8208


Antropologia kulturowa

Dół formularza

ZAGADNIENIA DO ZALICZENIA

KANON -
  zasada, wzór, reguła,norma -jest ustalany przez instytucje i osoby
obdarzone szczególnym autorytetem społecznym- a więc jedne wytwory
wynoszone są do rangi WYSOKICH I GODNYCH UZNANIA, inne usuwane w cień.
FUNKCJE KANONU;
-  to uznanie i obowiązywanie.

OBYCZAJ - powszechnie przyjęty sposób postępowania,najczęściej utwierdzony
tradycją,mający miejsce na określonym terenie i dotyczący pewnej grupy
ludzi.Obyczaje służą do samookreślenia grupy,w przeszłości zastępowały
prawo.

ZWYCZAJE- są to sposoby postępowania wynikające z dyspozycji przyzwyczaje-
-nia i z czasem mogą przerodzić się w obyczaje.
Zwyczaje mogą mieć charakter przejściowy (np.przemijający z modą).

OBRZĘDY - uświęcone tradycją zespoły czynności i praktyk towarzyszące
uroczystościom  rodzinnym,społecznym,religijnym.
RYTUAŁ- zewnętrzna forma obrzędu religijnego. Są postrzegane jako mniejszy
lub większy przymus realizacji - "PRZECIEŻ TO SIĘ TAK ROBI".

MIT - wymysł, bajka, legenda.Celem każdego mitu jest próba dania    odpowiedzi na pytania dotyczące życia,śmierci,dobra i zła,pochodzenia,
przeznaczenia.

SYMBOL - znak wizualny wywołujący określone stany psychiczne i emocjonal-
-ne.

aktualne zagadnienia do zaliczenia

1. KULTURA - W TEŚCIE  TRZEBA  WYBRAĆ  WŁAŚCIWY  OPIS
2.CYWILIZACJA  - J.W.
3.WARTOŚĆ  - J.W
4.FUNKCJE  KANONU
5.STYL  ŻYCIA
6.JAKOŚĆ  ŻYCIA
7.TRZY  ZASIĘGI  KULTURY
8.FUNKCJE  KULTURY
9.TOŻSAMOŚĆ  NARODOWA - UWARUNKOWANIA
10. KONTAKTY  I  ZDERZENIA  KULTUR
11. KONSUMPCJA  I  KOMERCJALIZM  KULTURY
12. UWARUNKOWANIA  KULTURY
13.HOLIZM  W  KULTURZE
14.EWOLUCJONIZM  I  DYFUZJONIZM W  KULTURZE
15.ZAKRES POJĘCIA  FAKT KULTUROWY ( 5  KATEGORII)

PROCESY KULTURY

Uczestnictwo w kulturze może być
1. ŚWIADOME - oparte na celowych czynnościach,wyborach i wzorach zachowań

2.NIEŚWIADOME- przyjmowanie wzorów i norm poprzez naśladownictwo.

      UCZESTNICTWO ZE WZGLĘDU NA CZAS WOLNY
1.kultura masowa (telewizja,radio,kino,czytelnictwo czasopism).
2.czytelnictwo książek i czasopism naukowych,fachowych i społeczno -
-kulturalnych.
3.życie rodzinne - majsterkowaNIE,UPRAWA OGRÓDKÓW.
4.rozrywka rekreacja,życie towarzyskie w celu regeneracji sił fizycznych
i psychicznych.
5.kultura artystyczna i działalność społeczno-kulturalna.Zajęcia w organi-
-zacjach społeczno-kulturalnych itp.

        KULTURA JAKO TOWAR
Produkty kultury - jak każdy inny towar muszą być nabywane.
Konsumpcja dóbr kultury przebiega w dwu płaszczyznach:
1.powszechnej,obejmującej wytwory masowe i obliczone na szerokie rzesze
odbiorców.
2.bardziej elitarnej i odpowiadającej bardziej wyrafinowanym gustom.
      TRZY ZAKRESY ZASIĘGU KULTURY
1.masowy- wyznaczony przez telewizję,radio,film,prasę.Jest on najszerszy.
2.oddziaływania realizowane przez lekturę książek,czasopism,kino.Dotyczy
trochę wyższego poziomu kontaktu z kulturą.
3. zakres ten jest najwęższy,bo obejmuje najmniejszą liczbę osób
o rozwiniętych i bardziej wysublimowanych potrzebach kulturalnych
i smaku estetycznym - teatry, muzea,galerie,koncerty.

kilka ważnych pojęć z antropologii kulturowej koniecznych do zaliczenia

KULTURA -  układ wartości,norm i ideałów charakterystycznych dla danego
społeczeństwa.
CYWILIZACJA - całość dorobku kulturalnego,organizacyjnego i technicznego
człowieka.
WARTOŚĆ - są to powszechnie pożądane dobra lub powszechnie uznawane
przekonania,upodobania,gusty.
WZÓR,WZORY - to normy wyrastające z wartości.
FUNKCJA KANONU - to określony,wybrany sposób postępowania.
OBYCZAJ - powszechnie przyjęty sposób postępowania,najczęściej utwierdzony
tradycją.
OBRZĘDY - uświęcone tradycją zespoły czynności i praktyk towarzyszące
uroczystościom rodzinnym,społecznym,religijnym.
ZASIĘG KULTURY (np.najwęższy) - dotyczy bardziej elitarnej grupy konsumen-
tów( teatry,opery,muzea,koncerty,galerie).
STYL ŻYCIA- charakterystyczny sposób zaspakajania potrzeb i organizowania
życia
HOLIZM - to całościowe traktowanie kultury oraz badanie w pierwszym
rzędzie funkcji elementów kultury.
JAKOŚĆ  ŻYCIA - oznacza spełnienie potrzeb i uzyskanie względnej harmonii
w życiu (ZADOWOLENIE ŻYCIOWE).
STYL ŻYCIA np: instrumentalny - to dążenie do podwyższenia kwalifikacji,
              konsumpcyjno - rozrywkowy - charakteryzuje się nawykiem
              systematycznego odbioru mass-mediów i nieselektywnym
              przyswajaniem ich treści,
              percepcji dorażnej i fragmentarycznej - łączy się głównie
              z odświętnym charakterem kontaktów kulturalnych
              izolowany - konserwatywny - odnoszący się głównie do ludzi
              starszych,nisko wykształconych,o minimalnych aspiracjach.
              bezinteresowny - "zaszczytnej nieużytności"cechującej się
              wypełnianiem czasu wolnego przyjemnymi i satysfakcjonują -
              cymi zajęciami.

Szerszy zakres znaczenia

SZERSZY ZAKRES FUNKCJI KULTURY
(propozycja J.Gajdy)

1.Funkcja osobowościowotwórcza kultury.

Funkcja ta jest podstawą i jest na pierwszym miejscu. Chodzi tu o znaczącą rolę kultury w kształtowaniu osobowości - czyli rozwój dyspozycji  intelektualnych i wrażliwości emocjonalnej, upodobań estetycznych i postaw moralnych
(funkcje pomocnicze: - intelektualne, emocjonalne, estetyczne, moralne, ludyczne i wzorotwórcze.
Wymienione wyżej funkcje mogą służyć kształtowaniu wartości pozytywnych oraz negatywnych. I tak człowiek poprzez kontakt z nauką może rozszerzyć swoje horyzonty myślowe „ BYĆ KIMŚ”.
Lub poprzestawać na banalnych opiniach, niewybrednej, jałowej rozrywce.

2.Określenie stylu życia.

Kultura nie czyni człowieka biernym przedmiotem swoich oddziaływań. To on będąc jej wytworem robi z niej użytek(religia, filozofia, nauka, sztuka) dokonując rozgraniczenia między proponowanymi mu wartościami i wzorami zachowań. Wybiera to, co mu najbliższe, co odpowiada jego potrzebom i w ten sposób wyodrębnia od innych
Również tu można mówić o funkcjach pomocniczych:  WZOROTWÓRCZE, INDYWIDUALIZACYJNE, DYFERENCYJNE oraz selektywne.
Mogą być pozytywne i negatywne(negatywne np: pogoń za modą,brak krytycyzmu).

3.Funkcja upowszechniania różnorodnych treści. Dzięki różnorakim formom przekazu kultury stworzona została szansa upowszechnienia wybitnych jej wartości.

Głównie za sprawą mass mediów powstała kultura  UNIWERSALNA, dostępna wszystkim ludziom.
ALE ! Zalew  różnorodnych pod względem treści  i wartości informacji powoduje zagubienie i niemożność rozróżnienia spraw istotnych od błahych.
Zamiast uczyć -  OGŁUPIA, tworzy pozory doinformowania i uczenia, osłabia aktywność i odciąga od innych form uczestnictwa w kulturze.

4.Funkcja interpersonalna.

Upowszechnienie kultury głównie przez mass media zacieśnia świat do GLOBALNEJ WIOSKI. Dzięki temu można poznać życie odległych krajów i ludzi, zrozumieć ich problemy, samookreślić się.
DOKONUJE SIĘ  UKULTUROWIENIE  CZŁOWIEKA  I  UCZŁOWIECZENIE  ŚWIATA.
- DRUGI biegun  to  postawy aspołeczne - Bo sztuka może budzić nierealne pragnienia, wzmagać konsumpcyjny stosunek do świata, zagubienie się w świecie rzeczy materialnych.

5.Funkcja  ludyczna.

Spełniają ją przede wszystkim programy rozrywkowe. Ich  kulturotwórcza rola uzależniona jest od jakości programów,s posobu odbioru  i wrażliwości odbiorców.
JEST TO RELAKS, ODPRĘŻENIE PO PRACY.
Te funkcje zabawy w kulturze znane są od dawna, bo kultura zakorzeniona jest mocno w zabawie, w świętowaniu.
Niezależnie od funkcji ludycznej programy rozrywkowe mają duże znaczenie w kształtowaniu wrażliwości na wartości tkwiące w  sztuce -  można tu mówić o funkcjach  EDUKACYJNYCH
- Może się też pojawić tendencja do lenistwa, próżnowania i bezmyślnego spędzania wolnego czasu. 

TOŻSAMOŚĆ KULTURALNA NARODU
(według K.Żygulskiego)


Tożsamość narodu  - stan  świadomości członków  tej zbiorowości, którzy sami siebie rozpoznają w danej kulturze i nie widzą poza nią możliwości swego rozwoju, realizacji samych siebie. Tak rozumiana  oznacza nie tylko świadomość  PRZESZŁOŚCI, a  więc pamięć, lecz także wspólne  przeżywanie teraźniejszości i chęć budowy na niej wspólnej przyszłości.

Tożsamość kulturalna związana jest z trzema czynnikami
′ -HISTORYCZNYM
′ -LINGWISTYCZNYM
′ -PSYCHOLOGICZNYM

TOŻSAMOŚĆ  NARODOWA - UWARUNKOWANIA

1.Wspólnota ludzi  określonego terytorium
2.Wspólnota językowa i związane z tym symbole i znaki.
3.Zespół doświadczeń wyznaczających odrębność - obyczaje, formy kulturowe.

POJĘCIE  NARODOWOŚCI

-  Odnosi  się  do  grup etnicznych nie posiadających własnego państwa. Tworzą one zazwyczaj tzw. Mniejszości  narodowe, a  wyodrębniają się poprzez swoją kulturę  i świadomość pochodzenia.

KONTAKTY  I  ZDERZENIA KULTUR
Kontakty kulturowe
(ze względu na uwarunkowania terytorialne)wg Kwaśniewskiego


1.SYTUACJA POGRANICZA -  dwie odrębne kultury stykają się poprzez swoich przedstawicieli na obrzeżach.
2.SYTUACJA MIGRACJI -  przedstawiciele jednej kultury,z takich czy innych powodów przebywają na terytorium opanowanym przez inną kulturę  i  zmuszeni  są do konfrontacji.
3.AMALGAMACJA  -  dwie  społeczności  o różnych kulturach  współżyją na jednym terytorium na zasadzie  symbiozy związanej ze społecznym podziałem pracy (np: dawniej pasterze i rolnicy).

Konfrontacja  kultur może mieć różny przebieg i prowadzić do różnych  rezultatów,takich jak:

— AKULTURACJA -  odnosi się do zmian w kulturze,kiedy dwie grupy o różnych kulturach znajdują się w bezpośrednim i ciągłym kontakcie. Zmiany te zachodzą we wzorach kulturowych jednej,drugiej lub obu kultur.
— KONTRAKULTURACJA  -  TO  ODRZUCANIE LUB  UNIKANIE  KULTURY DRUGIEJ GRUPY
— TRANSKULTURACJA  -  to  rozszerzenie się elementów  jednej kultury na drugą w wyniku przejmowania  ZAPOŻYCZEŃ a również przymusowego importu. Dochodzi wówczas często do selekcji  i przekształcenia elementów przeniesionych.
— REKULTURACJA -  dążenie do przywrócenia kultury  rodzimej,często  zapomnianej  lub porzuconej. Znamiennym  przykładem jest  zainteresowanie drugiego  a  zwłaszcza trzeciego pokolenia  emigrantów kulturą ojców.
— INTEGRACJA  KULTUROWA  -  długotrwały proces scalający  kulturę i  charakteryzujący się dążeniem do  ich  utrzymania jako  całości: na gruncie  wspólnoty  warunków bytu,produkcji  i rodzących się treści  kulturowych.  Jest  to  rezultat  interakcji  dwóch lub więcej kultur.
— SCHIZONOGENEZA  -  rozkład, wyłanianie się  odrębnych kultur.
— BARIERY  -  ograniczają wzajemną komunikację oraz  interakcję  i  stanowią  utrudnienia we wspólnej  tożsamości ( np: odrębny  język i brak  znajomości  tego  języka w drugiej grupie.)

REZULTATY  KONTAKTU  KULTUR

1. akceptacja, postawa  tolerancji  oraz  asymilacja wartości innej kultury
2. Opór - wyrażający się w postawie  obronnej wiążącej się ze zjawiskiem zachowania rodzimych wartości, substytucji kulturowej - czyli zastępowania jednego elementu kultury przez drugi, a w końcu w kpiarskim stosunku  do drugiej kultury.
3. Powstanie  subkultury  -  kultury  grupy cząstkowej, wyodrębniającej  się od  kulturowej wspólnoty  - WIEKIEM, ZAWODEM, SYTUACJĄ MATERIALNĄ, REGIONEM  albo  całkowicie  przeciwstawiającej  się  całości

konsumpcja i komercjalizacja kultury

 

Produkty  kultury traktowane są jako towar wystawiony na sprzedaż i podlegający prawom rynku.Nabywcy a zarazem uczestnicy kultury traktowani są jako konsumenci określonych dóbr.
Konsumpcja dóbr kultury przebiega w dwóch płaszczyznach:
1. -powszechnej, masowej odpowiadającej zapotrzebowaniu tzw. przeciętnych i powszechnych gustów szerokich rzesz odbiorców.
2.- elitarnej - obejmującej wytwory dla bardziej wyrafinowanych gustów.
          POPYT  I  PODAŻ
Cena  za  produkty kultury  zależy  od  ZAPOTRZEBOWANIA a zatem  od  popytu i podaży.
  Zwiększenie  popytu  przebiega w trzech płaszczyznach
1.Reklama  wytworów  w  mass mediach - odpowiednio sugestywna reklama.Mechanizmy  działania reklamy mają na celu wytworzenie silnych odruchów  NABYWANIA.
2.Przez uruchomienie i stworzenie  odpowiedniej krytyki kulturalnej  zachęcającej  również do nabywania.
3. Przez  rozbudzenie  potrzeb  dzięki  zabiegom  edukacyjnym, przez kształtowanie kulturalnych  zainteresowań  i postaw.

Nabycie czy  odbiór  wytworu  ma  wynikać z uświadomienia  odpowiedniej potrzeby  nawyków  -  nie  zaś  wynikiem  mody  czy  zabiegów  reklamy
            KONSUMPCJA  KULTURY  -  UWARUNKOWANIA
1. - wiek,wykształcenie
2.- czas  wolny
3. - stan  materialny
4. - charakter pracy
5. - miejsce  zamieszkania

UWARUNKOWANIA ROZWOJU KULTURY

 

1. Uwarunkowania  ekonomiczne
Kultura należy  do  sfery  potrzeb  wyższych i w głównej  mierze  zależy  od  zaspokojenia  POTRZEB  PODSTAWOWYCH.
DOBROBYT - może  prowadzić  do  rozwoju  kultury i wzbogacania wewnętrznego  człowieka.
UBÓSTWO  (zwłaszcza  skrajne)  może  doprowadzić do  degradacji  osobowości, do  lekceważenia zasad moralnych i upadku godności.
Sytuacja  materialna  wiąże  się  z  UWARUNKOWANIAMI  SPOŁECZNO - KLASOWYMI.
Kultura  i jej  rozwój  w  poszczególnych  warstwach  i  klasach  społecznych w różnych  państwach  przebiega  podobnie:
np: -  kultura  feudałów
    -  kultura chłopów
Kiedyś  dostęp  do  kultury  strzeżony  był  przez  warstwy  uprzywilejowane  -  nawet w  twórczości  - KOPCIUSZEK, TRĘDOWATA.
2. Uwarunkowania  historyczne
Okres  kataklizmów  historycznych - wojny,zabory,okupacja - oznacza najczęściej  upadek  kultury lub jej zastój. Walka  z kulturą  podbitego narodu  prowadzona  jest  jak  walka  zbrojna. KULTURA  i SZTUKA  SCHODZI  DO  PODZIEMI.
3.Uwarunkowania  polityczne
Polityka  zawsze  wywierała naciski na kulturę,próbując  ją sobie  podporządkować.
Dzięki  mądrej polityce - PAŃSTWO  może  występować  w  roli mecenasa sztuki -  zapewniać  wsparcie  i  swobodę  twórczą.
Z kolei  despotyzm polityczny,dyskryminacja  określonych treści i twórców prowadzi  do  WYPACZEŃ i upadku kultury.

Narody  zagrożone  odwołują  się  do  swej  kultury  jako  źródła  tożsamości  narodowej.

 

ZAKRES  POJĘCIA  FAKT  KULTUROWY ( 5  KATEGORII)


1.WYTWORY - trwałe  wytwory  kultury: materialne  i  przekonania
2.WARTOŚCI - są  to  zbiory wartości  uznane społecznie (przedmioty materialne i  przekonania)
3.NORMY  i WZORY - jako prawne bądź  obyczajowo  uzasadnione  i  obowiązujące  reguły, zasady  wyznaczające  postępowanie  jednostki,funkcjonowanie  instytucji  lub  przedmiotów
4.ZACHOWANIA  - to  odbicie  obowiązujących  norm  i  wzorów,odmiennych  w  różnych  zbiorowościach  społecznych
5. OBYCZAJE  -  traktowane  jako  uznane  w  określonej  społeczności  wzory  zachowań

zakres pojęcia HOLIZM,EWOLUCJONIZM,DYFUZJONIZM

KONCEPCJE  ROZWOJU  I  BADAŃ  KULTURY
1.HOLIZM  -  to  całościowe  traktowanie  kultury  oraz  badanie  w  pierwszym  rzędzie  funkcji  elementów  kulturowych, a  więc  roli, jaką  ona  pełni  w  całokształcie  systemu.

2.EWOLUCJONIZM -  dąży  do rozwojowego  ujmowania  zjawisk, a  więc do wyjaśniania  genezy faktów  i  poszukiwania  praw  rozwojowych  oraz do  oceny  zdarzeń  z  punktu  widzenia  kryteriów  postępu (rozwoju).
Ewolucja  jest  tu  identyczna z  postępem. Tym  samym  procesom  podlega  kultura. Ulega  ona  ewolucji  od  form  prostszych do  bardziej  złożonych, od  zjawisk  HOMOGENICZNYCH  DO HETEROGENICZNYCH.
Każda  następna  epoka  stanowi  podsumowanie i rozwinięcie  dorobku  społeczno - kulturowego  EPOKI  POPRZEDNIEJ
3.DYFUZJONIZM - TO  kierunek, który  nawiązuje  do  ewolucjonizmu, aby  mu się  przeciwstawić. Za  główny  czynnik rozwoju uznaje  zapożyczenie i przenikanie wytworów  kultury z  jednej  strony  do  drugiej, a zatem na drodze  dyfuzji  - przenikania  elementów. W  wyniku  dyfuzji następuje  rozprzestrzenianie  się  produktów  ewolucji i szybkie ich przemiany. Dyfuzjonizm  operuje  pojęciem  przemiany kulturowe, która oznacza wszystkie istotne  zmiany, jakie dokonują się w każdej kulturze.

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
8208
8208
8208
8208 1 Custom Cruiser
8208
8208
8208
8208
8208
8208
8208 1 Custom Cruiser

więcej podobnych podstron