Lista pytań na egzamin nr2 z przedmiotu

„Planowanie przestrzenne i projektowanie urbanistyczne” grupa SG04

dr inż. arch. Janusz Marchwiński

1. Jakie trzy czynniki wpływają na użyteczność budynku jako wartość rynkową? Wymień te czynniki oraz omów ich cechy w oparciu o wykres cyklów procesu budowlanego.

Na użyteczność budynku mieszkalnego wpływają trzy grupy wartości:

• techniczne - wyrażające się stanem konstrukcji obiektu oraz stanem jego wyposażenia

• użytkowe - wyrażające się przydatnością obiektu do pełnienia określonych funkcji

• kulturowo-społeczne - wyróżniające się skalą związków emocjonalnych łączących człowieka z obiektem

2. Wyjaśnij słownie, czym różni się remont od modernizacji budynków a następnie pokaż na wykresie, jaki wpływ mają te działania na wartość rynkową budynku.

Prace remontowo-modernizacyjne eto najbardziej złożony zabieg w ciągu prac budowlanych. Należy go bowiem programować i przeprowadzić w ścisłym powiązaniu z użytkownikiem, uwzględniając jego postulaty co do zmian. Wskazane jest bowiem aby zabieg ten tylko w minimalnym stopniu zakłócił, jeśli jest to możliwe, rytm toczącego się życia w obiekcie i jego otoczeniu. Ekipy remontowo-modernizacyjne powinny być zatem wyspecjalizowane w technologii budowlanej, odmiennej niż wznoszenie całkiem nowych obiektów.

Prowadzenie ciągłych prac budowlanych w okresie trwania obiektu budowlanego nierozerwalnie związane jest z wydłużeniem okresu jego eksploatacji. Prace te wykonywane systematycznie opóźniają proces starzenia się, przez co rozumieć należy stopniową utratę wartości technicznych oraz użytkowych, a w konsekwencji również jego ceny rynkowej.

3. Opisz zasady i tendencje modernizacji zespołów mieszkaniowych.

Działania modernizacyjne osiedli w skali urbanistycznej dotyczą przede wszystkim trzech zagadnień:

• przebudowy organizacji struktury osiedlowej

• dostosowanie infrastruktury osiedlowej (osługi, uzbrojenie terenu i komunikacja)

• remontu i modernizacji budynków

Skala tych przeobrażeń wynika w pierwszym rzędzie z potrzeb użytkowych, ale dodatkowo podnosi się względy estetyczne i znaczeniowe. Chodzi bowiem o to, aby przy okazji modernizacji wzbogacić architekturę budynków projektowanych kiedyś według uniwersalnego wzorca, nadać im wyraz odpowiadający dzisiejszym modom i gustom, uzupełnić elewację budynków o nowe symbole podnoszące ich prestiż i nadawyższą wartość zmodernizowanym mieszkaniom.

4. Omów estetyczne znaczenie zieleni w mieście.

• drzewa - są najbardziej tworzywem artystycznym. Mogą stanowić:

• w przypadku pojedynczych drzew - dominanty (akcenty krajobrazowe)

• w przypadku grup drzew - zamknięcia widokowe, również zadaszenie, ściany kierujące wzrok widza w odpowiednią stronę

• krzewy - ich znaczenie artystyczne uwidacznia się gdy występują w grupach np. jako żywopłoty.

• bardzo dobrze nadają się do uzupełnienia dolnej partii kompozycji drzew

• wzbogacają rzeźbę terenu jak i przedpole budynków

• „podłoga”- tworzą ją trawniki, kwietniki oraz roślinność na taflach wody. Zieleń niska kreuję kolorystyczne i fakturowe kompozycje. Dzieli się na wyłącznie dekoracyjną oraz dekoracyjno-użytkową.

• pnącza - stanowią zewnętrzną dekoracyjną warstwę budynków

Omów użytkowe znaczenie zieleni w mieście.

• publiczna - parki, ogrody publiczne, bulwary, ośrodki sportowe i wypoczynkowe

• tworzy warstwową przestrzeń kulturową miasta

• bez właściwej opieki przeistacza się w teren zdegradowany

• istotne jest wytyczenie ścisłych granic jej obszaru przy zachowaniu ciągłości przyrodniczej

• zieleń o specjalnym przeznaczeniu - tworzy przestrzeń półpubliczną tj. o ograniczonym przeznaczeniu np.: ogrody zoologiczne, botaniczne, działkowe, cmentarze a także zieleń towarzyszącą obiektom instytucji publicznych i przemysłowych

• zieleń przemysłowa - pola uprawne, sady, plantacje, łąki, lasy

• nie powinna być traktowana jedynie jako rezerwa terenowa pod przyszłą zabudowę

• szczególnej troski wymaga utrzymanie i użytkowanie styków pomiędzy zielenią przemysłową a terenami zabudowy miejskiej. Należy dążyć do płynnych przejść

• z punktu widzenia urbanistycznego mają znaczenie dla kompozycji miasta

• Jakie dwa style historyczne można wyróżnić w kształtowania parków (ogrodów)? Wskaż różnice i podaj przykłady realizacji historycznych i współczesnych.

Style projektowania:

• Geometryczny:

• przeważał w Europie do XVIIw

• symetria układów zieleni, ścieżek itp.

• geometryczne kształty

• sztywne układy

• osie perspektywiczne

• naprowadzanie

• styl wywodzi się z Francji

• przykłady: Wersal, ogrody Alkazar (Cordoba - Hiszpania)

• Krajobrazowy:

• wykształcił się na wskutek haseł powrotu człowieka do natury, rozwoju malarstwa pejzażowego, kontrolowanej swobody, dążenia do zadziwiania obserwatora, miały zaskakiwać widza nowymi widokami

• dla akcentowania tych widoków tworzono drobne rzeźby, altany, sztuczne ruiny

• stosowanie różnych trików perspektywicznych i złudzeń optycznych

• kreowano nastroje pogodne, melancholijne, majestatyczne

• wywodzi się z Anglii

• przykład: Arkadia Nieborowska k/Łowicza

7. Wymień i scharakteryzuj etapy strukturalizacji miast. Własnymi słowami wyjaśnij, na czym ona polega.

Faza I - izolacja

Faza II - skupisko

Faza III - sieć

Faza IV - strefowość

Faza V - strukturalizm

Faza VI - system

8. Wymień i podaj definicje wskaźników wykorzystania przestrzeni miejskiej. Czemu służą te wskaźniki?

Wskaźniki wykorzystania przestrzeni miejskiej:

• intensywności zabudowy - stosunek powierzchni ogólnej budynków P₀ do powierzchni terenu P_t brutto lub netto

• powierzchnia ogólna budynków - suma powierzchni wszystkich kondygnacji naziemnych budynków liczona w zewnętrznym obrysie murów

• powierzchnia terenu netto - powierzchnia zabudowana budynkami i związana bezpośrednio z budynkami (tereny zieleni, dojazdowe). Jest to na ogół działka budowlana przeznaczona pod zabudowę

• powierzchnia terenu brutto - powierzchnia większych fragmentów miasta łącznie z powierzchniami publicznymi

Kształtowanie przestrzeni wymaga odpowiedniego dopasowania jej wielkości i charakteru do liczby mieszkańców należy w tym celu posługiwać się wskaźnikami wykorzystania przestrzeni miejskiej.

Wykres na str.95

9. Omów i wyjaśnij własnymi słowami zasady kształtowania przestrzeni otwartych.

Obszar miasta powinien być bez reszty podzielony na trzy kategorie przestrzeni: publiczną, grupową i prywatną, bowiem za właściwe ich utrzymanie, muszą by odpowiedzialne konkretne instytucje społeczne, takie jak: wołdze komunalne, organizacje mieszkańców, w końcu rodziny.

Rozległość otwartych przestrzeni: publicznych, grupowych czy prywatnych, powinna być dostosowana do liczby użytkowników oraz charakteru interakcji, jakie między tymi użytkownikami zachodzą.

10. Jakie przepisy regulują wzajemne odległości budynków w przestrzeni miejskiej? Omów przepis dotyczący sytuowania budynków względem siebie w aspekcie zapewnienia odpowiedniego oświetlenia naturalnego mieszkań. Wykonaj odpowiednie szkice.

O wzajemnych odległościach budynków w przestrzeni miejskiej reguluje Rozporządzenie do Ustawy „Prawo budowlane, o warunkach jakim powinny odpowiadać budynki oraz ich usytuowanie”

1.Odległość budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi dla ludzi od innych obiektów powinni umożliwiać naturalne oświetlenie tych pomieszczeń, co uznaje się za spełnione jeżeli:

1. między ramionami kąta 60° wyznaczonego w płaszczyźnie poziomej z wierzchołkiem usytuowanym wewnętrznym licu ściany na osi okna pomieszczenia przesłanianego nie znajduje się przesłaniająca część tego budynku lub inny obiekt przesłaniający w odległości nie mniejszej niż:

a)wysokość przesłaniania-dla obiektu przesłaniających o wysokości do 35m

b)35m-dla obiektów przesłaniających powyżej 35m




2.Wysokość przesłaniania mierzy się od poziomej dolnej krawędzi najniżej położonych okien budynku przesłanianego do poziomu najwyższej zacieniającego krawędzi obiektu przesłaniającego lub jego przesłaniającej części.




b- wysokość przesłaniania

budynki do 35m ⇒ a ≥ b

powyżej 35m ⇒ a ≥ 35m

3.Dopuszcza się sytuowanie obiektu przesłaniającego w odległości nie mniejszej niż 10m od okna pomieszczenia przesłanianego takiego jak maszt, komin, wieża lub inny obiekt budowlany, bez ograniczenia jego wysokości lecz o szerokości przesłaniającej nie więcej niż 3m mierząc ją równolegle do płaszczyzny okna.




11. Wymień i scharakteryzuj cztery rodzaje dystansu interakcji wg E.T.Halla. Do czego ich znajomość jest przydatna w urbanistyce?

12. Jakie negatywne efekty przynosi zbyt mała oraz zbyt duża przestrzeń w mieście?

Zbyt rozległa przestrzeń utrudnia kontakty sąsiedzkie.

Zbyt mała przestrzeń powoduje nadmierne nagromadzenie użytkowników nie sprzyja prawidłowemu jej użytkowaniu

13. Czym różni się wskaźnik intensywności zabudowy netto od wskaźnika intensywności zabudowy brutto? Przedstaw i wyjaśnij odpowiedni wykres określający relacje pomiędzy tymi wskaźnikami a średnią ważoną liczby kondygnacji.

• intensywności zabudowy - stosunek powierzchni ogólnej budynków P₀ do powierzchni terenu P_t brutto lub netto

• P_t netto - powierzchnia zabudowana budynkami i związana bezpośrednio z budynkami (tereny zieleni, dojazdowe). Jest to na ogół działka budowlana przeznaczona pod zabudowę

• P_t brutto - powierzchnia większych fragmentów miasta łącznie z powierzchniami publicznymi

• wskaźnik intensywności zabudowy (określa ekonomiczne wykorzystanie terenu_

• netto - P₀/ P_t netto

• brutto - P₀/ P_t brutto

• Średnia ważona liczby kondygnacji - stosunek powierzchni ogólnej zabudowy do powierzchni zabudowanej (terenu zajętego przez budynki)

14. Jakie elementy określają wartość zabytków urbanistyki? Omów te elementy, podając przykłady.

Wartości zabytkowe zespołu urbanistycznego badamy przede wszystkim przez opisanie i określenie:

• stopnia przetrwania elementów założenia historycznego

• wartości artystycznych poszczególnych elementów

• walorów estetycznych całego założenia

• reprezentatywności zespołu jako dokumentu ewolucji miasta

• indywidualności lub typowości zespołu dla regionu lub kraju

• bogactwa tradycji historycznej miejsca

15. Podaj definicje zabytków dziedzictwa kulturowego i miejsc zabytkowych dziedzictwa kulturowego. Własnymi słowami wyjaśnij różnice między tymi terminami i podaj odpowiednie przykłady.

• zespoły dziedzictwa kulturowego - budowle, które ze względu na swą architekturę, jednolitość lub zespolenie z krajobrazem mają wyjątkową wartość historyczną, artystyczną i naukową

• miejsca zabytkowe dziedzictwa kulturowego - dzieła człowieka lub człowieka i przyrody oraz stresy a także stanowiska archeologiczne mające wyjątkową wartość historyczną lub antropologiczną

• Jakie czynniki wpłynęły na konieczność przebudowy śródmieść?

geneza:

• rozrost miast w poziomie i pionie (od połowy XIX w.)

• pojawienie się magnesów aktywności gospodarczej (dworce, centra handlowe, obiekty administracji)

17. Wyjaśnij własnymi słowami, czym różni się śródmieście od centrum w rozumieniu urbanistycznym? Podaj przykłady.

Śródmieściem nazywamy:

• historycznie wyodrębniony obszar

• usytuowany w środku układu komunikacyjnego

• o intensywnej i wielofunkcyjnej zabudowie

• z wyraźną przewagą usług

• największe skupisko miejsc pracy

Centrum miasta nazywamy:

• usytuowany w granicach śródmieścia główny ośrodek usługowy miasta

• przystosowany do pełnienia funkcji obsługi miasta i jego strefy wpływów

• o strukturze umożliwiającej segregację funkcjonalną i ruchową

• o wyrazie architektonicznym nadającym mu rangę kulturotwórczą

18. Wymień trzy grupy konfliktów i sprzeczności rozwojowych śródmieść. Na czym one polegają?

Sprzeczności i konflikty rozwojowe śródmieść:

• funkcjonalne

• wypieranie mieszkalnictwa przez usługi

• uciążliwość komunikacyjna

• segregacja ruchu i funkcji

• społeczne

• zanik przestrzeni społecznych na rzecz przestrzeni publicznych

• agresywność informacji

• sektor publiczny a sektor prywatny

• kulturowe

• wymiana zabudowy zanikanie wartości historycznych

• kultura nastawiona na prawa rynku i konkurencji

• Czym się charakteryzują nowoczesne układy komunikacji w śródmieściach?

Dla usprawnienia systemu komunikacyjnego wprowadza się na obszarze śródmieść następujące rozwiązania:

• obwodnice zewnętrzne ze strategicznymi parkingami

• ograniczenia indywidualnego ruchu samochodów a także ich parkowania

• wydzielenie dla transportu publicznego specjalnych tras

• przeznaczenie - wyłącznie dla ruchu pieszego -ulic i pasaży o największym zagęszczeniu usług

20. Omów samoczynne procesy zachodzące w śródmieściu.

Samoczynne procesy zachodzące w śródmieściu:

• wypieranie mniej rentownych funkcji (mieszkalnictwo, produkcja)

• segregacja pionowa usług

• segregacja pozioma przestrzeni publicznych, półpublicznych, grupowych i technicznych

• zastępowanie „zużytych” budynków nowymi

• dostosowanie szaty dekoracyjno-informacyjnej do aktualnych mód

• Wymień i omów typy przebudowy śródmieść. Podaj ich wady i zalety.

Typy przebudowy śródmieść:

• sukcesywne - kolejno poprzez: modernizację uzbrojenia, wyburzenia i zabezpieczenia, uzupełnienia i wymianę funkcji, modernizację zabudowy, podnoszenie walorów estetycznych.

• etapowe - przebudowa obejmująca kolejne bloki zabudowy

• nieskoordynowane - rozproszone niezależnie od siebie działania.

• Co to jest delimitacja śródmieść i jakimi trzema sposobami możemy jej dokonać? Omów te sposoby.

Delimitacja śródmieścia - wyznaczenie granic obszaru śródmieścia potrzebne do rozpoczęcia studiów planistycznych dotyczących jego przebudowy. W przypadku gdy obszar śródmieścia nie jest wyznaczony administracyjnie jego zasięg można wyznaczyć trzema metodami:

• fizjonomiczną

• funkcjonalną

• historyczno-geograficzną

Kryteria delimitacji:

• fizjonomiczne

• zabudowa

• sieć uliczna

• place

• parki, skwery

• funkcjonalne

• % powierzchni ogólnej zabudowy zajęty pod usługi i administrację

• historyczno-geograficzne

• terytorialne wyodrębnienie fazy rozwoju miasta

• struktura funkcjonalna i społeczna obszaru

23. Omów studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Czemu ono służy i czym różni się od miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego?

Cel: określenie polityki przestrzennej gminy

Kto podejmuje decyzje o wykonaniu: Rada Gminy

Kto sporządza: wójt, burmistrz, prezydent (w/b/p)

Znaczenie: ustalenia są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu panów miejscowych

W studium określa się szczegółowo min

• kierunek zmian w strukturze przestrzennej

• kierunki i wskaźniki dla zagospodarowania terenu

• obszary ochrony środowiska i jego zasobów

• kierunki rozwoju systemu komunikacji i infrastruktury technicznej

• obszary przeznaczone dla inwestycji celu publicznego

• obszary dla których musi być sporządzony plan miejscowy

• kierunki i zasady kształtowania leśnej i rolniczej przestrzeni produkcyjnej

• obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się mas ziemnych

• obszary pomników zagład

• obszary wymagające przekształceń i rehabilitacji

• granice terenów zamkniętych

24. Opisz prawną procedurę postępowania przy uchwalaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Procedura sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wymaga dokonania następujących czynności:

• podjęcia decyzji o potrzebie sporządzenia planu, wyznaczenia granic obszary objętego planem oraz podania zakresu jego ustaleń

• podania do publicznej wiadomości o przystąpieniu do planu oraz pisemnego zawiadomienia o tym organów upoważnionych do uzgadniani planu oraz sejmiku samorządowego

• gromadzenia uwag i wniosków do planu oraz opinii właściwych organów administracji rządowej

• opracowanie projektu planu z jego uzgodnieniem i wyłożeniem do publicznego wglądu

• uchwalenia planu przez radę gminy po rozstrzygnięciu kwestii spornych na drodze negocjacyjnej lub sądowej

25. Jaki jest cel i znaczenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego? Wymień kilka elementów, które powinien określać ten plan.

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego stanowi przede wszystkim podstawę do:

• gospodarki gruntami, a w tym wraz z innymi przepisami prawa kształtuje sposób wykonywania prawa własności

• wydawania warunków zabudowy i zagospodarowania gruntów

• wydawania decyzji o wyłączeniu z produkcji rolnej lub leśnej gruntów przeznaczonych na inne cele.

W planie miejscowym określa się obowiązkowo:

• przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnych przeznaczeniach

• zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego oraz ochrony przyrody krajobrazu i zabytków

• parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu

• granica i sposoby zagospodarowania terenów podlegających ochronie np. terenów górniczych

• zasady i warunki podziału nieruchomości objętych planem

• zasady modernizacji, budowy i rozbudowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej

• sposób i termin tymczasowego zagospodarowania urządzenia i użytkowania terenów

• stawki procentowe na podstawie których ustala się opłatę z art. 36 (odszkodowania, dopłaty)

Szczegółowe odpowiedzi na powyższe pytania, poza notatkami z wykładów, można znaleźć w książce Jana Macieja Chmielewskiego, pt. „Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast”, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2001

---