FINANSE PUBLICZNE

29-09-2007

Pieniądz drobna rzecz która cieszy posiadacza, pełni funkcję

1. miernika wartości

2. środek cyrkulacji

3. środek płatniczy

4. tezauryzacji ( gromadzenie) np. 20 dolarów w złocie to wartość , a w papierze to tylko zapisany papier

- w niewielkiej ilości towaru była duża wartość

- towar chcący pełnić funkcje pieniądza musi pełnić funkcję bez utraty funkcji użytkowej

- odporny na warunki atmosferyczne

Funkcje pieniądza papierowego

Pieniądz światowy

Pieniądz elektroniczny

Teoria finansów publicznych ( definicja)

13-10-2007

Ile państwa i ile rynku zaspokaja potrzeb społecznych? (pytanie może być na egzaminie)

Jaki powinien być obszar usług i dóbr finansowanych z budżetu , a jak część tych usług i dóbr powinna być kupowana na rynku?

Mój pogląd na Kejsa (pojawił się w okresie wielkiego kryzysu gosp. , dokonał rewolucji , państwo powinno zaspokajać podstawowe potrzeby)

SWIS - przedstawienie liberalizmu gosp. , państwo zaspokaja minimalne potrzeby

Przedmiotem nauki o finansach publicznych są zjawiska oraz procesy związane z powstawaniem i dysponowaniem pieniężnych środków publicznych zapewniających funkcjonowanie sektora publicznego.

Nauka o finansach publicznych bada zakres i przyczyny dla których tworzy się fundusze publiczne i różnorodne skutki jakie wywołuje tworzenie funduszy publicznych.

Nauka o finansach publicznych szuka odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące zjawisk zachodzących w sferze gosp. Społecznej związanych z gromadzeniem i rozdysponowaniem pieniężnych środków publicznych. Można wyróżnić trzy sfery do których stawiane są następujące pytania:

1. Sfera społeczno - ekonomiczna

Jaki stopień interwencji fiskalnej państw( dochody podmiotów) jest możliwy do zaakceptowania przez społeczeństwo.

Stopień interwencji fiskalnej czyli jaka część ( na ile każdy z nas godzi się na to aby państwo zabierało nam część dochodów) i co za to otrzymamy ( np refundację czegoś i za ile)

2. Czy możliwe jest takie zaspokojenie popytu na pieniądz, założonego przez państwo które nie ogranicza nadmiernie przedsiębiorczości , zdolności do inwestowania, zdolności do tworzenia oszczędności pieniężnych przez gospod. domowe ale jednocześnie pozwala państwu skutecznie realizować funkcje, publiczne , społeczne i gospodarcze.

3. Jakie mechanizmy zastosować aby działalność państwa sferze finansów publicznych była skoordynowana z innymi obszarami aktywności państwa zwłaszcza w sferze monetarnej

(Ile państwo może przejąć do siebie, jeśli tego pieniądza jest za dużo to inflacja która może przerodzić się w hiperinflację )

4. Jakie skutki dla gospod. społeczeństwo spowoduje kreowanie popytu na pieniądz przez władze publiczne.

5. W jaki sposób umiejętnie łączyć cele czysto fiskalne sprowadzające się do zaspokojenia popytu władz publicznych na pieniądz czyli dochody z cenami poza fiskalnymi takimi jak:

- wspieranie wzrostu gospod

- bezrobocie (walka z nim)

-koordynowanie rozkładu dochodów wynikającego z niesprawiedliwości rynku

6. Jaki stopień nierównowagi w finansach państwa zwłaszcza w budżecie państwa jest do zaakceptowania bo nie wywołuje negatywnych skutków dla ogólnej równowagi gospodarki, nie generuje zjawisk inflacyjnych gospodarki .

Deficyt budżetowy nie może przekraczać 3%, przekroczenie go powoduje negatywne skutki.

7. Jaki poziom zadłużenia państw jest do zaakceptowania, pod jakimi warunkami i jakie konsekwencje dla przyszłych pokoleń ma dług publiczny

8. Jakie powinny być źródła pożyczek publicznych ( tzn: krajowe czy zagraniczne) żeby można było dokonywać minimalizacji kosztów dla pozyskiwania pożyczek oraz utrzymywać płynność finansową państwa - zarządzanie długami publicznymi.

Zdolność do spłacania bieżących zobowiązań - PŁYNNOŚĆ FINASOWA

9 . W jakich sytuacjach działalność pożyczkowa państwa może stabilizować a w jakich destabilizować rynki finansowe.

10 . W jakim zakresie możliwa jest a w jakim zakresie nie celowa jest koordynacja polityki finansowej danego państwa z innymi państwami

Kwestia to jest istotna przy zachodzących współcześnie procesach tworzeniu jednolitego obszaru monetarnego czy jednolitego rynku europejskiego.

27-10-2007

Druga grupa pytań związana jest z mechanizmem gromadzenia środków publicznych.

1. Dlaczego władze publiczne zgłaszają popyt na pieniądz w takiej a nie innej wysokości

2. Jakie czynniki kształtują wielkość tego popytu

3. W jaki sposób popyt na pieniądz może być zaspakajany a szczególnie jaka ma być relacja między pieniądzem bezzwrotnym a pieniądzem zwrotnym

- pieniądz bezzwrotny ( podatki , cła )

- pieniądz zwrotny ( pożyczki , kredyty)

4. Jakie kryteria zastosować przy nakładaniu danin publicznych a wiec:

- kto powinien być opodatkowany

- jaki przedmiot opodatkowania przyjąć

- jak interpretować regułę zdolności kredytowej podmiotów

- czy i jakie stosować preferencje wobec podatników

Powód opodatkowania - zdolność podatkowa podmiotu (czy podmiot jest w stanie zapłacić podatek żeby funkcjonował.

Tendencja w świecie - to wzrost udziału podatków pośrednich w dochodach budżetu państwa, a zmniejszenie się udziału podatków bezpośrednich.

5. Jaką formę organizacyjną gromadzonych i wydatkowanych pieniężnych środków publicznych należy preferować - jakich dziedzinach wskazane jest preferowanie funduszy typu budżetowego a w jakich funduszy typu celowego.

6. Jak powinien być zbudowany aparat skarbowy aby możliwe było skuteczne ściąganie danin publicznych i aby przestrzegane były akceptowane przez społeczeństwo zasady ponoszenia ciężarów publicznych , podatków )

7. Udział władz centralnych i samorządowych w gromadzeniu i wydatkowaniu środków publicznych aby z jednej strony zapewnić bezpieczeństwo finansowe kraju rozumiany jako zdolność władz centralnych do realizacji fundamentalnych funkcji publicznych a z drugiej strony aby tworzyć finansowe warunki rozwoju samorządności

17-11-2007

Na jakie pytania muszą odpowiedzieć finanse publiczne .

Mechanizm rozdysponowywania środków publicznych

1. Jakie dziedziny życia społecznego i gospod. powinny być finansowane z funduszy publicznych i w jakich proporcjach

2. Jakimi metodami można osiągnąć najwyższą efektywną i ekonomiczną efektywność wydatków publicznych

3. Jakie mierniki i parametry należy przyjąć za podstawę dopływu środków finansowanych aby zaspokojenie potrzeb finansowanych z funduszy publicznych było względnie równomierne i sprawiedliwe.

4. Jak należy ową sprawiedliwość rozumieć dla finansów publicznych np. dochód na rodzinę , dochód na głowę

5. Jakie formy organizacyjne i prawne zastosować w stosunku do podmiotów prowadzących gosp. środkami pieniężnymi , agencje władz publicznych

6. Jak kształtować relację między władzami centralnymi aby ich działalność była należycie skoordynowana z punktu widzenia realizacji za pomocą finansów publicznych , celów społecznych i gospodarczych

7. Jakie mechanizmy regulujące dopływ środków finansowanych do poszczególnych szczebli władz publicznych powinny być zastosowane aby możliwe było realizowanie strategii zaopatrzenia poszczególnych obywateli zbiorowości lokalnych oraz całego społeczeństwa w dobra publiczne

Funkcje Finansów publicznych

Do podstawowych funkcji finansów publicznych należy zaliczyć funkcję

- redysrybucyjną

- alokacyjną

- stabilizacyjną

Istota funkcji alokacyjnej polega na tym , że finanse publiczne są narzędziem alokacji zasobów w gospod . rynkowej

Skutkiem alokacji części zasobów którymi dysponuje alokacja jest dostarczanie towarów i usług obywatelom , społecznościom lokalnym oraz całemu społeczeństwu.

Dostarczenie towarów i usług finansowane jest z funduszy publicznych i następuje w związku z dwojakiego rodzaju zadaniami stawianymi przed państwem .

1. zadania publiczne

2. zadania społeczne

Realizacja przez państwo w. w zadań jest konieczna gdy nie mogą one być wykonane za pomocą mechanizmu rynkowego

Zadania publiczne :

Wykorzystanie mechanizmu rynkowego nie wchodzącego w rachubę z powodu specyficznych , naturalnych cech , potrzeb dóbr publicznych.

Trudno było by bowiem na zasadach rynkowych organizować np. ochronę narodową , służbę publiczną , administrację publiczną

Realizacja zadań społecznych państwa zaspokajanie indywidualnych potrzeb obywateli , które wprawdzie ze względu na ich cechy mogły by być zaspokajane na zasadach rynkowych ale wprowadziło by to wiele niebezpieczeństw , wywołanych przez niesprawność mechanizmu rynkowego

Funkcja Redysrybucyjna

Rozważając funkcję lokacyjną finansów publicznych główny akcent należy położyć na wytwarzanie i przetwarzanie dóbr publicznych obywatelom , społecznościom. Procesy te wymagają zasobów ziemi , zasobów pracy , zasobów kapitału trwałego i obrotowego, wytwarzanie i dostarczanie określonych dóbr posiadania dochodów. Spełniając konstytucyjne funkcje państwo musi ponosić wydatki związane z alokowaniem dóbr publicznych i społecznych, jednocześnie państwo nie wytwarza bezpośrednio żadnego dochodu dlatego z konieczności sięga dochodów innych podmiotów wykorzystując atrybut władzy jest więc państwem podatkowym.

Specyficzna sytuacja dochodów państwa , wymusza redystrybucję dochodów społeczeństwa.

Redystrybucja dochodów jest realizowana a formie pieniężnej, dokonuje się w najszerszym ujęciu przez system transferów dochodów ; transfery te przyjmują postać przepływu pieniądza między różnymi podmiotami a państwem.

Dla transferów o charakterze publicznym istotne jest to że przepływ pieniądza ma charakter jednostronny , ściśle jednokierunkowy.

Funkcja stabilizacyjna

Trudność i negatywne skutki jakie powstają z wykorzystywaniem funkcji redysrybucyjnej i stabilizacyjnej , mogą być częściowo złagodzone przez wykorzystywanie finansów publicznych do gospod . rynkowej innymi słowy celem władz publicznych powinny być umiejętne posługiwanie się elementami alokacji zasobów i redystrybucji dochodów do łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego.

!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Pokaż iż umiejętne manewrowanie funkcją alokacyjna i funkcją redysrybucyjną może przerodzić się w sprawne działanie funkcji stabilizacyjnej.

1. 12-2007

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Formy opodatkowania , która jest dobra i uzasadnienie

W procedurze budżetowej proces ten nazywamy amortyzacją budżetu państwa , a ściślej amortyzacją podatków oraz wydatków budżetowych.

Amortyzacja dochodów i wydatków budżetowych dokonywana jest także w przypadku budżetów jednostek samorządowych, gmin , powiatów województw.

Miedzy podatkami a budżetem państwa zachodzą ścisłe związki, fundamentalny związek polega na tym że podstawą tworzenia ( źródłem są podatki a ściślej ustawy podatkowe ) dotyczące poszczególnych rodzajów podatków ( od dochodów z działalności gospod. Dochodów osobistych , akcyzy , dochodów majątkowych)

W ujęciu prawnym zasadnicza różnica między podatkami a budżetem polega nadym że w prawdzie podatki podobnie jak budżet państwa stanowione są na mocy ustaw; to jednak charakter tych ustaw jest odmienny.

Ustawy podatkowe stanowione są z reguły na czas nieokreślony podczas gdy ustawy budżetowe zawsze mają ściśle określony zakres obowiązywania.

Obowiązkowy czas ustaw podatkowych nie przeszkadza w dokonywaniu zmian w ustawie podatkowej lub zmian niektórych dodatkowych rozstrzygnięć.

Przyjęcie przez parlament ustawy podatkowej oznacza przymus pobrania danego podatku przez organ wykonawczy jednak wielkość tego pobrania w sensie globalnym kwot z danego tytułu podatkowego jest zapisana w corocznych ustawach budżetowych.

Wydajność dochodowa poszczególnych podatków jest uzależniona od wielu czynników na które nie mają bezpośredniego wpływu ani parlament ani rząd - faza kryzysu.

Zapisane w ustawie budżetowej kwoty wydatków stanowią limit, ich przekroczenie oznacza naruszenie ustaleń dokonanych w ramach autoryzacji budżetowej a więc złamanie ustawy budżetowej , co może doprowadzić do postanowienia Rządu przed Trybunałem Stanu

Wykład z 15-12-2007

Takie pytanie może być na egzaminie:

1. wyjaśnij dlaczego pieniądz papierowy nie pełni funkcji pieniądza złotego

2. Istota państwa

EGZAMIN

GODZ. 10.30 ( będzie trwał 1 godz. I 15 minut - na kartce piszemy egzamin z finansów publicznych , imie , nazwisko, nr. grupy)

Rozwój budżetu państwa jest ściśle związany z rozwojem instytucji państwa, dla rozwoju budżetu państwa , decydujące znaczenie miały :

1. Rozwój stosunków towarowo pieniężnych

2. Odzielenie majątku państwo od majatku królewskiego

3. Rozwój parlamentaryzmu

4. Rozwój socjalnych funkcji państwa

5. Rozwój gospod. Funkcji państwa

6. Rozwój międzynarodowych stosunków gospod. i finansowych

7. Procesy integracyjne zachodzące we współczesnym świecie

Cechy budżetu państwa

Wyróżniamy następujące cechy budżetu

1.Budżet państwa jest funduszem zneutralizowanych zasobów pieniężnych gromadzonych i dzielonych przez państwo w związku z realizacją zadań państwa

2. Gromadzenie środków budżetowych odbywa się z reguły w sposób przymusowy - ten tryb gromadzenia zasobów budżetowych jest charakterystyczny dla działalności państwa - wynikający z atrybutu władzy

3.Procesy gromadzenia i dzielenia dochodów za pomocą budżetu implikują zasady ustrojowo konstytucyjne - najogólniej chodzi o zakres uprawnień , władzy ustawodawczej i wykonawczej w określaniu źródeł, wysokości i rodzajów oraz kierunków wydatków - wymaga to nadania budżetowi państwa formy normatywnej - ustawy

4. Ustawa budżetowa ( jaki sposób jest zatwierdzony jest budżet - zatwierdzany jest ustawą )

Proces gromadzenia i dzielenia przez państwo dochodów w budżecie zawsze maja charakter nie tylko ekologiczny lecz także społeczny - wyraża się to w przejmowaniu części produktu krajowego brutto, dysponowaniu nią co wpływa na sytuację dochodową poszczególnych osób i grup społecznych

5. Dochody budżetowe powstają na skutek definitywnego, bezzwrotnego przejęcia ich przez państwo od różnych podmiotów

6. Budżet państwa dotyczy działalności organów i podmiotów państwo przyszłości , stąd tez jest zawsze planem dochodów i wydatków państwa na z góry ustalony czas.

7. Budżet jako fundusz musi cechować specjalizacja polegająca na nadaniu rygorów prawnych wydatkom budżetowym

8. Wiązanie dochodów i wydatków budżetu z działalnością państwa w zamkniętym okresie oznacza że w istocie budżet państwa tworzą strumienie dochodów i strumienie wydatków ( podatek fizyczny , podatek od osób prawnych)

9. Strumieniowy charakter budżetu oznacza z reguły konieczność egzekwowania , należy w danym okresie dochodów , jak również obligacje do wydatkowania środków budżetowych przed upływem okresu budżetowego.

W teorii wyodrębnia się następujące funkcje państwa:

- redystrybucja ( rozdzielcza)

- stabilizacyjna

- lokacyjna

- fiskalna ( skarbowa)

- ustojowa

- demokratyczna

- kontrolna

- bodźcowa

- planowania

- prawna

- kredytowa

- administracyjna

- koordynacyjna

W literaturze przedmiotu powyższe funkcje dzielone są na trzy grupy :

* redystybucyjna

* stabilizacyjna

* lokacyjna

Redystrybucyjna funkcja budżetu państwa polega na tym że budżet jest narzędziem podziału produktu krajowego brutto. Działalność redystrybucyjna polega zatem na regulowaniu występujących w gospodarce narodowej. Zewnętrznym wyrazem redystrybucyjnej działalności budżetu jest gromadzenie dochodów głównie w postaci podatków od podmiotów gospodarczych i przeznaczenie ich na rzecz podmiotów które w ogóle nie otrzymują dochodów albo osiągaja ale w stopniu nie wystarczającym na ich potrzeby

( może być też pytanie z budżetu , definicja i jaki będzie na przyszły rok )

---