1. Ochrona własności intelektualnej w prawie międzynarodowym

1. Konwencja Berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych

2. Konwencja paryska o ochronie dzieł literackich i artystycznych

3. Konwencja powszechna o prawie autorskim (genewska)

4. Konwencja rzymska o ochronie wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych

5. Układ o współpracy patentowej (waszyngtoński)- PTC

6. Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej - TRIPS

7. Traktat Światowej organizacji Własności Intelektualnej o artystycznych wykonaniach i fonogramach- Traktat WIPO

2. Światowa Organizacja Własności Intelektualnej

jedna z 16 organizacji wyspecjalizowanych ONZ z siedzibą w Genewie. Zajmuje się koordynacją i tworzeniem regulacji dotyczących systemu ochrony własności intelektualnej, a także świadczeniem pomocy prawnej i technologicznej.

Światowa Organizacja Własności Intelektualnej została utworzona na mocy konwencji podpisanej w Sztokholmie w 1967 r., która weszła w życie w 1970 r., zaś organizacją wyspecjalizowaną ONZ stała się w 1974 r.

Celem organizacji jest:

-pogłębianie wiedzy na temat ochrony praw własności intelektualnej na arenie międzynarodowej oraz

-zapewnianie współpracy administracyjnej w zakresie egzekwowania praw własności intelektualnej oraz praw autorskich.

-Organizacja czuwa nad przestrzeganiem umów międzynarodowych, by przeciwdziałać naruszeniom tych praw.

Prowadzi również różnego rodzaju akcje edukacyjne i programy pomocowe. Finansuje się prawie całkowicie z środków własnych - ma budżet wysokości ok. 531 mln franków szwajcarskich to jest prawie 1,5 mld zł pozyskiwanych w 90% za rejestrowanie projektów, znaków handlowych i wydawanie patentów a pozostałe 10% z usług mediacyjnych i arbitrażowych. Obecnie zrzesza 186 państw członkowskich, w tym także Polskę.

Zgromadzenie Ogólne

Konferencja Wszystkich Członków

Komitet Koordynacyjny

3. Ochrona własności intelektualnej w prawie krajowym

1. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych

2. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku - Prawo własności przemysłowej

3. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

4. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 roku o ochronie baz danych

5. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku - Prawo o szkolnictwie wyższym

4. Pojęcie utworu według prawa autorskiego
   Za utwór zależy uznać każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia . Dobro niematerialne, którego istnienie jest w pełni niezależne od przedmiotu materialnego, na którym został utrwalony.

5. Utwory samoistne, inspirowane, zbiory dzieł, dzieła zbiorowe, opracowania cudzych utworów

Utwór samoistny - nie zawiera żadnych elementów z innego utworu lub inaczej mówiąc- nie zawiera ani treści, ani formy cudzego dzieła.

Utwór inspirowany - utwór mający cechy samodzielnej twórczości, chociaż inspirację do stworzenia go dał cudzy utwór. Impuls nie stanowił jednak tworzywa dla innego utworu, istniejąc niejako poza nim

Zbiory dzieł- np. antologie, które stanowią z reguły zebrane pod określonym kątem widzenia zbiory utworów literackich. Dopuszczalność zamieszczania utworów lub ich fragmentów w antologiach bez zezwolenia twórcy jest jednak ograniczona tylko do celów dydaktycznych i naukowych

Dzieła zbiorowe- to utwory (encyklopedie, słowniki, publikacje periodyczne), na które składają się inne utwory, opracowane przez różnych autorów i nie współpracujących ze sobą. Poszczególne części dzieła zbiorowego zostały podporządkowane koncepcji edytorskiej wydawcy, wyrażającej się w kompozycji i układzie dzieła zbiorowego, a także w doborze autorów poszczególnych części.

Opracowania cudzego utworu (utwór zależny)- stanowią przykładowo tłumaczenia, przeróbki, adaptacje, Powstałe w ten sposób dzieło, musi spełniać ustawowe przesłanki utworu. Utwór zależny jest to szczególnego rodzaju utwór , ponieważ powstał w wyniku zaczerpnięcia w sposób twórczy niektórych elementów z utworu macierzystego.

6. Ograniczenia przedmiotowe zakresu ochrony prawem autorskim

Z ochrony prawem autorskim nie korzystają:

1. Z mocy ustawy

• Akty normatywne lub ich urzędowe projekty. Ustawy, rozporządzenia, przepisy wydawane przez organa samorządu terytorialnego, umowy międzynarodowe. Prawo autorskie nie chroni jedynie „urzędowych” projektów.

• Urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole (np. znaki drogowe czy wzory akcyzy)

• Opublikowane opisy patentowe i ochronne

• Proste informacje prasowe

2. Ze względu na brak przesłanek przejawy działalności twórczej i indywidualnego charakteru

• Procesy twórcze jako procesy, stanowią dobro osobiste i podlegają ochronie na podstawie przepisów kodeksu cywilnego

• Metody pracy, style

• Techniki tworzenia utworu

• Idee i pomysły

• Pomysły i tematy badawcze oraz teorie i fakty naukowe

• Znane powszechne, od dawna formy plastyczne, przestrzenne lub muzyczne

• Elementy utworów pozbawione charakteru twórczego np. zestawienia alfabetyczne

7. Dzieła wspólne a dzieła połączone (współtwórczość)

Dzieła wspólne- powstają w wyniku współdziałania twórców, które przejawia się we wspólnym dążeniu do nadania określonego, ostatecznego kształtu. Współtwórstwa nie uzasadnia zatem tylko wzajemna inspiracja , krytyka lub akceptacja wkładów twórczych. Dzieła wspólne to np. filmy, widowiska teatralne, i utwory słowno muzyczne, książki itp.

Dzieła połączone- stanowią rezultat działalności co najmniej dwóch twórców, polegającej na połączeniu odrębnych utworów w celu ich wspólnego rozpowszechnienia. Połączenie utworów polega na scaleniu dwu lub więcej utworów, stanowiących przedmiot ochrony prawno autorskiej. W wyniku scalenia powstaje nowa całość artystyczna, w której walory jednego utworu, zwykle wcześniejszego zostają wzbogacone nowymi wartościami.

Dzieło połączone różni się od dzieła wspólnego, że go jego powstania nie jest potrzebne współdziałanie twórców utworu, które uległy połączeniu, ani też zgoda wszystkich do wykonywania prawa autorskiego.

8. Utwór pracowniczy- to utwór, który równocześnie spełnia dwie przesłanki: został dokonany przez osobę pozostającą w stosunku pracy (umowa, powołanie, mianowanie) oraz stworzenie utworu mieści się w zakresie obowiązków służbowych pracownika (lub w zakresie umowy). Autorskie prawa majątkowe należą do pracodawcy, także po zakończeniu stosunku pracy. Pracodawca przejmuje na własność przedmiot na którym utwór utrwalono. Autorskie prawa osobiste pozostają przy twórcy, który jednak nie może czynić z nich użytku w sposób, który by naruszał prawa osobiste i majątkowe pracodawcy.

9. Ograniczenia praw autorskich do wizerunku, korespondencji i źródeł informacji

10. Treść autorskich praw osobistych

Zespół uprawnień, jakie przysługują twórcy utworu, Nacisk kładzie się na charakter emocjonalny, czy nawet na uczuciowy tych uprawnień. Rodzaj szczególnej więzi łączącej twórcę z jego utworem, w prawie wyrażającej się do:

• Autorstwa utworu

• Oznaczenia utworu, swoim nazwiskiem, pseudonimem labo do udostępnienia anonimowo

• Nienaruszalności treści i formy utworu oraz rzetelnego wykorzystania

• Decydowanie o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności

• Nadzoru nad sposobem korzystania z utworu

11. Ochrona autorskich praw osobistych

Autorskie prawa osobiste pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach, a wniesienie powództwa i ich naruszenie przysługuje za życia twórcy jedynie jemu samemu. Po śmierci twórcy może to zrobić małżonek, później dzieci rodzice, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, a także stowarzyszenie twórców. Wymienione osoby nie nabywają osobistych praw, a dochodzą jedynie ich ochrony.

Rozróżnia się 3 rodzaje roszczeń związanych z ochroną autorskich dóbr osobistych:

• Zaniechanie naruszenia- ma charakter prewencyjny i polega na żądaniu zaniechania niekorzystnych dla autora działań, gdy stwierdzono stan wskazujący na niebezpieczeństwo naruszenia dóbr osobistych.

• Usunięcie skutków naruszenia- polega na żądaniu np. publicznego oświadczenia o odpowiedniej treści i formie: przeproszenia, sprostowania, wyjaśnienia faktów, ogłoszenia wyroku w mediach, dokonania odpowiedniej zmiany w dziele lub we wszystkich jego egzemplarzach

• Zapłatę odpowiedniej sumy pieniędzy- polega na żądaniu przyznania zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę- dla siebie lub na wskazany cel społeczny; decyzja sądu ma w tym charakter fakultatywny i jest uzależniona od tego, czy naruszenie było zawinione oraz czy krzywda nie może być powetowana w inny sposób

12. Treść autorskich praw majątkowych

Zespół uprawnień, jakie przysługują twórcy utworu, w tym wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Prawo wyłączne- prawo do korzystania w sposób zarobkowy lub zawodowy z wyniku intelektualnego chronionego tym prawem. Prawa wyłączne do większości rodzajów własności intelektualnej powstają pośrednio w oparciu o normy prawne oraz bezpośrednio- na mocy ustaw krajowych, konwencji, i porozumień międzynarodowych.
Pola eksploatacji- na których przysługuje twórcy wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim. Pola dotyczą:

• Utrwalania i zwielokrotniania utworu

• Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono

• Rozpowszechnianie utworu w inny sposób

13. Ochrona autorskich praw majątkowych

Ochrona autorskich praw majątkowych jest realizowana na podstawie przepisów Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych , które stanowią unormowanie szczególne wobec regulacji zawartej w kodeksie cywilnym i kodeksie postępowania cywilnego.

Twórca może żądać od osoby, która naruszyła jego autorskie prawa majątkowe:

• Zaniechania naruszenia, wydania uzyskanych korzyści albo zapłacenia w podwójnej, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione potrójnej wysokości stosowanego wynagrodzenia z chwili jego dochodzenia. Twórca może również żądać naprawienia wyrządzonej szkody, jeśli działanie naruszającego było zawinione

• Niezależnie od tych roszczeń uprawniony może domagać się, ażeby sprawca zawinionego naruszenia dokonanego w ramach działalności gospodarczej uiścił odpowiednią sumę pieniężną (nie niższą niż dwukrotna wysokość uprawdopodobnionych korzyści) na rzecz Funduszu Promocji i Twórczości

Osobą uprawnioną do wystąpienia z określonymi roszczeniami jest podmiot autorskich praw majątkowych, czyli twórca lub współtwórca danego utworu, pracodawca w zakresie utworów pracowniczych, producent lub wydawca dzieła zbiorowego

14. Umowy w zakresie wykonywania autorskich praw majątkowych

1. Przeniesienie praw autorskich

jest to umowa rozporządzająca całością lub częścią autorskiego prawa majątkowego. W treści umowy zawartej w formie pisemnej musi znaleźć się wyraźne postanowienie o przeniesieniu prawa. Ponadto strony powinny określić jaki utwór jest przedmiotem umowy, pole jego eksploatacji, sposób gbnhc

2. Umowa o Korzystanie z utworu
   umowa upoważniająca do korzystania z cudzego utwory w zakresie ustalonym w umowie. Umowa taka tworzy między stronami stosunek prawny o

uhjycharakterze ciągłym. Umowy licencyjne dzieli się na zwykłe czyli niewyłączne i wyłączne .

3. Umowa o Stworzenie utworu

Nie ogranicza się do kwestii związanych z korzystaniem z utworu, lecz zawiera postanowienia regulujące stosunki między zamawiającym utwór, a osobą przyjmującą zamówienie. Obowiązkiem przyjmującego zamówienie jest dostarczenie zamawiającemu dzieła będącego rezultatem działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalonego w skonkretyzowanej przez strony postaci.

15. Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi lub pokrewnymi

Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi polega na wykonywaniu na rzecz twórców określonych atrybutów praw majątkowych w warunkach powtarzalności aktów eksploatacyjnych w podobnych sytuacjach. Celowość istnienia tej instytucji na gruncie prawa autorskiego ma uzasadnienie ekonomiczne, ponieważ sam uprawniony nie jest w stanie kontrolować korzystania z utworu eksploatowanego w różnych miejscach lub przez różnych użytkowników. Organizacje zbiorowego zarządzania są stowarzyszeniami zrzeszającymi artystów, twórców, wykonawców, producentów. Ich zadaniem jest zborowe zarządzanie i ochrona powierzonych im praw autorskich lub pokrewnych oraz wykonywanie uprawnień wynikających z ustawy- Prawo autorskie i prawa pokrewne. Np. Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, Związek Artystów Scen Polskich, Związek Polskich Autorów i Kompozytorów.

16. Komisja Prawa Autorskiego

Powoływana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, składa się z 40 arbitrów. Członkowie Komisji w wykonywaniu obowiązków są niezależni i ich mandat trwa 3 lata.
Komisja spełnia następujące zadania:

• Zatwierdza tabele wynagrodzeń za korzystanie z utworów lub artystycznych wykonań objętych zbiorowym zarządzaniem

• Wskazuje organizacje właściwe prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, w przypadku gdy na polu eksploatacji działa więcej niż jedna organizacja zbiorowego zarządzania, a twórca lub artysta wykonawca nie należy do żadnej z tych organizacji

• Rozstrzyga spory dotyczące stosowania konkretnych tabel wynagrodzeń

17. Dozwolony użytek osobisty chronionych utworów

18. Dozwolony użytek publiczny chronionych utworów

19. Prawa pokrewne prawom autorskim

Przedmiotem praw pokrewnych prawom autorskim są: artystyczne wykonania, fonogramy i wideogramy, nadania programowe, pierwsze wydania oraz wydania naukowe i krytyczne. Treść praw pokrewnych jest zróżnicowana w zależności od rodzaju dobra i ma charakter majątkowy, z wyjątkiem prawa wyłącznego do wykonania, które obejmuje zarówno uprawnienia majątkowe i osobiste. Cechami wspólnymi kategorii praw pokrewnych jest natomiast sposób ich powstawania i ograniczony czas trwania. Do ochrony praw pokrewnych stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie autorskich praw majątkowych, a do ochrony praw osobistych artystów wykonawców mają ponadto zastosowanie przepisy o ochronie autorskich praw osobistych.

20. Ochrona własności przemysłowej

21. Polski Urząd Patentowy

Zagadnienia na sprawdzian zaliczeniowy OWI

---