1

2. Jakie procedury edukacyjne przygotują człowieka do bezpiecznych zachowań w trudnych sytuacjach pracy?

Szkolenie z zasad BHP w pierwszych dniach pracy mające na celu podniesienie świadomości na temat bezpieczeństwa pracy. Kolejne szkolenie BHP w zależności od obejmowanego stanowiska, co kilka lat.

Za wszelka cenę utrzymywać systemy i procedury, które mają na celu zapobieganie potencjalnym incydentom, które z kolei mogłyby negatywnie wpłynąć na zdrowie pracowników.

3. Analizując źródła błędów u człowieka związane z percepcją wzrokową należy wyróżnić istotną rolę podstawowych subsystemów uwagi. Wymień i omów ich rolę.

- subsystem zawiadamiający procesami orientacyjnymi i śledzącymi

- subsystem detekcyjny odpowiedzialny za przetwarzanie i rozpoznanie informacji

- subsystem odpowiedzialny za stan czuwania i wzbudzania faz z ogólną gotowością do

działania

4

5

6. Przedstaw podstawowe warunki stosowania sygnalizacji wzrokowej i słuchowej.

Sygnalizację wzrokową stosuje się:

- wiadomość jest złożona

- wiadomość jest długa

- wiadomość musi być wykorzystana później

- wiadomość dotyczy zdarzeń w przestrzeni

- wiadomość nie wymaga natychmiastowego działania

- narząd słuchu jest przeciążony

- otoczenie jest zbyt hałaśliwe

- praca nie wymaga zmian usytuowania operatora

Sygnalizację słuchową stosuje się:

- wiadomość jest prosta

- wiadomość jest krótka

- wiadomość nie musi być wykorzystana później

- wiadomość dotyczy zdarzeń w czasie

- wiadomość wymaga natychmiastowego działania

- narząd wzroku jest przeciążony

- otoczenie nie sprzyja odbiorowi sygnałów wzrokowych

- praca wymaga ciągłych zmian usytuowania operatora

7. Przy rozmieszczeniu oraz grupowaniu urządzeń sygnalizacyjnych i sterowniczych wykorzystuje się następujące zasady:

- zasada spełnianej funkcji - zgodnie z tą zasadą grupuje się razem urządzenia, których działanie jest podporządkowane jakiejś wspólnej funkcji nadrzędnej,

- zasada ważności- polegająca na grupowaniu urządzeń zgodnie z ich znaczeniem dla danego działania, a więc najważniejsze urządzenia umieszcza się w najlepszym miejscu dla obserwacji,

- zasada optymalnego umiejscowienia - wg tej zasady każde urządzenie powinno być tak umieszczone, aby znalazło się w położeniu możliwie najlepszym z punktu widzenia określonego kryterium,

- zasada kolejności użycia - zgodnie z tą zasadą, umieszcza się możliwie blisko siebie te przyrządy, które często są używane bezpośrednio po sobie,

- zasada częstości użycia - realizacja tej zasady polega na umieszczeniu przyrządów najczęściej używanych w miejscach o najlepszej widoczności.

8.Ogólne zasady dotyczące projektowania urządzeń sterowniczych

Do ogólnych zasad dotyczących projektowania urządzeń sterowniczych zaliczamy:

- urządzenia sterownicze powinny mieć kształt zgodny z ich funkcją oraz z odpowiednimi cechami i wymiarami antropometrycznymi,

- ich użytkowanie nie może wywołać uczucia niewygody chwytu i ruchu,

- materiał użyty do wykonania części chwytowej powinien być dostosowany do wymagań higienicznych, przyjemny w dotyku i o znacznej izolacyjności cieplnej,

- elementy sterowania powinny być łatwo dostępne we wszystkich położeniach,

- powinny znajdować się w optymalnym zasięgu ręki i nie spowodować wymuszonej postawy ciała operatora,

- powinny być tak rozmieszczone, aby przy sterowaniu wzajemnie sobie nie przeszkadzały, nie spowodowały zranienia operatora oraz umożliwiały przypadkowe załączenie sterowanego urządzenia,

- największa siła, szybkość, dokładność wymagana przy sterowaniu nie może przekraczać psychofizycznych możliwości obsługującego,

- układ elementów powinien być przejrzysty do tego stopnia, aby w krytycznych warunkach prawidłowy ruch został wykonany automatycznie,

- urządzenia sterownicze wymagające szybkiej reakcji powinny być umieszczone jak najbliżej ręki,

- kierunek ruchu urządzenia sterowniczego powinien być zgodny z kierunkiem ruchu maszyny, jaki chcemy spowodować,

- urządzenia sterownicze powinny być łatwo rozpoznawalne,

- urządzenia pełniące tę samą funkcję należy umieszczać obok siebie.

to mam z internetu:

9. Wyjaśnij sens zasady parmisony i optymalizacji w badaniu ryzyka wypadkowego w pracy

Zasada parsimony

Zasada parsimony nazywana jest też zasadą ekonomii środków, albo Zasadą oszczędności środków. Przyświeca opracowywaniu prostych i jasnych norm, reguł, instrukcji, teorii, twierdzeń, modeli itp.

W procedurach działania zasada parsimony sprowadza się do następujących reguł:

• prostoty myślenia i komunikowania [10]

• ekonomii środków działania, strategii, czasu, podziału funkcji w organizowaniu badań i wdrożeń,

• regułę „kolumny jońskiej”, czyli estetycznej prostoty w konstruowaniu obiektów technicznych,

• regułę artefaktu, czyli poprzez estetyczną atrakcyjność obiektu stworzyć korzystny nastrój i dobre samopoczucie w obcowaniu z nim,

• regułę antystresu lub obniżenia stresu do minimum.

Zasada optymalizacji

Optymalizacja w ergonomii jest rozumiana jako ustalanie najkorzystniejszych warunków dla funkcjonowania systemu lub jego elementów. Przyświecają jej cztery główne cele ujmowane zwykle równocześnie:

a) niezawodność funkcjonowania systemu,

b) efektywność funkcjonowania systemu,

c) bezpieczeństwo i higiena pracy i życia,

d) poczucie komfortu i dobrostanu człowieka

Warunki optymalne są pojęciem rozciągłym, rozmytym, nie są punktem, lecz strefą lub polem, w dodatku płynnym, niestałym, zależnym od różnych czynników otoczenia i psychofizycznego stanu człowieka. Można je zilustrować na skali linearne

10.Model powstawania wypadków i zdarzeń potencjalnie wypadkowych.

Przez wypadek rozumie się nagłe, nie zamierzone i nieoczekiwane wydarzenie zakłócające normalny tok działania człowieka, groźne dla jego zdrowia i życia.

Wypadki są zdarzeniami złożonymi. Ich powstanie jest wynikiem kombinacji zdarzeń technicznych, środowiskowych, ludzkich i organizacyjnych oraz poprzedzających te zdarzenia warunków.

Podstawą przyjętego modelu jest założenie, że wypadki są końcową sekwencją przyczynowo-skutkowego ciągu zdarzeń. Zdarzenia takie tworzą sytuację wypadkową, w której wyróżniono 2 fazy: inkubacyjną i aktywną. Faza inkubacyjna obejmuje pośrednie przyczyny wypadków. W zakres fazy aktywnej włączono niebezpieczne wydarzenia i powstające w ich następstwie urazy. Obie fazy są połączone czynnikiem inicjującym, będącym końcowym krytycznym błędem, wywołującym powstanie niebezpiecznego wydarzenia.

11.OPISZ PRÓBE MARTINETA ITD.

Przydatność pracownika do zróżnicowanych poziomów uciążliwości pracy można określić próbą Martineta, polegającą na:

• pomiarze tętna spoczynkowego P1,

• wykonaniu 10 przysiadów w odstępach jednosekundowych,

• pomiarze tętna natychmiast po wykonaniu tych przysiadów P2,

• pomiarze tętna po upływie jednej minuty po zaprzestaniu wykonywania przysiadów P3.

• otrzymane wartości podstawiamy do wzoru na wskaźnik Ruffiera

Wr = (P1 +P2 +P3)-200 / 10

Po otrzymaniu wyniku umiejscawiamy badanego człowieka w odpowiedniej kategorii:

• 0 - zdolny do każdego wysiłku (bardzo dobry)

• 0-5 - zdolny do dużego wysiłku (dobry)

• 5-10 - zd. Do umiarkowanego wysiłku (dość dobry)

• 10-15 - zdolny do lekkiego wysiłku (dostateczny)

• 15-20 - niezdolny do pracy fizycznej (niedostateczny)

12.Opisz działanie ośrodka termoregulacji kontrolującego temperaturę ciała i sterującego mechanizmami uwalniania i oddawania ciepła

Przez termoregulację rozumiemy dostosowanie wymiany ciepła między organizmem i otoczeniem oraz wytwarzanie ciepła w ustroju do potrzeb bilansu cieplnego sposób zapewniający jego równowagę i stałą temperaturę wewnętrzną. Utrzymywanie stałej temperatury wewnętrznej organizmu jest możliwe tylko wtedy, kiedy pozostaje on w warunkach równowagi bilansu cieplnego. Ilość ciepła traconego przez organizm do otoczenia musi być równa ilości ciepła wytwarzanego w organizmie oraz ilości ciepła zyskanego przez organizm z otoczenia. Organizm zyskuje ciepło z otoczenia naturalnie tylko wtedy, kiedy temperatura otoczenia jest wyższa od średniej temperatury powierzchni ciała lub gdy na ciało działa promieniowanie cieplne.

Na wymianę ciepła między organizmem człowieka a otoczeniem wpływają dwa mechanizmy fizjologiczne:

- zmiany termoregulacyjnych właściwości powierzchniowych warstw ciała człowieka,

- wydzielanie potu i jego parowanie z powierzchni skóry.

Obciążenie cieplne organizmu ma 2 źródła. Jedno z nich to ciepło wytworzone w organizmie w toku przemiany materii. Ilość ciepła powstającego w organizmie jest proporcjonalna do natężenia (tempa) metabolizmu.

13. Różnice między między pracą fizyczną, dynamiczną a pracą statystyczną

Praca statystyczna stwarza inny rodzaj aktywności mięśniowej. Jej istotą są skurcze izometryczne(stan pobudzenia powoduje wzrost napięcia mięśni natomiast nie ulegają one skróceniu). Podstawową częścią obciążeń statystycznych stanowią napięcia posturalne, odgrywają istotną rolę w utrzymaniu właściwej pozycji ciała.

Praktycznie każdej pracy dynamicznej towarzyszą napięcia statystyczne. Część napięć statystycznych na charakter operacyjny, bezpośrednio związany z wykonywaną pracą. Napięcie operacyjne wiąże się z koniecznością utrzymania kończyn górnych na odpowiedniej wysokości oraz ich obciążenia. Aktywność mięśni w czasie typowych wysiłków dynamicznych i statystycznych różni się w zasadniczy sposób. W pracy dynamicznej naprzemienne stany skurczu i rozkurczu nie tylko nieutrudniają, ale ułatwiają krążenie krwi. Mamy ułatwioną wymianę składników między dopływającą krwią, pracującymi mięśniami. Ułatwione jest usuwanie produktów przemiany materii. Sytuacja jest odmienna w pracy statystycznej. Długotrwałe napięcie mięśni przez ucisk na naczynia krwionośne utrudnia swobodny przepływ krwi i zakłóca dostarczanie niezbędnych składników i usuwanie produktów przemiany materii. Ułatwiony jest rozwój zmęczenia. Powoduje to poczucie dyskomfortu aż do pojawienia się reakcji bólowych napiętych mięśni. Całkowite przerwanie przepływu krwi przez mięśnie następuje w czasie skurczu odpowiadającego ok.50% jego maksymalnej siły. Istotną cechą pracy statystycznej jest stosunkowo małe zużycie energii.

13.Różnica miedzy pracą fizyczną dynamiczną a pracą statyczną.

Praca fizyczna dynamiczna charakteryzuje się udziałem skurczów izotonicznych i krótkotrwałych skurczów izometrycznych. Skracanie następuje z maksymalną szybkością. Napięcie mięśni w tej sytuacji nie zmienia się. Natomiast w przypadku pracy statycznej jej istotą są skurcze izometryczne z tym że stan pobudzenia powoduje wzrost napięcia mięśni natomiast nie ulegają one skróceniu. FIN

14. Przedstaw bilans dobowej całkowitej przemiany materii.

Całkowita przemiana materii zależy od: masy ciała, składu ciała, od wieku, warunków klimatycznych, płci. Obliczenie podstawowej przemiany materii:

1 kcal/1kg/1h - 70kg x 24h = 1680kcal

Dobowy rytm przemiany materii:

- najniższa temperatura na 2 godz. Przed przebudzeniem

- w godzinach rannych temperatura wzrasta

- temperatura dochodzi dom max. o 18-22 godzinie

- ok. 23 nasza temp. ponownie zaczyna się obniżać

15. Metody oceny wydatku energetycznego na stanowiskach pracy.

1. Kalorymetria bezpośrednia- nie nadaje się bezpośrednio do stosowania na poszczególnych stanowiskach pracy, gdyż wykonywana jest w specjalnych komorach kalorymetrycznych.

2. Kalorymetria pośrednia- opiera się na zależności miedzy ilością podbieranego przez organizm tlenu w jednostce czasu a ilością energii uwalnianej w procesach metabolicznych.

3. Metoda oparta na pomiarze wentylacji płuc- pomiędzy wielkością zużycia tlenu podczas wysiłku i wielkością minutowej wentylacji istnieje wysoki współczynnik relacji i prawie prostoliniowa zależność.

4. Metoda chronometrażowo- tabelaryczna- szczególną formą szacowania wielkości wydatku energetycznego tą metodą jest metoda LEHMANNA. Metoda ta uwzględnia pozycję ciała i rodzaje grup mięśni zaangażowanych przy wykonywaniu pracy.

5. Pomiar częstotliwości tętna- w wieku około 20 lat powinien wynosić 60-80. Ta metoda ma zastosowanie jedynie przy pracy fizycznej, dynamicznej z zaangażowaniem dużych grup mięśniowych. (Wskaźnik RUFFIERA- test oceniający wydolność fizyczną człowieka)

16

17

18. Źródła stresu psychospołecznego w pracy.

Stres to specyficzna reakcja organizmu na wymagania stawiane przez środowisko. Czynnikiem wywołującym stres, czyli stresorem mogą być zarówno wymagania fizyczne stawiane organizmowi, jak i wymagania stawiane przez środowisko społeczne(stresory psychospołeczne).Tym większy stres przeżywa jednostka, im większa istnieje rozbieżność między wielkością napływających wymagań a możliwościami jednostki sprostania im.

Głównymi stresorami psychologicznymi w środowisku pracy są:

- fizyczno-chemiczne czynniki środowiska pracy;

- przeciążenie ilościowe i jakościowe pracą;

- niedociążenie jakościowe;

- ograniczony zakres kontroli;

- niejasność i konfliktowość roli;

- brak wsparcia społecznego.

19. Wskaż praktyczne zastosowanie II prawa Yerkesa-Dodsona.

Przy zadaniach prostych nawet silna motywacja nie wpłynie na wykonanie zadania, natomiast jeśli zadania są skomplikowane to nawet niewielkie pobudzenie emocjonalne może obniżyć sprawność działania(np. podczas egzaminu).

20

21

22. Zmęczenie, przemęczenie, znużenie.

Zmęczenie - stan przejściowego i odwracalnego zmniejszenia zdolności do pracy, fizjologiczny proces życia nie stanowiący zagrożenia dla życia.

Zmęczenie jest indywidualną sprawą każdego człowieka, zależy między innymi od stanu zdrowia, wieku, wytrenowania, a także charakteru i otoczenia.

Przyczyny:

- otoczenie: klimat, światło*, hałas

- powody psychiczne: odpowiedzialność, troski, konflikty

- intensywność i czas trwania pracy

- choroba, bóle, odżywianie(!)

- monotonia

Skutki:

- wydłużenie się czasu wykonywanej pracy i pogorszenie jej efektów, brak tworzenia nowych rozwiązań, działanie na zasadzie prób i błędów, postępowanie stereotypowo

- brak koncentracji

- unikanie kontaktów interpersonalnych

- bóle głowy, bóle mięśni i krzyża

- zobojętnienie, senność

- drażliwość, zniechęcenie

Po odpoczynku (najlepszym biernym odpoczynkiem jest sen) zmęczenie powinno ustąpić, jeśli tak się nie stanie, znaczy to że jesteśmy przemęczeni. Przemęczenie nie jest obojętne dla zdrowia.

Skutki przemęczenia są takie same jak zmęczenia plus:

- osłabienie organizmu, podatność na choroby

- zaburzenie snu

- zawroty głowy i bóle

- zakłócenia w sercu, zakłócenia w układach pokarmowym i oddechowym

- kłótliwość, wybuchowość, agresja

- apatia, depresja

- zawał

Ze zmęczeniem często mylone jest znużenie, ponieważ ma takie same objawy.

Znużenie pojawia się wtedy gdy dawka stymulacji jest zbyt mała lub zbyt mało zróżnicowana. Spowodowane jest na przykład jednostajną pracą.

Zmęczenie psychiczne poczucie dyskomfortu połączone z obniżeniem dobrostanu psychicznego człowieka, które pojawia się w wyniku aktywności poznawczo-emocjonalnej oraz na skutek różnych okoliczności zewnętrznych i nie posiada podłoża fizjologicznego.

23. Zmęczenie ośrodkowe oznacza narastanie odczucia ciężkości pracy i bólu mięśni, zmniejszenie motywacji, koncentracji uwagi i sprawności psychomotorycznej. Mianem zmęczenia obwodowego określa się natomiast zmęczenie pracujących mięśni, przejawiające się zmniejszeniem siły i szybkości ich skurczów, aż

do całkowitej utraty zdolności do pracy.

Niepełny wypoczynek powoduje kumulowanie się odczucia zmęczenia i występowanie, tzw. zmęczenia przewlekłego. Jeśli stan ten utrzymuje się przez dłuższy czas, dochodzi do rozwoju zaburzeń w działaniu mechanizmów kontrolujących funkcje fizjologiczne organizmu (przede wszystkim układu nerwowego)

i rozwoju stanów patologicznych.

---