ZROZUMIENIE STOJĄCYCH PRZED NIĄ WYZWAŃ I MOŻLIWOŚCI.

Dziewczynki wydają się mieć z górki.Wzrasta ich pewność siebie, poprawiają się wyniki egzaminów, rozwijają się możliwości kariery. Uwolnione z obowiązku pozostawania w domu, cieszą się wolnością, o której mogły tylko marzyć 50 lat temu. Wielu chłopców uważa, że dziewczynkom w życiu łatwiej i irytuje ich, że podejście "dostać wszystko" prezentowane przez ich matki ustępuje miejsca nastawieniu "zdobyć wszystko", przez co oni sami pozostają w tyle. A więc kompetentne i odnoszące sukcesy superdziewczynki. Czy aby na pewno? Tuż pod powierzchnią "dziewczęcej siły" tkwią nowe trudności i lęki, które towarzyszą zwiększonemu potencjałowi. Niektóre problemy, np. dotyczące zaburzeń jedzenia, pojawiły się w cieniu sukcesów; inne pojawiają się tam, gdzie zamiast sukcesu obserwujemy porażki, gdyż nie wszystkie dziewczęta radzą sobie z nową, potrójną dawką oczekiwań: aby odnieść sukces akademicki i finasowy, osiągnąć niezależność emocjonalną, a także osiągnąć wyższy standard piękna, jaki obecnie umożliwiają kosmetyki, ubrania, a nawet chirurgia. Od kobiet oczekuje się, aby dobrze wyglądały dla samych siebie i dla swoich przyjaciółek, a niekoniecznie dla przedstawicieli płci przeciwnej, których postrzega się jako źródło problemów, co prowadzi do brania sobie za cel emocjonalnej i ekonomicznej niezależności. Tej uczuciowej wyniosłości towarzyszy równie silna presja dotycząca nie tylko seksualnej świadomości, ale wręcz łóżkowego wyszkolenia. Kolorowe czasopisma informują, jak to robić. Jest to emocjonalne pole minowe, na którym ginie wiele wrażliwych dziewcząt, co można wyraźnie zaobserwować w statystykach nastoletnich ciąż. Obserwujemy także problemy dotyczące sfery edukacji. Podczas gdy wiele dziewcząt w pełni wykorzystuje możliwości nowego systemu edukacji, inne odnoszą sukcesy kosztem zdrowia psychicznego i samopoczucia. Niektóre czeka porażka. Od 2 do 3 procent nastoletnich dziewcząt podejmuje próby samobójcze. Kobiety w wieku od 15 do 19 lat to w tej kwestii grupa najwyższego ryzyka. Niektórzy rodzice przyczyniają się do zwiększania presji odczuwanej przez swoje córki, samemu padając ofiarą propagandy piękna, dobrego samopoczucia i bogactwa. Matki przez wiele lat mogą wyglądać znacznie atrakcyjnej od swoich dorastających córek i muszą być bardzo pewne siebie, aby nie dać się wciągnąć w tę grę.

Pozytywnym aspektem całej sytuacji jest to, że na początku XXI wieku kobiety mają znacznie więcej możliwości i dotyka je mniej ograniczeń ze względu na ich płeć. Istnieje tylko kilka dziedzin wświecie sportu, wypoczynku czy pracy, które pozostają poza domeną mężczyzn, przynajmniej teoretycznie. Kobietom wolno wszystko, a do tego mogą zostać matkami.

W obliczu tak wielkich możliwości stojących przed dziewczynkami, rodzice i nauczyciele mają za zadanie pomagać im w jak najpełniejszym wykorzystaniem szans. Aby odnieść sukces, a także obronić się przed potencjalnymi problemami związanymi z nową pozycją w społeczeństwie, dziewczynki potrzebuja dużej dawki pewnosci siebie i pozytywnej samooceny. Dziewczęta powinny stworzyć nową definicję kobiecości-promującą uczciwość, szacunek dla innych i samego siebie, niezależność i autonomię przy jednoczesnym zaakceptowaniu swej roli biologicznej. Kiedyś kobiecość zwykła być rozumiana jedynie jako dążenie do podobania się mężczyznom pokora, uległość, bezwolność i łagodność, a także przedkładanie potrzeb innych osób nad swoimi. Ta postawa jest dziś odrzucana przez większość młodych kobiet, jednak w swoim dążeniu do zmian wiele z nich po prostu małpuje zachowania mężczyzn. Szacunek dla własnej kobiecości to podstawa równowagi psychicznej w obliczu agresji, z jaką spotyka się tak wiele dziewczynek. Nie powinny się one uważać za słabsze lub gorsze od chłopców tylko dlatego, że bywają bardziej uczuciowe lub nie zawsze mają poczucie panowania nad sytuacją. Dziewczynki muszą brać pod uwagę własne potrzeby podczas dbania o potrzeby innych i zaakceptować fakt, że zasługują na szacunek otoczenia. Samokrytyka, niska samoocena i niezadowolenie z własnego wyglądu oraz osiąganych wyników, które kryją się pod nawet najbardziej efektowną maską, powinny wzbudzać naszą troskę. Dziewczęta rozkwitają, gdy otoczenie zauważa ich sukcesy, słucha ich i traktuje poważnie, a także szanuje ich prawa. Aby dziewczęta zyskały pewność siebie, rodzice i inne osoby dorosłe muszą jak najwcześniej podjąć odpowiednie działania. Budowanie samoświadomości, tożsamości, pewności siebie i pozotywnej samooceny (składników wewnętrznej siły) to sposób na ukształtowanie silnej młodej kobiety potrafiającej sobie radzić z napotykanymi wyzwaniami i niepewną przyszłością.

ZASPOKOJANIE JEJ POTRZEB.

Podstawowe potrzeby dziewczynek nie różnią się od potrzeb chłopców. Nikt nie jest świadomy swojej płci mniej więcej do 2 roku życia, a większość z nas potrzebuje podobnego wsparcia ze strony innych osób przez większość dorosłego życia. Poza byciem karmionymi, odpowiednio ubieranymi oraz utrzymywanymi w czystości i dobrym zdrowiu, małe dziewczynki, tak samo jak mali chłopcy, potrzebują wsparcia emocjonalnego. Muszą się czuć kochane, doceniane, zauważane, lubiane i podziwiane. Dziewczynki świetnie się rozwiają, gdy zaspokajamy te potrzeby, ponieważ czują się wtedy ważne i znaczące. Kiedy czują się bezpieczne i pewne swoich możliwości, kiedy dorośli ich słuchają, zwłaszcza w kwestiach dotyczących ich samych i kiedy mogą rozwijać swoje zdolności, wyrastają na silne i pewne siebie osoby. Jeśli natomiast nie zaspokajamy ich podstawowych potrzeb, dziewczynki czują się zaniedbane, osamatnione, niegodne uwagi i zawstydzone. Dorastające dziewczęta odczuwają dodatkowe potrzeby dotyczące ich przyszłej roli społecznej. Rodzice i nauczyciele nie mogą o nich zapomniać. W tym wieku dziewczęta potrzebują zaufania i elastyczności, aby poradzić sobie z oczekiwaniami odnoszącymi się do pracy i rodziny, a jednocześnie z nieoczekiwanymi czynnikami pojawiającymi się w tych sferach. Powinny wyrosnąć na osoby zdolne do miłości i zaufania, lecz potrafiące unikać wykorzystywania i niewłaściwego traktowania. Dziewczynkom należy pomóc się stać na tyle silnymi, aby mogły się obronić przed przemocą fizyczną i psychiczną, w domu lub miejscu pracy. W dzieciństwie dziewczynki zazwyczaj nawiązują bliższe relacje ze swoimi mamami. Jeśli matka nie chce dać córce niezbędnej wolności, nadmierna zaborczość i wynikła z niej rywalizacja może uczynić rozluźnienie więzów o wiele bardziej bolesnym. Często intymność kojarzy się z wykorzystywaniem i emocjonalną agresją. Nie można pozwolić na to, aby bliska więź uczuciowa zmieniła się w chore uzależnienie lub dominację. Zaspokajanie potrzeb córki dotyczących intymności, wsparcia, szacunku i niezależności wymaga czasu i znacznego wysiłku. Jednak jeśli go nie podejmiemy, później czeka nas znacznie więcej pracy przy leczeniu emocjonalnych zranień i naprawianiu ich skutków.

POMÓŻ JEJ UWIERZYĆ W SIEBIE.

"Kiedy wychodziłam z domu na swoją pierwszą randkę, mój ojciec powiedział mi, że pięknie wyglądam, i że chłopiec, z któym się umówiłam, ma prawdziwe szczęście, że spotka się z kimś tak wyjątkowym. Sprawił, że poczułam się wspaniale i dodał mi sił, aby ze wszystkim sobie poradzić."

Jo Brandt.

Jeśli dziewczynka jest pewna siebie automatycznie uzna się za osobę zdolną i zasłagującą na miłość. Będzie wyraźnie widzieć, kim jest, i postrzegać samą siebie w korzystnym świetle. Pewne siebie dziewczęta z optymizmem patrzą na swoje możliwości, mają szerokie horyzonty, bronią swoich przekonań i badają swój potencjał. Osoby mające problemy z pewnoscią siebie wątpią w swoje możliwości, zmagają się z poczuciem winy, wstydem i niedopasowaniem.

Żadna dziewczynka nie uwierzy w siebie, jeśli wcześniej ktoś w jej otoczeniu nie zademonstruje wiary w jej możliwości i nie uzna jej za zasługującej na miłość, wsparcie i zainteresowanie.

RODZICE: *okazuj swojej córce, że wierzysz w jej możliwości, zdolność podejmowania decyzji, wykonywania różnych zadań, dbania o siebie i bycia odpowiedzialną, gdy będzie na to dostatecznie duża; *w przekonujący sposób pokazuj jej, że ją kochasz i lubisz spędzać z nią czas; *wystrzegaj się myślenia: "Ja nie otrzymywałem i nie potrzebowałem wsparcia, więc i ona sobie poradzi"; twoja córka może się od ciebie różnić, a poza tym warto pamiętać, że postawa "nie potrzebuję" często jest sztucznym sposobem uodparniania się na rozczarowanie wynikłe z odczuwalnego braku; *miłość można okazywać fizycznie inaczej niż poprzez buziaki i przytulanie-np. poprzez siadanie blisko dziecka podczas czytania książeczek, czasopism lub oglądania telewizji, przysiadanie na łóżku malca podczas kładzenia go spać.

NAUCZYCIELE:

*nauczyciele nie odczuwają

rodzicielskiej miłosci

wobec dziewczynek w swojej

klasie, jednakże mogą okazać

dzieciom, że je lubią, cenią

i akceptują; *zwróć uwagę na to, które dziewczynki w twojej klasie mają problemy z pewnoscią siebie i samooceną, staraj się z nimi regularnie rozmawiać i komplementować ich umiejętności i pozytywne cechy; *przydzielanie tym dziewczynkom specjalnych zadań może sprawić, że poczują się ważne, zauważane i godne zaufania.

POKAŻ, ŻE JĄ ROZUMIESZ. "Pewnego dnia moja 6-letnia córka wróciła ze szkoły wyjątkowo zdenerwowana i zmęczona. Okazało się, że posprzeczała się z dwójką najlepszych przyjaciółek. Była bardzo przygnębiona, jednak kiedy przytoczyłam jej powiedzenie: "Dwoje to para, troje to tłum" i wyjaśniłam, jak skomplikowane są relacje w trójkątach, nawet dla dorosłych, szybko poweselała."

Wszystkie dzieci niezwykle frustruje poczucie, że zostały źle zrozumiane. Początkowo reagują na to lekkim poirytowaniem, ale jeśli sytuacja się powtarza, zaczynają wątpić w siebie i swoje poczucie rzeczywistości. Jeśli życzenia, opinie i doświadczenia córki są bezustanne, ignorowanie lub błędne interpretowanie, można się spodziewać, że dziecko poczuje się urażone i rozgniewane.

Możesz pokazać córce, że ją rozumiesz poprzez przewidywanie jej potrzeb i wyrażanie jej prawdopodobnych opinii-z zachowaniem ostrożności-poprzez wypowiedzi takie jak: "Wydaje mi się, że czujesz się trochę zapomniana, czy mam rację?". Nadawanie takiej wypowiedzi formy pytania pozwala dziecku na ewentualne zaprzeczenie i nie stawia cię w pozycji irytującej wszystkowiedzącej osoby, kiedy tak naprawdę możesz się mylić.

RODZICE. *akcetuj sposób, w jaki

twoja córka postrzega

świat-dziecko nie musi

się z Tobą zgadzać, ani

ty z nim; *ceń jej wyjątkowość, mów

córce, co w niej podziwiające; *nie skupiaj się tylko na zachowaniach, ale badaj stojące za nimi przyczyny i uczucia; *powtarzaj to, co córka do ciebie mówi, aby upewnić się, że dobrze ją zrozumiałeś: "A więc chcesz, abym dziś została w domu, bo masz już dość tego, że w tym tygodniu wciąż pracuje do późna, czy tak?"; *pamiętaj o tym, co córka lubi, i czego nie znosi; *opisuj emocje, jakie według ciebie odczuje dziecko: "Nie spodoba ci się to, ale w tym miesiącu nie stać mnie na kupienie ci nowej kurtki".

NAUCZYCIELE: *postaraj się dostrzegać schematy w pracy uczennicy, aby dowiedzieć się,co tak naprawdę ją interesuje i motywuje; *zachęcaj klasę do zadań pozwalających ci się dowiedzieć, co dzieci lubią oraz czego nie lubią i postaraj się jak najwięcej z tego zapamiętać; *w przypadku dziewczynek, które wydają się wyjątkowo kłopotliwymi uczennicami, stwórz listę 4 potencjalnych przyczyn takiego stanu rzeczy, wyłączając "trudny charakter"; *podczas rozmowy powtarzaj to, co usłyszałeś od uczennicy, np. "Mówisz, że nie czułaś, iż wiesz wystarczająco dużo, aby zabrać się za zadanie domowe. Zacznijmy więc od tego, co wiesz na pewno".

AKCEPTUJ TO KIM JEST,NAWET JEŚLI NIE PODOBA CI SIĘ JEJ POSTĘPOWANIE.

Każda dziewczynka potrzebuje akceptacji otoczenia ze względu na to, kim jest, a nie tylko dlatego, że była "dobra", "pomocna" lub "odniosła sukces" i dopasowała się do swojej idealnej wizji. Jeśli dziecko bezustannie dostosowuje się do oczekiwań innych, szybko zatraci swoją indywidualność i przestanie czuć się dobrze w swojej skórze.

Małe dzieci wciąż wpadają w tarapaty, ponieważ cały czas uczą się zasad, sposobu funkcjonowania świata i odpowiedniego zachowania. Nieprzemyślane reprymendy sygnalizują brak akceptacji i mogą poczynić duże szkody. Jeśli chcesz skomentować postępowanie córki, wyraźnie zaznacz, że nie tolerujesz nieodpowiedniego zachowania, a nie jej samej. To nie naruszy w dziecku poczucia własnej wartości i nauczy dziewczynkę panowania nad swoim postępowaniem.

Nie trać wiary w córkę tylko dlatego, że nie podoba ci się jej konkretne zachowanie lub postawa i nie przygnębiaj dziecka swoją krytyką.

RODZICE: *zanim skrytykujesz postępowanie córki, pomyśl o jej zaletach i ogranicz swój komentarz do konkretnego zachowania; *unikaj używania słów "dobre" i "złe" podczas komentowania zachowań córki, ponieważ dziecko zacznie je odnosić do siebie; zamiast tego porozmawiaj z dziewczynką o tym, które aspekty jej postępowania ci się nie podobają, lub wręcz przeciwnie; *ograniczaj swoją krytykę do danej sytuacji:"W tej chwili nie podoba mi się, że..."; *uderzenie dziecka skłoni je do pomyślenia, że go nie lubisz, a wtedy córka może uznać, że nie zasługuje na sympatię.

NAUCZYCIELE: *znajdź w każdej uczennicy coś, co lubisz, dzięki czemu łatwiej ci będzie uznać, że problemem jest konkretne zachowanie dziecka, a nie ono samo; *opisz ze szczegółami zachowanie, które łamie zasady; unikaj mówienia o dziecku, a skupiaj się na swoich odczuciach, np. "Irytuje mnie, sposób, w jaki stukasz linijką" brzmi mniej prowakacyjnie niż: "Zachowujesz się strasznie irytująco!".

NIE SZCZĘDŹ JEJ POCHWAŁ. Dzieci uwielbiają być zauważane i sprawiać przyjemność dorosłym. Miło patrzeć na córke przepełnioną dumą, gdy zrobiła coś dobrze i wie, że to zauważliśmy. To podstawa konstruktywnej pochwały.

Dziewczynki lubią pochwały, ponieważ chcą wiedzieć, ze ktoś docenia wysiłek, jaki włożyły w wykonane zadania. Jednak pochwały pomagają także budować samodyscyplinę. Poprzez chwalenie i zachęcanie przekazujemy dziewczynkom wyraźnie pozytywne sygnały dotyczące tego, jak dobrze żyć, informując je, co powinny robić, zamiast wyliczania tego, czego im robić nie wolno.

Wielu ludzi ma trudności z chwaleniem innych. Stosowanie krytyki daje im poczucie władzy i wiedzy. Z kolei pochwały kojarzą im się z utratą autorytetu. Niektórzy nie wiedzą, za co chwalić dzieci,lub jakich słów używać. Inni uważają, że pochwały sprawią, że ich córka wpadnie w samouwielbienie, stanie się leniwa lub nadmiernie zadowolona z niedoskonałych osiągnięć. Jednak poczucie bycia zauważoną i docenioną zazwyczaj daje dziewczynkom dodatkową energię do pracy i uczy je, w jaki sposób pozytywnie motywować innych.

RODZICE: *często mów: "Wspaniale!", "Cudownie!", "Brawo" i "Dziękuje, bardzo mi pomogłaś"; *przynajmniej raz dziennie znajdź w postępowaniu córki coś, za co możesz ją pochwalić; *dziewczęta można chwalić za zdolności intelektualne (dokonywane wybory, proponowane pomysły,rozwiązywanie problemy), społeczne(pomaganie innym, wyrozumiałość, dzielenie się i dostosowywanie do sytuacji) i fizyczne(bieganie, wspinanie na drzewa, budowanie różnych przedmiotów, uprawianie sportów), a także za dobre zachowanie i stopnie; *chwal konkretne zachowania, nie rozpływaj się nad tym, jaka córka jest wspaniała i mądra; *zdolne dziewczynki także potrzebują, aby rodzice zauważyli ich sukcesy, nawet jeśli są one normą.

NAUCZYCIELE: *zachęcaj dziewczęta do wzajemnego oceniania i chwalenia swoich osiągnięć, aby stworzyć sytuację, w której pochwały pochodzą nie tylko od osoby kierującej grupą; *pomagaj uczennicom w odczuwaniu satysfakcji ze swoich osiągnięć: "Pewnie jesteś bardzo zadowolona z tego, co udało ci się osiągnąć"; *każdego dnia znajdź w zachowaniu dziecka coś, co możesz pochwalić, wliczając poczucie humoru, towarzyskość i kreatywność; *jeśli dziewczynka odrzuca wszelkie pochwały nie ma sensnu ciągle ją nimi zasypywać; wybierz jedną rzecz, która sprawia danej uczennicy przyjemność, i powtarzaj ją 3 razy dziennie przez 3 tygodnie, aby dziecko uwierzyło, że faktycznie zasłużyło na nagrodę; *uważaj:publiczne chwalenie uczniów może doprowadzić do perfekcjonizmu i uzależnienia od bodźców.

SPĘDZAJ Z NIĄ CZAS. Wiem, że mój tata mnie kocha, ale prawie go nie znam. Wiem, że ciężko pracuję, żeby nas utrzymać, ale rzadko z nim rozmawiałam. Przez to czuje się tak, jakbym była niekompletna.

Badania pokazują, ze dzieci lubią, gdy rodzice są w pobliżu, nawet jeśli nic konkretnego z nimi nie robią. Dziewczynki lubią jak najczęściej przebywać zarówno ze swoimi tatusiami i mamusiami, a nawet nastolatki twierdzą, że chciałyby spędzać więcej czasu z rodzicami, nawet jeśli ci ich nie słuchają.

Dziewczynki nie mogą czuć się kochane i uważać, że zasługują na miłość, zaufanie i szacunek, jeśli ludzie, na których polegają, wydają się o nie nie dbać. Tylko kiedy ważne osoby w życiu dziecka poświecają mu czas i uwagę, może się ono czuć doceniane i rozwijać poczucie własnej wartości. Zaspokajanie potrzeby dziecka dotyczącej wspólnego beztroskiego spędzania czasu pomoże mu się poczuć kimś ważnym i budować pewność siebie.

RODZICE: *prezenty nie zastąpią obecności, nie staraj się kupić sobie "zwolnienia" od przebywania z córką, *poświęcaj czasna poznawanie myśli i opinii córki oraz rozmowę o tym, czym się zajmuje, *baw się z nią, obserwuj to, co robi, lub zaangażuj się w jej ulubioną czynność, możesz też powiedzieć np: "Bardzo bym chciał, abyś ze mną porozmawiała, kiedy bedę mył samochód/obierała ziemniaki", *dotrzymuj obietnic dotyczących odwiedzin i pozostawaj w stałym kontakcie z córką, *wspólny relaks może być równie cenny co aktywna zabawa, *gdy pracujesz w domu, staraj się nie robić tego w zupełnej izolacji, ale we wspólnej rodzinnej przestrzeni, *włącz automatyczną sekretarkę,

NAUCZYCIELE: *nie pozwól,aby złe zachowanie lub wyuczona bezradność (do której dziewczynki są szczególnie skłonne)stały się jedynem sposobem zwrócenia twojej uwagi, *jeśli uczennica chce z tobą porozmawiać w niewłaściwym momencie, zaproponuj inny termin, kiedy będziesz jej mogła dokładnie wysłuchać, *każdego tygodnia obserwuj, która uczennice wycofują się z życia klasy i razem z innymi pedagogami szukajcie sposobów na to, aby pomóc tym dziewczynkom.

POROZUMIEWAJ SIĘ Z NIĄ ZA POMOCĄ DOTYKU I SŁÓW.

Za pomocą dotyku często możesz przekazać, to co chcesz powiedzieć, lepiej niż za pośrednictwem słów. Dotyk trudniej błędnie zinterpretować i zajmuje od tylko chwilę. Przykładem pozytywnego dotyku może być np. objęcie córki lub otoczenie jej ramieniem. Taki gest może nie wymagać odpowiedzi, albo wiązać się z zachetą do odwzajemnienia. Może pokazać dziecku i innym osobom, że córka do Ciebie należy. Może zażegnać konflikt i spełnić rolę przeprosin. Może pocieszyć córkę po doznaniu jakiegoś zawodu, pokazać twoją dumę z dziecka lub stać się pokazem równości i partnerstwa.

Dotyk może dodawać pewności siebie i uspokajać. Jednak może też ranić. Uderzenie dziewczynki zapewne bardzo głęboko ją zrani, a odepchnięcie jej od siebie w chwili gniewu może zostać zinterpretowane jako odrzucenie. Dziewczynka, która nigdy nie jest dotykana, musi się czuć się gorsza i ignorowana, co może doprowadzić do podatności na uleganie niewłaściwym zachowaniom innych osób.

RODZICE: *delikatne głaskanie córki po czole, głowie lub dłoniach podczas kładzenia jej spać lub oglądania telewizji-lub po prostu siadanie blisko dziecka-może być sposobem na wprowadzenie do waszej

rodziny nawyku pozytywnego

dotyku, *eksperymentuj z zastępowaniem słów dotykiem, *niektóre dzieci nie lubią być zbyt często przytulane: nie zmuszaj ich do tego, ale poszukaj innych sposobów na okazywanie bliskości i miłości.

NAUCZYCIELE: *prawo chroniące dzieci sprawia, że nauczyciele mogą się obawiać dotykania uczennic; tak czy inaczej wraz z dorastaniem dziewczynek, staje się to coraz bardziej niezręczne; aby okazać uczennicy swoją akceptację i sympatię; wystarczy stanąć blisko niej podczas sprawdzania, jak sobie radzi z wykonywanym zadaniem, *niektórzy nauczyciele indywidualnie witają swoich uczniów po wejściu do klasy, zachecając każde z dzieci do przywitania się w wybrany sposób, np.poprzez uśmiech, uścisk dłoni lub nawet brak reakcji, jeśli akurat na to mają ochotę danego dnia.

SZANUJ JEJ PRAWO DO TEGO, ABY WIEDZIEĆ.

Większość dzieci najlepiej się rozwija, kiedy czują się bezpieczne i są w stanie przewidzieć co je czeka. Niespodziewane wydarzenia mogą się okazać bardzo niepokojące. Czasem rzeczy dzieją się bez ostrzeżenia, zaskakując także dorosłych. Jednak częściej dorośli wiedzą wcześniej o danej sytuacji, ale nie informują o niej dziecka.

Dzieci muszą być w stanie zrozumieć swój świat. W przeciwnym razie padają ofiarą społecznego i emocjonalnego chaosu. Starają się zrozumieć otoczenie zarówno poprzez samodzielną obserwację schematów powtarzających się w codziennym życiu, jak i dzięki otrzymywanym wyjaśnieniom, które towarzyszą zmianom. Mózg małego dziecka rozwija się dzięki budowaniu schematów, więc przyswojenie wiedzy wymaga jej zrozumienia.

Kiedy wyjaśniasz coś swojej córce, pokaż, że szanujesz jej prawo do wiedzy, rozumiesz jej potrzebę zrozumienia świata, doceniasz jej zdolność pojmowania oraz ufasz jej na tyle, aby przekazać ważne informacje.

RODZICE: *staraj się mówić córce o ważnych wydarzeniach, zanim one nastąpią, a kiedy to się stanie, tłumacz jej co, było ich powodem, *mów córce o swoich uczuciach i rozmawiaj o tym, co ona czuje, *dziecku można powiedzieć o zmianach w rozkładzie dnia, zmianie partnera, lub wytłumaczyć swoją nieobecność, *informuj córkę o podejmowanych decyzjach i ich przyczynach, *podawaj córce fakty i szczerze odpowiadaj na jej pytania dotyczące np. śmierci lub rozwodu w sposób, który jest w stanie zrozumieć.

NAUCZYCIELE: *zawczasu ostrzegaj uczennice o zmianach w funkcjonowaniu klasy, *jeśli wiesz, że musisz wyjechać, poinformuj o tym uczennice i zapowiedz, kto będzie cię zastępował, *dokładnie tłumacz, czemu dana praca jest dobra lub nie spełnia kryteriów, *informuj uczennice o tym, jak długo zajmie ci sprawdzanie klasówek, i wyjaśnij wszelkie opóźnienia.

BEZUSTANNIE WZMACNIAJ JEJ POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI. Dziewczęta są niczym zamki z piasku. W jednej chwili stoją nienaruszone i dumne, pozornie niewrażliwe na działania wrogów, aby za moment runąć pod naporem fali wątpliwości niszczącej ich fundamenty. Nie jesteśmy w stanie powstrzymać powodzi, ale możemy dołożyć wszelkich starań, aby pomóc córce w budowaniu poczucia własnej wartości, aby napierające fale nie poczyniły zbyt dużych zniszczeń. Jeśli nie zabrakne nam wiedzy i zdolności przewidywania, możemy umieścić dziecko powyżej poziomu wody, jednak rzadko udaje się zawczasu znaleźć całkowicie bezpieczne miejsce. W dzisiejszym świecie nie ma rzeczy całkowicie pewnych, na których można się oprzeć.

Fale, które stopniowo niszczą fundamenty pewności siebie, to chwilowe normy dotyczące wyglądu ciała, ubioru i życia seksualnego oraz presja sukcesu szkolnego lub towarzyskiego. W chwili, gdy dziewczynka bardziej niż kiedykolwiek potrzebuje wiary we własne możliwości, w zetknięciu z obawami i niepewnością, wymienione siły starają się wtłoczyć ją w jednorodne rany. Im bardziej traci swoją indywidualność, tym bardziej musi polegać na sztucznym wizerunku i opinii grupy rówieśniczej, aby czuć się komfortowo.

RODZICE: *staraj się nie pozwalać, aby córka padła ofiarą przejściowych mód; pomagaj jej zachować własną tożsamość, *nigdy nie komentuj (zrówno nagatywnie, jak i pozytywnie) jej wagi lub figury,chyba że robisz to po to, aby obalić krzywdzące opinie innych, *zawsze uzupełniaj wszelkie komentarze dotyczące wyglądu córki słowami, że najbardziej liczy się to, co jest w wewnątrz, *jeśli córka powie: "Nie stane się lubiana, jeśli nie..." zacznę podążać za jakimś trendem"), oznacza to, że czuje się niepewnie; poddanie się presji otoczenia sprawi, że zacznie się uzależniać od opinii innych;zaproponuj jej kilka argumentów, których może użyć w rozmowie ze znajomymi, aby z wiekszą pewnością siebie obronić się przed ich presją.

NAUCZYCIELE: *czujnie wypatruj wszelkich oznak niskiej samooceny wśród uczennic;reaguj za pomocą pozytywnych komentarzy i zachęty, jeżeli słyszysz, że źle o Tobie mówią, *zachęcaj dzieci do klasowych dyskusji na temat pojawiających się mód i stale podkreślaj wagę samodzielnego wyrabiania sobie zadania odnośnie gustów i potrzeb, *jeśli dziewczynka mówi, że do niczego się nie nadaje, jest głupia lub na niczym się nie zna; sprzeciwiaj się tym twierdzeniom, ale nie wprost, tylko poprzez pozytywne komentarze dotyczące jej pracy, np. "Podobają mi się twoje dobre pomysły" lub "Gdybyś nic nie umiała, to przecież nie postawiłabym ci 4 z wypracowania".

BĄDŹ DLA NIEJ OSTATNIĄ DESKĄ RATUNKU.

Kiedy twoja córka przechodzi trudne chwile, ma wszystkiego dość i brak jej sił, aby robić dobrą minę do złej gry, wtedy potrzebuje miejsca lub osoby mogącej jej zapewnić lepsze schronienie i pomoc. Tam będzie mogła być sobą i przynajmniej chwilowo spotka się z bezwarunkową akceptacją. Tam bezpiecznie odpocznie, wiedząc, że troszczy się o nią ktoś, kto zdejmie z niej ciężar problemów.

Dla dzieci takim miejscem powinien być dom rodzinny, a takimi osobami rodzice, choć czasem mogą oni czuć, że brak im sił, aby zapewnić córce odpowiednie wsparcie. Jednak w chwilach zwątpienia zastanów się, czy twoje dziecko potrzebuje czegokolwiek więcej poza twoją bliskością, aby odnowić wiarę w siebie.

RODZICE:

*jeśli twoja córka prosi o wybaczenie, przymij jej przeprosiny i zapomnij o wszelkich konfliktach, *zapewnienie córce bezwarunkowego wsparcia nie oznacza, że musisz zacząć ignorować jej niewłaściwe zachowania, *staraj się przewidywać odczucia i reakcje córki i samemu proponować pomoc, *znajdź chwilę czasu, aby w spokoju poinformować córkę, że dom rodzinny zawsze będzie dla niej bezpiecznym schronieniem, jeśli kiedyś będzie takiego potrzebowała.

NAUCZYCIELE: *niektóre dziewczęta mają trudności z przyznawaniem się do błędów i mogą pogarszać swoją sytuację poprzez coraz głębsze brnięcie w wymówki; staraj się odpowiednio wcześnie interweniować i wybaczyć uczennicy popełniony błąd, zanim wpakuje się ona w jeszcze większe kłopoty, *jeśli uczennica szuka wsparcia w szkole, zadbaj o to, aby faktycznie miała się gdzie zwrócić, *za pomocą klasowych dyskusji pomagaj uczennicom zdać sobie sprawę z potrzeby posiadania bezpiecznego schronienia, w którym otrzymają bezwarunkowe wsparcie i samemu proponuj pomoc, *choć dziewczęta często otwierają się przed przyjaciółkami, niektóre z nich mogą nie mieć w swoim otoczeniu bliskich osób, rozmowy z rówieśniczkami mogą skłonić uczennice do szukania pomocy w szkole.

ROZWIJAJ W NIEJ POCZUCIE PRZYNALEŻNOŚCI.

Ludzie odczuwają silną potrzebę przynależności. Pierwszą potrzebą twojej córki będzie pragnienie bycia kochaną przez dwie osoby, które dały jej życie i są za nią odpowiedzialne. Jednak im więcej pozna osób, grup i instytucji, z którymi poczuje się związana, tym bardziej będzie się rozwijać jej indywidualna tożsamość. Kiedy znajdzie gdzieś swoje miejsce, nie będzie czuła się samotna lub wyobcowana. Przynależność do rodziny, grupy społecznej lub etnicznej, klubu, szkoły czy wspólnoty religijnej da jej poczucie, że jest potrzebna i akceptowana. Zapewni jej wskazówki dotyczące tożsamości i zachowania.

Jeśli dziewczynka dorasta pozbawiona poczucia przynależności i czuje się odrzucona przez rodzinny dom i szkołę, np. za sprawą poważnej krytyki, jest skłonna do szukania swojego miejsca, gdzieś indziej, wśród innych odrzuconych osób, co może okazać się niebezpieczne.

RODZICE: *opowiadaj córce historie rodzinne, aby znalazła swoje korzenie, *pozwalaj jej uczestniczyć w jak największej liczbie rodzinnych uroczystości, *staraj się zrozumieć, że strój i wygląd mogą być symbolem przynależności i sposobem na dopasowanie się do otoczenia, zwłaszcza dla młodszych dziewczynek, oczywiście jeśli poprzez takie praktyki córka nie uzależni się od opini innych, a twój domowy budżet zniesie realizację jej potrzeb, *uważnie wypatruj wszelkich oznak wyobcowania, jeśli córka spędza zbyt wiele czasu samotnie, zaproponuj jej zapisanie się do jakiegoś klubu bądź organizacji.

NAUCZYCIELE: *klasowe rozmowy mogą wzmacniać poczucie wspólnoty i sprawiać, że każde z dzieci będzie się czuło pełnoprawnym członkiem klasy, *stabilne grupy pozwalają na ukształtowanie się wyraźniej tożsamości; częste zmiany nauczycielki i składu klasy mogą źle wpływać na bardziej wrażliwe uczennice; jest to szczególnie ważne na początku nauki w szkole ponadpodstawowej, *klasa, w której nastepują częste rotacje personalne, potrzebuje ciągłych wysiłków w celu zbudowania tożsamości grupowej, *dziewczęta, które uczęszczały do kilku szkół, charakteryzują się wyjątkowo dużymi potrzebami dotyczącymi poczucia przynależności.

ZAPEWNIJ JEJ ODROBINĘ PRYWATNOŚCI.

"Moja matka chciała o mnie wszystko wiedzieć, a zwłaszcza pragnęła znać moje opinie na wszystkie tematy. Doprowadzało mnie to do szału i czułam się niczym w oblężeniu. Pewnego dnia krzyknęłam: "Przestań się starać wejść w moje myśli"".

Gdy dziewczęta dorastają, pragną zaznaczyć swoje rosnące poczucie przynależnosci i odrębności poprzez zyskiwanie czasu i przestrzeń tylko dla siebie. Rodzice nie powinni się denerwować, jeśli ich córka stara się wyznaczyć swoje własne terytorium, na które oni nie mają wstępu. Może to być jej sypialnia "tajne stowarzyszenie" założone wraz z przyjaciółmi lub pamiętnik. Później taką rolę może pełnić jej przestrzeni, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że odetnie rodziców od sfer, do których powinni mieć oni dostęp.

Jeśli potrzeby dotyczące prywatności i niezależności nie są zaspokajane, dziewczynka może zacząć się skłaniać ku ukrytym, niebezpiecznym dla życia praktykom, np. dotyczącym kontrolowania odżywiania.

RODZICE: *szanuj potrzebę córki dotyczącą zachowywania w sekrecie pewnych aspektów swojego życia; już we wczesnym dzieciństwie możesz jej zaoferować własną szufladkę, półkę czy część ogrodu do osobistego użytku, *niektóre dzieci, które czują się kontrolowane przez rodziców, tworzą prywatny świat pełen fantazji i sekretów, co w efekcie może doprowadzić nawet do takich praktyk jak kradzież lub kłamstwo, *nigdy nie czytaj pamiętnika córki; jeśli podejrzewasz ją o postępowanie wymagające twojej interwencji, spytaj ją o to wprost; *jeśli jedzenie lub szkoła staną się prywatnym terytorium córki, postaraj się zapewnić jej więcej wolności w innych sferach, np. dotyczących wyrażania opinii, spędzania wolnego czasu, zagospodarowania pokoju itp.

NAUCZYCIELE: *szkoła to zatłoczone miejsce publiczne, w którym bardzo się ceni działanie i aktywne uczestnictwo; dziewczęta, które mają podobną sytuację w domu, mogą w szkole szukać prywatności, *aby zaspokoić tę potrzebę, wydziel w obrębie szkoły lub klasy miejsca, gdzie uczennice bedą mogły się wyciszyć i pobyć w samotności, *pozwól dziewczynkom, które nie uczestniczą w niektórych lekcjach, na spędzanie wolnego czasu według swojego uznania, *uważaj, aby dziewcząt często szukających wyciszenia i samotności nie spotkało wyobcowanie.

PROMUJ KOBIECOŚĆ OPARTĄ NA SZACUNKU DLA SIEBIE.

Pomimo tego, że przed dziewczętami stoją dziś możliwości o jakich dawniej mogły tylko marzyć, nie tak łatwo zapomnieć o wiekach ucisku, dyskryminacji i samo-poniżania. Mężczyzna, kobiety, chłopcy i dziewczęta, faktycznie różnią się pod względem fizjologicznym, psychologicznym i hormonalnym, ale nie może to wpływać na społeczne "szufladkowanie".

Dziewczęta mają prawo dorastać przepełnione dumą, a nie wstydem z powodu tego, kim są. Patrząc w lustro powinny nie tylko odczuwać zadowolenie z tego, kogo tam widzą, ponieważ wiedzą, że dla kogoś się liczą, ale także czuć podekscytowanie na myśl o rozwijaniu posiadanych talentów. Kobiecość to dar genów; nie świadczy o niej wygląd lub kształt ciała.

Każdą dziewczynkę warto zachęcać do szanowania samej siebie i docenienia własnej kobiecości, niezależności oraz możliwości wpływania na świat.

RODZICE: *rozwiaj w córce uczciwość wobec samej siebie i innych, ucz ją ufania własnemu osądowi i życia zgodnego z wyznawanymi ideałami, *wzmacniaj indywidualność dziecka, hamując w nim skłonność do podążania za "stadem", *zachęcaj córkę do troski o innych, ale nie kosztem własnych potrzeb, *staraj się nie umniejszać roli "kobiecości"; nie krytykuj matek zajmujących się domem, ani tych, które pracują w pełnym wymiarze; pozwól córce samodzielnie wybrać swoją drogę, *nie toleruj "wrednego", złośliwego zachowania i plotkowania pod pretekstem, że "dziewczęta już takie są".

NAUCZYCIELE: *promuj politykę zerowej tolerancji dla agresji słownej, zarówno złośliwości dziewczynek, jak brutalnego sposobu mówienia chłopców, *układając plan lekcji unikaj dawania dzieciom wyboru między zajęciami sportowymi a pracami społecznymi; żaden chłopiec ani dziewczynka nie powinni być zmuszeni wybierać między byciem "macho" a służeniem społeczności, *często dyskutuj z uczniami o kwestiach dotyczących płci.

WSPIERAJ JĄ W CHWILACH STRESU.

Wbrew przekonaniu wielu osób, stresu doświadczają nie tylko osoby dorosłe. Tak naprawdę dzieci otrzymują podwójną dawkę, zmagając się ze złośliwością rówieśników, presją dotyczącą wyników w szkole, konfliktami towarzyskimi oraz stresem swoich rodziców objawiającym się zmniejszonym poziomem tolerancji i ograniczoną ilością czasu poświęcaną dziecku. Jako, że malcy mają skromniejsze doświadczenie w radzeniu sobie z problemami i gorzej znają samych siebie, są bardziej od dorosłych podatni na uczucie zagubienia i dezorientacji.

Wydarzenia, które mogą wytrącić dziecko z równowagi, to np. oddzielenie od najbliższych (wliczając przyjaciół i domowe zwierzaki), oraz wszystko, co zmienia sposób, w jaki dziecko postrzega siebie i widzi swoje poczynania oczami innych, a także zmiany zakłócające ustalony porządek świata, dotyczące np. codziennych czynności lub relacji międzyludzkich.

Jeśli twoja córka długo pozostaje smutna, staje się agresywna, ucieka przed kontaktem z innymi, źle sypia, cierpi z powodu bolów brzucha lub silnego pragnienia, traci na wadze, ma kłopoty z konsternacją bądź staje się mniej samodzielna, może to oznaczać problemy ze stresem i wymaga interwencji.

RODZICE: *jeśli twoja córka wydaje się zestresowana, spędzaj z nią więcej czasu i dbaj o to, aby dobrze się wysypiała, *nie lekceważ jej zmartwień, nawet jeśli wydają ci się mało ważne, *informuj córkę o wszelkich zmianach i ważnych decyzjach, aby nie czuła się pozbawiona kontroli, i kontynuuj rutynowe czynności, aby wzmacniać w niej poczucie bezpieczeństwa, *udzielanie wsparcie emocjonalnego wymaga sporego wysiłku, więc samemu także nie zapomnij o odpoczynku, aby mieć energię do radzenia sobie z problemami, *pamiętaj,że stres podkopuje pewność siebie.

NAUCZYCIELE: *uważnie wypatruj oznak stresu, np. pogarszającej się jakości pracy, zmian i zachowaniu, wizyt u szkolnej pielęgniarki, izolowania się od otoczenia, skłonności do płaczu i podatności na krytykę, częstego wychodzenia z lekcji po książki lub do toalety, niszczenia własnych prac itp.

*znajdź czas na porozmawianie z uczennicą, jeśli się o nią martwisz, *dziel się swoimi obawami z innym pedagogami,a jeśli niepokojące objawy nie ustępują, także z rodzicami uczennicy, *pamiętaj, że ciebie także stres może uczynić bardziej wrażliwym i mniej odpornym na trudności napotykane ze strony uczniów lub współpracowników.