ZAJĘCIA PLASTYCZNE W PRZEDSZKOLU.

Celem wychowania plastycznego w przedszkolu jest zapoczątkowanie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju możliwości twórczych dziecka oraz przygotowanie do twórczego działania.

WYCHOWANIE PLASTYCZNE:

• pobudza i rozwija umiejętność wypowiadania swojego osobistego stosunku do rzeczywistości za pomocą linii i plamy, barwy i kształtu,

• kształci aktywność myślową, pobudza wyobraźnię i wyzwala, inicjatywę twórczą,

• kształtuje osobowość oraz wzbogaca przeżycia, rozszerza horyzonty myślowe i rozbudza potrzebę obcowania z dziełami sztuki,

• daje zadowolenie i radość płynącą, z wiary we własne siły, możliwości twórcze,

• uczy współistnienia w zespole ludzkim.

ZADANIA WYCHOWANIA PLASTYCZNEGO W PRZEDSZKOLU:

1. Rozwijanie swobody w posługiwaniu się linią i plamą, kształtem i barwą na płaszczyźnie i w przestrzeni w różnych technikach plastycznych.

2. Uwrażliwienie dziecka na zjawiska otaczającej rzeczywistości, na światło, barwę, bryłę, linię, fakturę, ruch, przestrzeń.

3. Zapoczątkowanie pierwszych kontaktów z pięknem przyrody i sztuki.

FUNKCJA TERAPEUTYCZNA wychowania plastycznego polega na tym, że poprzez organizowanie różnych form aktywności dziecka, przez rozwijanie i kształtowanie umiejętności, usuwa się u dziecka zahamowania, poczucie niepewności, uczy wiary we własne siły, we własne możliwości twórcze.

TECHNIKI, FORMY I METODY PRACY

TECHNIKI /wg M. Dmochowska "Zanim dziecko zacznie pisać"/

a) przestrzenne ; układanie. zabawy konstrukcyjne, wycinanie, lepienie, majsterkowanie

b) płaskie : rysowanie, malowanie, wydzieranie, stemplowanie, wyszywanie.

FORMY PRACY

• zajęcia indywidualne

• zajęcia zespołowe

• zajęcia grupowe

METODY PRACY

PRACA WEDŁUG WZORU

Prace wg wzoru polegają, na odtwarzaniu przez dzieci gotowych wytworów wykonywanych zazwyczaj przez nauczyciela. Metoda te znajduje zastosowanie w zajęciach poświęconych majsterkowaniu z materiałów różnorodnych oraz konstruowaniu z papieru.

Wzór, zasadnicza konstrukcja przedmiotu może być uzupełniony przez dziecko szczegółami drugorzędnymi zależnie od jego własnej pomysłowości i ochoty.

W oparciu o tą metodę dzieci zdobywają umiejętności techniczne w operowaniu różnorodnym materiałem, zapoznają się za sposobem łączenia za pomoce kleju, gliny, patyków, wdrażają się do posługiwania klejem, nożyczkami, ćwiczą sprawność rąk oraz zaznajamiają się z elementami organizacji pracy.

METODA ZADAŃ INSPIRUJĄCYCH

Koncentruje ona ekspresję twórczą dzieci na tematyce proponowanej przez nauczycielkę. W metodzie tej mieszczą się prace wg określonego wzoru. Metoda zadań inspirujących ma na celu poszerzenie repertuaru tematycznego jak i wzbogacenie formy, kolorystyki i kompozycji wytworów dzieci, nasuwając im problemy, które same muszą rozwiązać.

Zajęcia na temat określony kształcą umiejętność obserwacji, rozwijają wyobraźnię dziecka pobudzają do myślenia, do wysiłku i przezwyciężenia trudności w dążeniu do z góry wyznaczonego celu.

METODA SWOBODNEJ EKSPRESJI

Jest to podstawowa metoda pracy z dzieckiem w wieku przedszkolnym połączona z wykonaniem przez dziecko pracy plastycznej na dowolny temat. Stosując tą metodę mamy pewność, że praca dziecka sięga tylko o stopień wyżej ponad zasób doświadczeń, które sobie już przyswoiło. Dziecko wtedy jakby samo, nieświadomie reguluje stopień trudności zadań, które podejmuje.

Dopiero połączenie różnych form, metod i technik pracy oraz przestrzeganie właściwej proporcji zajęć może doprowadzić do właściwej realizacji celów zajęć plastyczno - technicznych w przedszkolu

TEMATYKA PRAC PLASTYCZNYCH W PRZEDSZKOLU.

Kto przeszkadza dziecku mówić tak, jak ono potrafi,

ten podcina mu w ogóle możność wypowiadania się". /S. Szuman/.

„Należy pozwalać dzieciom rysować, co chcą i jak chcą,

byle rysowały chętnie i szczerze". /S. Szuman/.

W pracach plastycznych powinien dominować temat dowolny ze względu na etapy rozwoju działalności plastycznej, na których znajduje się dziecko przedszkolne:

• stadium bazgroty chaotycznej - brak tematu pracy plastycznej,

• stadium bazgroty kontrolowanej - powstałe ślady kojarzone są z obrazami rzeczywistości. Najpierw powstaje rysunek, a później jest on nazywany. Dziecko w tym stadium nie jest, więc zdolne do wykonywania prac tematycznych, z góry zaplanowanych i określonych,

• stadium pierwszych motywów i geometryzacji - dziecko jest zdolne do wykonywania prac plastycznych na temat określony lecz niezbędne dla jego dalszego rozwoju są prace na temat dowolny.

W trakcie działalności plastycznej na temat dowolny rozwija się inwencja twórcza dziecka, jego aktywność i wyobraźnia. /U dzieci aktywnych i pomysłowych zaciera się granica między zajęciami na temat dowolny i określony./

Działalność plastyczna na temat dowolny jest dla dziecka sposobom porozumiewania się ze światem zewnętrznym. Dziecko rysuje to, co akurat zaprząta jego umysł, co dzieje się w jego wnętrzu i ze względu na słaby jeszcze poziom rozwoju mowy nie może być wyrażone za pomocą słów. Dziecko rysuje to, co wie i tak jak przeżywa, a nie odzwierciedla otaczającej go rzeczywistości w sposób fotograficzny, czego często oczekują dorośli uznając za udane te prace, które są zgodne z realiami.

Wg. „Pedagogiki przedszkolnej " pod. red. M. Kwiatowskiej i Z. Topińskiej :

• dzieci 3 i 4 - letnie tylko od czasu do czasu uczestniczą w zajęciach na temat określony ,

• w grupie średniej zajęcia te mogą, obejmować mniej więcej 1/3 ogółu zajęć plastyczno—konstrukcyjnych jakie się prowadzi w ciągu roku ze wszystkimi dziećmi.

• w grupie najstarszej liczbę zajęć na temat określony można zwiększyć do połowy ogółu

zajęć plastyczno - konstrukcyjnych.

STRUKTURA ZAJĘCIA PLASTYCZNEGO:

1. Wprowadzenie - wywołanie zainteresowania i nastroju emocjonalnego:

- podanie tematu, instrukcji wykonania,

- zwrócenie uwagi na przygotowane narzędzia, materiały,

- zgłaszanie przez dzieci planów, projektów prac.

2. Praca dzieci

- Obserwacja działań dzieci,

- Nawiązywanie kontaktu słownego,

- Pomoc dzieciom słabiej radzącym sobie z tematem.

3. Zakończenie, likwidacja zajęcia

• Porządkowanie stanowiska pracy,

• Odkładanie materiałów i narzędzi na wyznaczone miejsce,

• Mycie rąk,

• Ocena prac, urządzenie wystawy.

KATEGORIE OCENY RYSUNKÓW DZIECIĘCYCH

KARTKA a. orientacja b. wykorzystanie c. wypełnienie	czy rysunek powstał przez obracanie kartki? jak jest rozmieszczony w relacji góra/dół i lewo/prawo? czy rysunek jest skąpy, czy rozbudowany?
LINIE a. prowadzenie b. zastosowanie c. wypełnienie d. kierunek	czy linie są narysowane mocno, czy niepewnie? czy linie stosowane są dynamicznie, czy okalające? czy powierzchnie są całkowicie - częściowo wypełnione kolorem? czy dominują linie poziome, pionowe, czy "chaotyczne"?
FORMA a. charakter b. zróżnicowanie c. rozmiar d. integracja e. powtórzenia	czy formy są raczej kanciaste, czy okrągłe? czy formy są proste, czy bogate w szczegóły? czy formy są małe, czy duże w proporcji do arkusza? czy formy są otwarte, czy zamknięte? czy rysowane są stale te same formy?
KOLOR a. zróżnicowanie b. rozgraniczenie c. równowaga d. intensywność e. odcień	czy użyto jednego, czy wielu kolorów? czy kolory są zdecydowanie oddzielone, czy zlewają się ze sobą? jak wygląda bilans ciepłych i zimnych kolorów? czy zastosowane kolory są delikatne czy jaskrawe? czy kolory mają przeważnie jasny, czy ciemny odcień?
OBRAZEK a. kompozycja b. ekspresja c. wykończenie d. rozmieszczenie	czy rysunek tworzy całość, czy składa się z fragmentów? czy obrazek robi wrażenie statycznego, czy dynamicznego? czy rysunek jest staranny, czy niestaranny? czy obrazek w całości mieści się na kartce, czy też jego fragmenty nie mieszczą się na kartce?

OCENIAJĄC RYSUNEK DZIECKA KIERUJEMY SIĘ:

• tym, co na nim zostało przedstawione / temat/,

• tym, jak dziecko narysowało poszczególne przedmioty, czyli graficznym ukształtowaniem ich postaci na rysunku,

• budową danego utworu pod względem rozmieszczenia i powiązania jego elementów w jedną całość - kompozycją.

WYSTAWKI, OPISYWANIE I PRZECHOWYWANIE PRAC

Wystawki umożliwiają dzieciom percepcję własnych dzieł oglądanych wspólnie z nauczycielami i rodzicami. Rozwija to ich wyobraźnię plastyczną, daje okazję do swobodnej wymiany wrażeń i rozmów na temat wykonywanych prac. Na wystawkach prace powinny być wyeksponowane w sposób estetyczny, umieszczone w ramkach, odpowiednio rozmieszczone - ilość prac i odstępy między nimi powinny być dostosowana do płaszczyzny, na której są one eksponowane. Prawidłowo opisane na odwrocie pracy: imię i pierwsza litera nazwiska, temat pracy, data, na karteczce umieszczonej pad ramką z pracą dziecka: imię i pierwsza litera nazwiska, temat pracy, wiek dziecka, technika (w przypadku, gdy jej odczytanie może sprawić trudność) Nauczyciel powinien zadbać o to, by na wystawkach dla rodziców umieszczona była każda praca dziecka.

Prace dzieci powinny być przechowywane w ciągu roku szkolnego w podpisanych teczkach.

TECHNIKI PLASTYCZNE W PRZEDSZKOLU

RYSOWANIE.

• Kredką ołówkową.

• Kredką świecową, różne ułożenie kredki.

• Węglem.

• Kredą.

• Mazakiem- kartka, płótno.

• Patykiem, tuszem na brystolu, na mokrej kartce.

• Patykiem na podkładzie z plasteliny.

• Patykiem na podkładzie klejówki.

• Świecą na kartce- niewidzialny rysunek.

• Rysowanie ołówkiem, gumką.

MALOWANIE.

• Farbą plakatową na różnych formatach kartki-pędzel, gąbki, waciki.

• Farbą plakatową na mokrej kartce" mokre w mokre".

• Farbą na mokrej pogniecionej kartce.

• Farbą plakatową na gazecie.

• Malowanie farbą plakatową i nałożenie worka foliowego - barwienie papieru.

• Malowanie klejówką

• z wykorzystaniem kolorowych obrazków z czasopism,

• z wykorzystaniem kolorowych szmatek,

• z wykorzystaniem bibułki kolorowej oraz kropmy,

• malowanie z dodatkiem trocin,

• odbijanki- malowanie na 1/2 kartki papieru i odbijanie,

• odbijanie kompozycji naklejonej na kartce z kolorowych szmatek,

• malowanie z dodatkiem grysiku, piasku, soli.

• Malowanie akwarelą z dodatkiem pasty do zębów.

• Malowanie atramentem.

• Malowanie bibułką, uzupełnianie rysunkiem wykonanym patykiem i kolorowym tuszem, mazakiem- cienkopisem.

• Malowanie na podkładzie z grysiku, kaszki, piasku, soli.

• Malowanie za pomocą dmuchania i rysowanie patykiem i tuszem na powstałej plamie.

STEMPLOWANIE.

• stemple z ziemniaka, uzupełnianie - rysunek patykiem i tuszem„ Moja grupa"

• stemple z ziemniaka - różne kształty, różna tematyka,

• stemple z gąbki,

• stemplowanie wacikiem.

WYDZIERANIE z kolorowych gazet, kolorowego papieru.

WYCINANIE z kolorowego papieru, kolorowych czasopism, szmatek

ĆWICZENIA NA KREATYWNOŚĆ:

• Wykonanie dowolnej pracy z folii aluminiowej.

• Wykonanie dowolnej pracy z wykorzystaniem muszelki i plasteliny.

• Wykonanie dowolnej pracy z wykorzystaniem kamieni, plasteliny, farb plakatowych.

• Wykonanie dowolnej pracy z wykorzystaniem figur geometrycznych.

• Wykonanie dowolnej pracy z wykorzystaniem plamy.

• Wykonanie dowolnej pracy z wykorzystaniem kolorowych liści.

• Wykonanie dowolnej pracy z wykorzystaniem białych pasków papieru.

• Wykonanie dowolnej pracy z wykorzystaniem futerka, szmatki, sznurka, kolorowej

wełny.

• Wykonanie dowolnej pracy z wykorzystaniem prostokąta z kolorowego papieru, najpierw wykonanie harmonijki a potem wykorzystanie jej do pracy dowolnej.

Przepisy:

FARBA KLEJOWA

• mąka pszenna, żytnia lub ziemniaczana; woda; pigment; cukier lub kilka kropel miodu

• rozrabiamy mąkę w zimnej wodzie; zawiesinę podgrzewamy ciągle mieszając do momentu uzyskania konsystencji śmietany, dodajemy pigment, na końcu dodajemy cukier rozpuszczony w wodzie lub kilka kropli miodu

KOLOROWE BŁOTO

• 1 kostka szarego mydła lub płatki mydlane; 1-2 łyżki mąki pszennej lub niewielka ilość mąki ziemniaczanej, olej lub gliceryna; pigment lub farba malarska

• rozdrobnione mydło rozgotowujemy w niewielkiej ilości wody mieszając by się nie przypaliło; po ostudzeniu dodajemy mąkę i mieszamy, uzyskaną masę rozdzielamy do pojemników i dodajemy pigment; można dodać oleju w celu uzyskania gładkiej masy i kleju do tapet w celu przedłużenia trwałości

MASA SOLNA

• sól, mąka , woda; wagowo 1:1 (mąka : sól); objętościowo 1/3 soli i 2/3 mąki

• wymieszać sól z mąką; powoli dolewać wody, aż do uzyskania konsystencji plasteliny; wody używać jak najmniej, gdyż zbyt duża ilość powoduje pękanie prac; masę można zabarwić farbą, dodać do niej olejku zapachowego, kleju do tapet (wtedy masa klei się do tektury); suszyć kilka dni lub w piekarniku na natłuszczonej formie w temp.150 ^oC; po wyschnięciu można prace polakierować lakierem bezbarwnym

MASA PAPIEROWA

• rolka papieru toaletowego, mąka pszenna lub żytnia, farba,

• rolkę papieru toaletowego drzemy na drobne kawałki, zalewamy wodą i zostawiamy na kilka godzin, papier odcedzamy i wyciskamy, dosypujemy około 10 dag maki, ugniatamy ręka do uzyskania spoistej masy.

MASA PIASKOWO - KLEJOWA

• klej malarski, przesiany piasek, woda

• klej ,malarski rozpuszczamy w wodzie w proporcji 1:2, mieszamy do całkowitego rozpuszczenia, następnie wsypujemy piasek i wyrabiamy masę gęstości ciasta drożdżowego.

LITERATURA DO PRZEDMIOTU METODYKA ZAJĘĆ PLASTYCZNYCH :

1. Białostocki J. „Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce 1500 - 1600 Warszawa 1985 PWN

2. Csorba Tibor - „O rysowaniu”, Warszawa 1980 WSiP.

3. Cybulska Piskorek J. - Twórczość plastyczna dziecka w wieku przedszkolnym”, Warszawa, 1976 WSiP

4. Danel - Bobrzyk Helena- „Wychowawca estetyczny”, Katowice 1990, Uniwersytet Śląski.

5. Fleck - Bangert R. „O czym mówią rysunki dzieci dostrzeganie i rozumienie w nich znaków”, Kielce 2001, JEDNOŚĆ,

6. Gloton R. Clero C. „Twórcza aktywność dziecka”, Warszawa 1985, WSiP

7. Goriszowski W. Kowolik P.- „Z metodyki i metodologii wychowania plastycznego” Katowice 1990,Uniwersytet Śląski.

8. Kazberuk J.-„Nauczanie pracy i techniki w klasach I-III” zarys metodyki-Warszawa 1990 WSiP.

9. Lowenfeld V. Brittain W.L.-„Twórczość a rozwój umysłowy dziecka”, Warszawa 1977, PWN

10. Marciniak T. „Problemy wychowania plastycznego”, Warszawa 1976Nasza Księgarnia.

11. Markowski P. -„Dekoracje stałe i okolicznościowe w szkole” Warszawa 1980, WSiP.

12. Michejda - Kowalska K. „O dziecięcej wyobraźni plastycznej”, Warszawa 1987WSiP.

13. Michejda - Kowalska K.„Czy kolor różowy może być smutny?” Warszawa 1987, WSiP.

14. Misiurska a. „Kalendarz plastyczny w przedszkolu” Warszawa1993,WSiP

15. Pełzowski A. „Plastyka w klasach I-II szkoły podstawowej” Warszawa 1986, WSiP.

16. Popek S. „Analiza psychologiczna twórczości plastycznej dzieci i młodzieży', Warszawa 1985, WSiP.

17. Popek S. „Twórczość artystyczna w wychowaniu dzieci i młodzieży”, Warszawa 1985, WSiP.

18. Słońska Irena „Psychologiczne problemy ilustracji dla dzieci” Warszawa 1977, PWN.

19. Stopczyk S. „Wiadomości o sztuce” Warszawa 11976 WSiP.

20. Szuman S. „O sztuce i wychowaniu estetycznym” Warszawa 1975, WSiP.

21. Telakowska W.Reidl T. „Kultura plastyczna w życiu codziennym”, Warszawa 1975 WSiP.

22. Trojanowska A. „Dziecko i plastyka”, Warszawa 1988, WSiP.

23. Tyszkowa M. Żurakowski B. Wartości w świecie dziecka i sztuki dla dziecka” Warszawa-Poznań 1984 PWN.

24. Wilczkowa M. „Wspólnie odkrywamy świat”, Warszawa, 1979, NK.

25. Wojnar I. „Teoria wychowania estetycznego”, Warszawa 1984,PWN.

26. Zborowski J. „Rozwijanie aktywności twórczej dzieci” Warszawa 1986 WSiP.

---