Działka budowlana - zabudowana działka gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej umożliwiają prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków i urządzeń położonych na tej działce (u. o g.n.)
Działka budowlana - nieruchomość gruntowa lub działka gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej spełniają wymogi realizacji obiektów budowlanych wynikające z odrębnych przepisów i aktów prawa miejscowego - do 22.09.2004r.w ugn, obecnie w ustawie o pizp
Działka ewidencyjna - ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego obrębu, jednorodny pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomocą linii granicznych (rozp. e.g.i b.)
Działka gruntu - niepodzielona, ciągła część powierzchni ziemskiej stanowiąca część lub całość nieruchomości gruntowej (u. o g.n.)
Działka gruntu - część nieruchomości wydzielona w wyniku jej podziału albo scalenia i podziału, a także odrębnie położona część tej nieruchomości - do 22.09.2004r.
Nieruchomość lokalowa - lokal mieszkalny lub użytkowy, w tym także garaż będący częścią składową budynku, gdy stanowi odrębną własność. Zgodnie z ustawą o własności lokali, samodzielny lokal mieszkalny jest to wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne.
Nieruchomość gruntowa (wg. u.o g.n.) - grunt wraz z częściami składowymi, z wyłączeniem budynków i lokali, jeżeli stanowią odrębny przedmiot własności (grunt + drzewa, wody stojące, niektóre kopaliny itp.)
Zasób nieruchomości - nieruchomości, które stanowią przedmiot własności Skarbu Państwa, gminy, powiatu lub województwa i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego Skarbu Państwa, gminy, powiatu lub województwa.
Zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodaruje starosta (poza wyjątkami), wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, m.in. poprzez:
ewidencjonowanie nieruchomości,
zapewnienie wyceny tych nieruchomości,
sporządzanie planów wykorzystania zasobu,
zabezpieczanie nieruchomości przed uszkodzeniem lub zniszczeniem,
wykonywanie czynności związanych z naliczaniem należności za nieruchomości udostępniane z zasobu oraz prowadzenie windykacji tych należności,
zbywają, za zgodą wojewody, nieruchomości wchodzące w skład zasobu (nabywają, wydzierżawiają, wynajmują, użyczają),
podejmują czynności w postępowaniu sądowym w sprawach dotyczących własności lub innych praw rzeczowych na nieruchomości,
współpracują z innymi organami, które z mocy odrębnych przepisów gospodarują nieruchomościami SP, a także z właściwymi JST.
Dodatkowo nieruchomościami wchodzącymi w skład zasobu nieruchomości SP (m.in. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, potrzeby statutowe Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad) gospodaruje minister właściwy do spraw SP
Gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta.
Gospodarowanie zasobem polega na wykonywaniu czynności wymienionych w odniesieniu do starosty dla zasobu SP, a także:
przygotowywanie opracowań geodezyjno-prawnych i projektowych,
dokonywanie podziałów oraz scaleń i podziałów nieruchomości,
wyposażaniu nieruchomości w niezbędne urządzenia infrastruktury technicznej.
Zwrot wywłaszczonej nieruchomości
Nieruchomość wywłaszczona nie może być użyta na cel inny niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, chyba że poprzedni właściciel lub jego spadkobiercy nie złożą wniosku o zwrot tej nieruchomości.
W razie powzięcia zamiaru użycia wywłaszczonej nieruchomości lub jej części na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, właściwy organ zawiadamia poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę o tym zamiarze, informując równocześnie o możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości
Poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Z wnioskiem o zwrot nieruchomości lub jej części występuje się do starosty, … , który zawiadamia o tym właściwy organ. Warunkiem zwrotu nieruchomości jest zwrot przez poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę odszkodowania lub nieruchomości zamiennej.
Nieruchomość uznaje się za zbędną na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, jeżeli:
pomimo upływu 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacją tego celu albo
pomimo upływu 10 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, cel ten nie został zrealizowany.
Jeżeli cel wywłaszczenia został zrealizowany tylko na części wywłaszczonej nieruchomości, zwrotowi podlega pozostała część.
Nieruchomość wywłaszczona podlega zwrotowi w stanie, w jakim znajduje się w dniu jej zwrotu.
O zwrocie wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, zwrocie odszkodowania, w tym także nieruchomości zamiennej oraz rozliczeniach z tytułu zwrotu i terminach zwrotu orzeka starosta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej.
Odszkodowanie za wywłaszczoną nieruchomość wpłaca się do depozytu sądowego jeżeli:
osoba uprawniona odmawia jego przyjęcia albo wypłata odszkodowania natrafia na trudne do przezwyciężenia przeszkody,
odszkodowanie za wywłaszczenie dotyczy nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym.
Przetargi
Zbycie nieruchomości następuje w formie przetargu ustnego lub pisemnego. Wybór formy przetargu zależy od celu jaki organizator przetargu zamierza osiągnąć.
Przetargi ustne (ograniczone lub nieograniczone) organizowane będą, jeżeli celem będzie uzyskanie najwyższej ceny. Przetargi pisemne (ograniczone lub nieograniczone) mają na celu wybór najkorzystniejszej oferty.
Istnieje także tryb bezprzetargowy zbycia nieruchomości
Wykaz zawiera:
oznaczenie nieruchomości według księgi wieczystej oraz katastru nieruchomości;
powierzchnię nieruchomości;
opis nieruchomości;
przeznaczenie nieruchomości i sposób jej zagospodarowania;
termin zagospodarowania nieruchomości;
cenę nieruchomości;
wysokość stawek procentowych opłat z tytułu użytkowania wieczystego;
wysokość opłat z tytułu użytkowania, najmu lub dzierżawy;
terminy wnoszenia opłat;
zasady aktualizacji opłat;
informacje o przeznaczeniu do sprzedaży, do oddania w użytkowanie wieczyste, użytkowanie, najem lub dzierżawę;
termin do złożenia wniosku przez osoby, którym przysługuje pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości.
Cele publiczne:
wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji;
wydzielenie gruntów pod linie kolejowe oraz ich budowa i utrzymanie;
wydzielanie gruntów pod lotniska, urządzenia i obiekty do obsługi ruchu lotniczego, w tym rejonów podejść, oraz budowa i eksploatacja tych lotnisk i urządzeń;
budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń;
budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do zaopatrzenia ludności w wodę, gromadzenia, przesyłania, oczyszczania i odprowadzania ścieków oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania;
budowa oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska, zbiorników i innych urządzeń wodnych służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji przepływów i ochronie przed powodzią, a także regulacja i utrzymywanie wód oraz urządzeń melioracji wodnych, będących własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego;
opieka nad nieruchomościami stanowiącymi zabytki w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;
ochrona Pomników Zagłady w rozumieniu przepisów o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady oraz miejsc i pomników upamiętniających ofiary terroru komunistycznego;
budowa i utrzymywanie pomieszczeń dla urzędów organów władzy, administracji, sądów i prokuratur, państwowych szkół wyższych, szkół publicznych, a także publicznych: obiektów ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych i obiektów sportowych;
budowa i utrzymywanie obiektów oraz pomieszczeń niezbędnych do realizacji obowiązków w zakresie świadczenia przez operatora publicznego powszechnych usług pocztowych, a także innych obiektów i pomieszczeń związanych ze świadczeniem tych usług;
budowa i utrzymywanie obiektów oraz urządzeń niezbędnych na potrzeby obronności państwa i ochrony granicy państwowej, a także do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, w tym budowa i utrzymywanie aresztów śledczych, zakładów karnych oraz zakładów dla nieletnich;
poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie i składowanie kopalin stanowiących własność Skarbu Państwa oraz węgla brunatnego wydobywanego metodą odkrywkową;
zakładanie i utrzymywanie cmentarzy;
ustanawianie i ochrona miejsc pamięci narodowej;
ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt lub siedlisk przyrody;
inne cele publiczne określone w odrębnych ustawach.
Scalenie i podział
Scaleniem i podziałem nieruchomości mogą być objęte jedynie te obszary, dla których tego typu zbieg przewidziany został w miejscowym planie zagospodarowania terenu.
Scalenie polega na połączeniu w jedną całość kilku rozdrobnionych lub też położonych w niekorzystnej konfiguracji nieruchomości celem dokonania ponownego podziału na tę samą ilość nieruchomości, które podlegały scaleniu, z zachowaniem proporcji w zakresie powierzchni, jednakże ze zmianą w zakresie ich usytuowania a także przeznaczenia - z jednoczesnym wydzieleniem odpowiednich dróg i urządzeń infrastruktury technicznej dla wszystkich nieruchomości biorących udział w scaleniu.
Scalenia i podziału nieruchomości można dokonać z urzędu (inicjatywa rady gminy) albo na wniosek właścicieli lub użytkowników wieczystych posiadających ponad 50% powierzchni gruntów objętych scaleniem i podziałem.
Zabudowane części nieruchomości mogą być objęte scaleniem jedynie za zgodą właściciela lub użytkowników wieczystych.
Uczestnicy postępowania w sprawie scalenia i podziału nieruchomości:
właściciele i współwłaściciele,
użytkownicy wieczyści,
samoistni posiadacze.
Rada uczestników scalenia - tylko spośród właścicieli i użytkownicy wieczyści.
Bonifikaty
osobom fizycznym, których dochód miesięczny na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza 50% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym rok, za który opłata ma być wnoszona, ogłaszanego przez Prezesa GUS w MP, właściwy organ udziela na ich wniosek 50% bonifikaty od opłat rocznych, jeżeli nieruchomość jest przeznaczona lub wykorzystywana na cele mieszkaniowe;
jeżeli nieruchomość gruntowa została wpisana do rejestru zabytków, opłaty z tytułu użytkowania wieczystego obniża się o 50% - pierwsza opłata i opłaty roczne objęte stawką 3%;
właściwy organ za zgodą, odpowiednio wojewody albo rady lub sejmiku, może udzielić bonifikaty od pierwszej opłaty z tytułu oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste, jeżeli nieruchomość oddawana jest w użytkowanie wieczyste:
na cele mieszkaniowe,
osobom fizycznym lub prawnym prowadzącym działalność charytatywną,
Użytkowanie wieczyste
opłaty z tytułu u.w. ustala się według stawki procentowej od ceny nieruchomości gruntowej określonej na podstawie jej wartości (art.67);
stawka procentowa pierwszej opłaty wynosi od 15% do 25% ceny nieruchomości gruntowej;
jeżeli nieruchomość gruntowa została oddana w u.w. na więcej niż jeden cel, stawkę procentową opłaty rocznej przyjmuje się dla tego celu, który w umowie został określony jako podstawowy (udział w prawie u.w.);
wysokość stawek procentowych opłat rocznych jest uzależniona od określonego w umowie celu, na jaki nieruchomość gruntowa została oddana, i wynosi:
0.3% ceny - za nieruchomości gruntowe oddane na cele obronności i bezpieczeństwa państwa, w tym ochrony ppoż.,
0.3% ceny - za nieruchomości gruntowe pod budowę obiektów sakralnych wraz z budynkami towarzyszącymi,
0.3% ceny - za nieruchomości gruntowe na działalność charytatywną, …
1% ceny - za nieruchomości gruntowe na cele rolne (od 1.01.2008r.),
1% ceny - za nieruchomości gruntowe na cele mieszkaniowe, na realizację urządzeń infrastruktury technicznej i innych celów publicznych oraz działalność sportową,
2% ceny - za nieruchomości gruntowe na działalność turystyczną,
3% ceny - za pozostałe nieruchomości gruntowe
Nieruchomość jest zbywana w drodze bezprzetargowej, jeżeli:
jest zbywana na rzecz osoby, której przysługuje pierwszeństwo w jej nabyciu;
zbycie następuje między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego oraz między tymi jednostkami;
jest zbywana na rzecz osób, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 2 (działalność charytatywną, opiekuńczą itp.);
zbycie następuje w drodze zamiany lub darowizny;
sprzedaż nieruchomości następuje na rzecz jej użytkownika wieczystego;