Kodeks cywilny. Komentarz

red. prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski

Rok wydania: 2008

Wydawnictwo: C.H.Beck

Wydanie: 5

Komentowany przepis

Art. 374. [Odnowienie; zwłoka wierzyciela] § 1. Odnowienie dokonane między wierzycielem a jednym z dłużników solidarnych zwalnia współdłużników, chyba że wierzyciel zastrzegł, iż zachowuje przeciwko nim swe prawa.

§ 2. Zwłoka wierzyciela względem jednego z dłużników solidarnych ma skutek także względem współdłużników.

1. Jak wiadomo (zob. art. 366 Nb 5-15), między dłużnikami solidarnymi istnieje silna więź prawna, przejawiająca się przede wszystkim w tym, że spełnienie świadczenia przez jednego z nich zwalnia pozostałych. Identyczny skutek wywierają także tzw. surogaty wykonania zobowiązania, wśród nich odnowienie.

2. W drodze jednak przewidzianego w art. 374 § 1in fine wyjątku, odnowienie dokonane między wierzycielem a jednym z dłużników solidarnych nie zwalnia współdłużników, gdy wierzyciel w umowie odnowienia zastrzegł zachowanie swych praw wobec współdłużników. Dłużnik, który zawarł umowę odnowienia, i pozostali dłużnicy odpowiadają nadal solidarnie. Gdy odnowienie ze wspomnianym zastrzeżeniem polega na zmianie świadczenia, wtedy powstaje wyjątkowa sytuacja, w której poszczególni dłużnicy solidarni nie są zobowiązani do spełnienia tego samego świadczenia (zob. art. 368 Nb 2). Spełnienie świadczenia przez dłużnika, który zawarł umowę odnowienia, zwalnia współdłużników, i na odwrót, spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z współdłużników zwalnia dłużnika, który zawarł umowę odnowienia.

3. Więź prawna między dłużnikami solidarnymi przejawia się także we wzajemnej reprezentacji dłużników na ich korzyść wobec wierzyciela w sytuacjach objętych art. 374 § 2. Według tego przepisu, jeżeli wierzyciel dopuścił się zwłoki (art. 486 § 2) wobec jednego z dłużników solidarnych, nie tylko ten, ale każdy z pozostałych dłużników jest uprawniony do złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego, jak też do żądania naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki wierzyciela (art. 486 § 1).

4. W piśmiennictwie reprezentowany jest pogląd rozciągający wzajemną reprezentację dłużników na ich korzyść wobec wierzyciela również na korzystne dla jednego z dłużników solidarnych skutki zawartej przez niego z wierzycielem ugody (B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, Wyrządzenie, s. 92).

5. Zawarcie ugody bankowej w trybie art. 20 ust. 1 ustawy z 3.2.1993 r. o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 18, poz. 82 ze zm.) z udziałem jednego z dłużników solidarnych, która stanowi nowację zobowiązania, powoduje wygaśnięcie dotychczasowego zobowiązania - w razie braku odmiennych postanowień wierzycieli - także w stosunku do pozostałych dłużników solidarnych (orz. SN z 11.6.2003 r., V CKN 271/01, PB 2004, Nr 1).

Zawada