produktu.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

2

---