23. Morfologia kręgosłupa z uwzględnieniem różnic w budowie kręgów poszczególnych jego odcinków.

Kręgosłup (columna vertebralis) składa się z 33-34 kręgów, które dzielimy na:

• Kręgi szyjne (vertebrae cervicales) - 7

• Kręgi piersiowe (vertebrae thoracicae)- 12

• Kręgi lędźwiowe(vertebrae lumbales) - 5

• Kręgi krzyżowe (kość krzyżowa - os sacrum) - 5

• Kręgi guziczne (kość guziczna - os coccygis)- 3-5

Kręgi szyjne, piersiowe i lędźwiowe przez całe życie są ruchome - połączone stawami z sąsiednimi. Kręgi krzyżowe i guziczne zrastają się ze sobą w dwie kości (krzyżową i guziczną).

Budowa ogólna kręgu (vertebra):

• Trzon (korpus vertebrae) - jego powierzchnia górna i dolna jest płaska i zwrócona do sąsiednich kręgów, powierzchnia tylna wklęsła i zwrócona do otworu kręgowego, powierzchnia przednia i boczne są wypukłe.

• Łuk kręgu (arcus vertebrae) obejmuje od tyłu i z boków otwór kręgowy.

• Otwór kręgowy (foramen vertebrae)

• Wyrostki:
  - kolczysty (processus spinosus)
  - 2 wyrostki poprzeczne (processus transversi)
  - 4 wyrostki stawowe (processus articulares) - 2 górne i 2 dolne; posiadają
  powierzchnie stawowe (pow. stawowa - facies articularis), którymi łączą
  się z wyrostkami stawowymi sąsiednich kręgów.

I kręg szyjny - dźwigacz (atlas)

• Brak trzonu - zamiast niego łuk przedni

• Guzek tylny zamiast wyrostka kolczystego

• Zamiast wyrostków stawowych - dołki stawowe (górny i dolny)

• Dołek zębowy

II kręg szyjny - obrotnik (axis)

• Ząb - przekształcony trzon pierwszego kręgu.

Kręgi szyjne (vertebrae cervicales) - typowe kręgi szyjne to od III do VI.

• Otwór kręgowy jest trójkątny i duży

• Krótki, rozwidlony wyrostek kolczysty

• Mały trzon

• Otwory w wyrostkach poprzecznych

Kręgi piersiowe (vertebrae thoracis)

• Dołki żebrowe - górny i dolny na trzonie, na wyrostkach poprzecznych; są to powierzchnie stawowe dla głów żebrowych.

• Wyrostek kolczysty długi, skierowany w dół

• Otwór kręgowy okrągły

• Wyrostki poprzeczne to powierzchnie stawowe dla guzków żebrowych.

Kręgi lędźwiowe - mają największe rozmiary, bo na nich spoczywa ciężar górnej połowy ciała.

• Brak dołków żebrowych

• Masywne trzony

• Wyrostki żebrowe - to szczątkowe żebro (żebro zanikające)

• Wyrostki dodatkowe - to przekształcony wyrostek poprzeczny

Kość krzyżowa (os sacrum) powstała ze zrośnięcia się pięciu kręgów krzyżowych.

• Granice między zrośniętymi trzonami są widoczne na przedniej powierzchni kości krzyżowej w postaci czterech kres poprzecznych.

• Kość krzyżowa ma kształt klina zwróconego wierzchołkiem ku dołowi, a podstawą ku górze.

• Wyrostki kolczyste zrosły się w grzebień krzyżowy krzyżowy pośrodkowy

• Wyrostki stawowe utworzyły dwie boczne listewki zwane grzebieniami krzyżowymi pośrednimi/

• Wyrostki poprzeczne zrosły się w dwa grzebienie krzyżowe boczne.

• Kanał kręgowy kończy się rozworem dolnym, przez który wychodzi nić końcowa rdzenia kręgowego.

Kość guziczna składa się z 3 do 5 szczątkowych kręgów guzicznych.

---