1.1.1. Co rozumiemy przez pojęcie „polityka Gospodarcza?
Przez politykę gospodarczą rozumiemy świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową - na jej dynamikę, strukturę, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje gospodarcze z zagranicą.
1.1.2. Jakie instytucje i organizacje występują współcześnie w roli podmiotów polityki gospodarczej?
Podmiotem polityki gospodarczej jest najczęściej władza państwowa, mogą być także organy typu przedstawicielskiego oraz organy ponadnarodowe np. Unia Europejska.
1.1.6. Co to są doktryny społeczno-ekonomiczne i jaką rolę odgrywają w polityce gospodarczej?
Doktryna - zbiór uporządkowanych w pewien sposób założeń, twierdzeń i poglądów na temat określonej dziedziny wiedzy lub działalności. Doktryny podejmują problemy, wobec których nauka nie czuje się w pełni kompetentna, wskazują i wartościują cele działań.
Doktryny społeczno-ekonomiczne w związku w tym obejmują zwykle zestawione w sposób całościowy poglądy i koncepcje określonych sił społecznych.
Doktryny komunistycznych partii politycznych zakładały zniesienie prywatnej własności środków produkcji i tworzenie gospodarki, której podstawowe role odgrywały przedsiębiorstwa kolektywne.
1.1.7. Co to jest doktrynerstwo?
Jest to naginanie życia do doktryn, które nie odpowiadają warunkom i potrzebom społecznym.
1.2.1. Co rozumiemy przez pojęcie systemu ekonomicznego?
System ekonomiczny jest to zbiór powszechnie obowiązujących norm prawnych oraz ogólnie akceptowanych zasad, regulujących postępowanie wszystkich uczestników procesu gospodarczego
1.2.2. Na podstawie, jakich kryteriów wyróżnia się teoretyczne modele systemów ekonomicznych? Jakie to są modele?
Ze względu na kryterium własności produkcji rozróżniamy ustroje kolektywistyczne, w których dominuje własność państwa oraz ustroje indywidualistyczne (kapitalistyczne), w których dominuje własność jednostkowa. Ze względu na kryterium sposobu regulacji gospodarki rozróżniamy systemy kompetytywne (konkurencyjne) oraz systemy gospodarki regulowanej administracyjnie.
1.2.1. Co rozumiemy przez pojęcie systemu ekonomicznego?
System ekonomiczny jest to zbiór powszechnie obowiązujących norm prawnych oraz ogólnie akceptowanych zasad, regulujących postępowanie wszystkich uczestników procesu gospodarczego
1.2.2. Na podstawie, jakich kryteriów wyróżnia się teoretyczne modele systemów ekonomicznych? Jakie to są modele?
Ze względu na kryterium własności produkcji rozróżniamy ustroje kolektywistyczne, w których dominuje własność państwa oraz ustroje indywidualistyczne (kapitalistyczne), w których dominuje własność jednostkowa. Ze względu na kryterium sposobu regulacji gospodarki rozróżniamy systemy kompetytywne (konkurencyjne) oraz systemy gospodarki regulowanej administracyjnie.
1.2.3. Czego dotyczą podstawowe funkcje państwa i polityki gospodarczej we współczesnym systemie kapitalizmu mieszanego?
Dotyczą przede wszystkim zasady wolności gospodarczej, poszanowania własności prywatnej i swobody przedsiębiorczości
1.2.4. W czym przejawiają się słabości mechanizmu rynkowego i jaki wiążą się z tym zadania polityki gospodarczej?
Niedoskonała konkurencja jest korygowana przez odpowiednie ustawodawstwo antymonopolowe. Koszty zewnętrzne są korygowane przez wprowadzenie przepisów o ochronie środowiska, budowa i rozbudowa infrastruktury jest subsydiowana przez państwo, nierówność dochodów jest niwelowana przez progresywne podatki, niestabilność gospodarki jest równoważona przez regulacje podaży pieniądza.
1.2.5. W jaki sposób regulowana jest gospodarka w krajach realnego socjalizmu? Jakie są podstawowe elementy systemu nakazowo-rozdzielczego?
Gospodarka jest bezpośrednio kierowana przez aparat państwowy i partyjny. Podstawowe elementy to wieloszczeblowa struktura organizacyjna gospodarki (ministerstwa, resorty, zjednoczeni itd.), procesy decyzyjne - planowanie odbywa się za pomocą planu ogólnopaństwowego, administracyjny podział zasobów.
1.2.6. W jakich kierunkach szły próby reformowania systemu realnego socjalizmu i co rozumiemy przez pojęcie hybrydowych rozwiązań systemowych?
Wprowadzono w przedsiębiorstwach państwowych samodzielność w dziedzinie planowania działalności bieżącej, tworzono przedsiębiorstwa z kapitałem mieszanym, rozszerzano sektor prywatny.
1.2.7. Jakie szczególne funkcje podejmuje polityka gospodarcza w krajach przechodzących transformację ustrojową?
Przywrócenie właściwej roli pieniądza, transformacja stosunków własnościowych (powszechna prywatyzacja, prywatyzacja kapitałowa, reprywatyzacja)
1.2.8. Na czym w krajach przechodzących transformację polegają: a. Przekształcenia ustrojowe, b. przekształcenia systemu funkcjonowania gospodarki?
a. Przekształcenia ustrojowe obejmują odbudowę ustroju opartego na zasadach demokracji, własności prywatnej i rynkowej regulacji procesów ekonomicznych.
b. Przekształcenia systemu funkcjonowania gospodarki obejmują: demontaż struktur i instytucji systemu nakazowo rozdzielczego, kreowanie warunków umożliwiających prawidłowe działanie mechanizmów regulacji rynkowej, prywatyzacja.
Ingerencja państwa w gospodarkę następuje za pośrednictwem politycznych decyzji podejmowanych przez właściwe organy władzy: parlament, rząd, instytucje samorządu terytorialnego.
Cele, założenia, przesłanki
Państwo ingeruje w sprawy gospodarcze w imię realizacji określonych celów. Układ celów formułowanych przez polityk ekonomiczną wpływa w zasadniczy sposób na jej kształt i formy; na układ celów oddziałują jednak także uwarunkowania i czynniki doktrynalne.
Większości krajów czołowymi celami w polityce gospodarczej są: suwerenność narodowa, sprawiedliwość, wolność i prawa człowieka, postep społeczno-ekonomiczny, równość szans itd.
1.3. Uwarunkowania, cele i dziedziny polityki gospodarczej
1.3.1. Co rozumiemy przez pojęcie uwarunkowań polityki gospodarczej?
Są to czynniki wpływające na kierunki poczynań organów państwowych w odniesieniu do gospodarki.
1.3.2. Na czym polegają uwarunkowania polityki gospodarczej: a. zewnętrzne b. wewnętrzne.
a. zewnętrzne to przede wszystkim otoczenie międzynarodowe, położenie geograficzne, przynależność do ugrupowań międzynarodowych, terms of trade, zadłużenie zagraniczne
b. uwarunkowania wewnętrzne to stan i struktura zasobów kraju, środowisko naturalne, majątek trwały, uwarunkowania demograficzne.
1.3.3. Scharakteryzuj cele i przesłanki polityki gospodarczej a. Ekonomiczne b. Społeczne c. Ekologiczne d. W dziedzinie zagadnień militarno-obronnych
a. ekonomiczne - pomnażanie bogactwa kraju, wzrost gospodarczy, wzrost przedsiębiorczości
b. społeczne - reguluje podział dochodu narodowego, ubezpieczenia, wyrównanie szans różnych grup społecznych, zwalczanie nędzy, ochrona zdrowia
c. ekologiczne - ochrona przyrody, kształtowanie ekorozwoju, rekultywacja
d. militarno-obronne - powiększanie potencjału gałęzi o znaczeniu obronnym, zapewnienie niezbędnych rezerw mocy produkcyjnych i środków produkcji
1.3.4. Wymień i scharakteryzuj główne dziedziny polityki gospodarczej.
Podział instrumentalny: polityka pieniężna, budżetowa, inwestycyjna zatrudnienia, cenowo dochodowa, naukowa i innowacyjna itd
Podział sektorowy: polityka przemysłowa, rolna, handlowa, komunikacyjna, komunalna, turystyczna itd.