INSTRUKCJA BHP

Przy obsłudze urządzeń laserowych

KLASA	NOWY PODZIAŁ	KLASA	STARY PODZIAŁ
1	Urządzenia bardzo małej mocy - całkowicie bezpieczne - emitujące promieniowanie z zakresu 302,5 ÷ 4000nm, dla których GED (Granice Emisji Dostępnej) nie przekraczają wymagań określonych w normie [ PN-EN 60825-1:2005 z późn. zm.] Moc tego typu laserów pracujących w paśmie promieniowania widzialnego (400 ÷ 700nm), pracujących w sposób ciągły nie może przekraczać 0,39 mW.	1	Lasery, które są bezpieczne w racjonalnie przewidywanych warunkach pracy
1M	Lasery emitujące promieniowanie w zakresie długości fal do 302,5 nm do 4000 nm, które są bezpieczne w racjonalnych warunkach pracy, ale mogą być niebezpieczne podczas patrzenia w wiązkę przez przyrządy optyczne
2	Lasery emitujące promieniowanie widzialne w przedziale dł. fal 400 ÷ 700nm. Moc lasera w tym przedziale nie powinna przekraczać 1 mW a poza zakresem widzialnym GED nie może przekraczać wymagań Klasy 1. Ochrona oczu jest zapewniona w sposób naturalny przez instynktowne reakcje obronne w tym odruch mrugania.			2	Lasery emitujące promieniowanie widzialne w zakresie długości fal od 400 nm do 700 nm. Ochrona oka jest zapewniona w sposób naturalny przez instynktowne reakcje obronne, w tym odruch mrugania oka
2M	Lasery emitujące promieniowanie widzialne w przedziale długości fal od 700. Ochrona oka jest zapewniona w sposób naturalny przez instynktowne reakcje obronne, ale mogą być niebezpieczne podczas patrzenia w wiązkę przez przyrządy optyczne.
3R	Lasery emitujące promieniowanie o długości fali od 302,5 ÷ 10^6 nm, dla których podczas pracy ciągłej moc wyjściowa promieniowania nie może przekroczyć 5 mW. Bezpośrednie patrzenie w wiązkę tych laserów np. przez przyrządy optyczne (...) może być niebezpieczne. Dla laserów emitujących promieniowanie widzialne w zakresie 400 ÷ 700nm, ochrona oka osiągalna jest przez instynktowne reakcje obronne w tym odruch mrugania.	3A	Lasery bezpieczne przy patrzeniu okiem nieuzbrojonym. W przypadku laserów emitujących promieniowanie w zakresie długości fal od 400 nm do 700 nm ochrona oka zapewniona jest przez instynktowne reakcje obronne. W przypadku innych długości fal zagrożenie nie uzbrojonego oka nie jest większe niż dla urządzeń klasy 1. Bezpośrednie patrzenie w wiązkę przez przyrządy optyczne może być niebezpieczne.
3B	Lasery emitujące promieniowanie o długości fali od 180 ÷ 10^6 nm, dla których podczas pracy ciągłej moc wyjściowa promieniowania nie może przekroczyć 0,5 W.	3B	Lasery, które są niebezpieczne podczas bezpośredniej ekspozycji promieniowania. Patrzenie na odbicia rozproszone są zwykle bezpieczne.
4	Urządzenia laserowe zaliczane do najbardziej niebezpiecznych !!!. Ich użytkowanie związane jest z wieloma obostrzeniami. (PN-EN 60825-1:2005 z późn. zm.). Promieniowanie tych laserów stanowi zagrożenie pożarowe, oraz dla zdrowia i życia.	4	Lasery, które wytwarzają niebezpieczne odbicia rozproszone. Mogą one powodować uszkodzenie skóry oraz stwarzają zagrożenie pożarem. Podczas obsługi laserów klasy 4 należy zachować szczególną ostrożność.

Postanowienia ogólne

1. Każde urządzenie laserowe powinno mieć przytwierdzoną etykietę informacyjną występującego zagrożenia - zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach szczegółowych.

2. Etykiety powinny być umieszczone w sposób trwały, powinny być czytelne i wyraźnie widoczne podczas eksploatacji, konserwacji, i obsługi serwisowej - stosownie do swojego przeznaczenia.

3. Etykiety powinny być tak umieszczone aby można było je odczytać bez konieczności ekspozycji ludzi na promieniowanie laserowe. Obramowanie etykiety , tekst i symbole powinny być czarne na żółtym tle - z wyjątkiem urządzeń klasy 1, gdzie nie trzeba stosować tej kombinacji kolorów.

4. Jeżeli rozmiar lub konstrukcja urządzenia sprawia, że etykietowanie jest niepraktyczne, etykieta powinna być dołączona do informacji dla użytkownika.

5. Każde urządzenie klasy 3B i 4 powinno mieć przymocowaną etykietę przy każdym otworze wyjściowym, z którego jest emitowane promieniowanie laserowe przewyższające „Granicę Emisji Dostępnej” klasy 1 lub 2.

6. Jeżeli urządzenie laserowe emituje promieniowanie o długości fali będącej poza zakresem pasma 400 - 700nm, to etykieta ostrzegawcza powinna zawierać zwrot: „Niewidzialne promieniowanie laserowe”. Jeżeli promieniowanie laserowe zawiera się w szerszym zakresie pasma, to zwrot powinien być zmodyfikowany do postaci: „Widzialne i niewidzialne promieniowanie laserowe”.

7. Każde urządzenie laserowe (z wyjątkiem należących do klasy 1) powinno być opisane na etykiecie objaśniającej, poprzez podanie maksymalnej mocy lub energii promieniowania, czasu trwania impulsu (jeżeli laser pracuje impulsowo) i emitowanej / emitowanych długościach fal (i).

8. Informacja dla użytkownika - stanowić integralną część dokumentacji techniczno-ruchowej i powinna zawierać:

1. odpowiednie instrukcje prawidłowego montażu, konserwacji i bezpiecznego użytkowania zawierające wyraźne ostrzeżenia dotyczące sposobów uniknięcia możliwej ekspozycji na niebezpieczne promieniowanie laserowe,

2. wykaz rozbieżności wiązki, czasu trwania impulsu (...), maksymalnej mocy (lub energii wyjściowej),

3. czytelne reprodukcje wszystkich wymaganych etykiet i ostrzeżeń przed zagrożeniem, które mają być przymocowane do urządzenia laserowego, lub dostarczone wraz z nim,

4. wyraźne wskazanie w instrukcji obsługi lokalizacji wszystkich otworów wyjściowych lasera,

5. wykaz urządzeń i czynności regulacyjno-kontrolnych, oraz procedur eksploatacji i konserwacji,

Środki bezpieczeństwa

1. Dla laserów klasy 3B lub 4 - jeżeli jest to możliwe -zaleca się stosować osłony zabezpieczające. Etykiety ostrzegawcze zaleca się umieszczać na zdejmowalnych częściach osłon zabezpieczających, oraz na złączach serwisowych.

2. Urządzenia laserowe klasy 3B i 4 (...) zaleca się zabezpieczać przed niepożądanym uruchomieniem wyłącznikiem sprzężonym z kluczem (...).

3. Wejście do pomieszczeń i innych obszarów zagrożonych promieniowaniem laserowym pochodzącym z urządzeń klasy 3B i 4, należy oznakować odpowiednimi znakami ostrzegawczymi.

4. Tory wiązek laserowych emitowanych przez urządzenia laserowe klasy 2, 2M, 3R, 3B, 4 - na końcu toru użytecznego były zakończone materiałem odbijająco-rozpraszającym o odpowiednich właściwościach cieplnych i współczynniku rozpraszania lub odbijania.

5. Zaleca się aby nieosłonięte tory wiązki laserowej były - w miarę możliwości - umieszczane powyżej lub poniżej poziomu oczu.

6. Soczewki, zwierciadła, odbłyśniki, dzielniki wiązki powinny być sztywno zamocowane i powinny podlegać kontrolowanemu przemieszczaniu tylko i wyłącznie podczas pracy urządzenia laserowego.

Ochrony osobiste osłon oczu

1. Każde okulary ochronne (lub inne ochronniki oczu np. maski) wykorzystywane do pracy z urządzeniem laserowym, powinny mieć wyraźną etykietę informacyjną niezbędną do prawidłowego doboru okularów (ochronników) do poszczególnej kategorii lasera (odpowiedniej długości fali).

2. Przy doborze okularów (ochronników) należy uwzględnić:

1. długość fali działającego promieniowania,

2. napromienienia lub natężenia promieniowania,

3. maksymalnej dopuszczalnej ekspozycji (MDE),

4. gęstości optycznej szkieł ochronnych okularów,

3. Zaleca się aby okulary ochronne:

1. były wygodne w noszeniu,

2. zapewniały jak najszersze - możliwe pole widzenia,

3. zapewniały ścisłe dopasowanie przy jednoczesnej odpowiedniej wentylacji dla uniknięcia zaparowania,

4. zapewniały odpowiednią transmisję w paśmie widzenia.

4. Należy unikać - jak dalece jest to możliwe - stosowania płaskich odbijających powierzchni które mogą spowodować niebezpieczne odbicia zwierciadlane. Jest ważne aby oprawa ochronników, oraz jakiekolwiek części boczne dawały taka samą ochronę jaką zapewnia się przez szkła.

Ochrony osobiste

1. Personel obsługujący urządzenia laserowe o sile emisji przekraczającej maksymalną dopuszczalną ekspozycję (MDE), był zaopatrzony w odpowiednią odzież ochronną. (fartuch, rękawice, okulary ochronne, maski lub przyłbice)

2. Wymóg ten jest konieczny przy pracy z laserami klasy 4, które to stanowią szczególnie duże zagrożenie pożarowe.

3. Odzież taka powinna być wykonana z materiału odpornego na płomień i nagrzewanie.

Szkolenie

1. Obsługę urządzeń laserowych może wykonywać wyłącznie personel przeszkolony w zakresie obsługi i eksploatacji danego typu urządzenia laserowego.

2. Szkolenie takie - na odpowiednim poziomie praktycznym i merytorycznym - powinno być zrealizowane przez producenta, dostawcę, serwisanta aparatury laserowej, inspektora ds. urządzeń laserowych lub uprawnioną zewnętrzną jednostkę.

---