GRZYBICE, IV rok, IV rok CM UMK, Dermatologia, prezentacje


Jolanta Maciejewska

ZAKAŻENIA GRZYBICZE

DEFINICJA I PATOGENEZA:

Grzyby stanowią grupę organizmów eukariotycznych, składającą się z około 50 000 - 250 000 opisanych gatunków, spośród których około 200 - 300 gatunków posiada właściwości patogenne. Ogólnie dzielimy je na : dermatofity, grzyby drożdżopodobne, grzyby pleśniowe i inne. Z praktycznego punktu widzenia istotne znaczenie odgrywają dermatofity (rodzaje Microsporum, Trichophyton i Epidermophyton) oraz grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida. W Polsce najczęściej izolowanym czynnikiem etiologicznym grzybicy dermatofitowej skóry i paznokci jest Trichophyton rubrum, a najczęstszą postacią kliniczną zakażeń dermatofitowych jest grzybica stóp.

RODZAJE GRZYBIC :

Dermatofitozy (tzw. grzybice właściwe) wywołane przez dermatofity. Zaliczamy tutaj:

W zależności od środowiska, w jakim grzyby bytują wyróżniamy:

Grzyby antropofilne

Grzyby zoofilne

Grzyby geofilne

Trichophyton rubrum

Microsporum canis

Trichophyton terrestre

Trichophyton mentagrophytes varietes interdigitale

Trichophyton mentagrophytes varietas granulosum

Microsporum gypseum

Trichophyton schoenleinii

Trichophyton verrucosum

Microsporum cookei

Epidermophyton floccosum

Microsporum audouinii

Microsporum ferrugineum

Kandydozy (tzw. drożdżyce) wywołane przez grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida, najczęściej przez gatunek Candida albicans. Wyróżniamy:

Infekcje wywołane przez grzyby drożdżopodobne z rodzaju Malassezia:

Pleśnice

OBRAZ KLINICZNY:

W grzybicy skóry gładkiej wykwitami mogą być dobrze odgraniczone od otoczenia ogniska rumieniowo-obrączkowate, z grudkami i krostkami na obwodzie lub ogniska rumieniowo-złuszczające z aktywnym obwodem zmiany i tendencją do zanikania w części centralnej. W przypadku przewlekłej grzybicy skóry gładkiej stwierdza się ogniska sinoczerwone z otrębiastym złuszczaniem. Częściej ta odmiana dotyczy kobiet z zaburzeniami endokrynologicznymi i zaburzeniami odporności.

Wyróżniamy grzybicę skóry owłosionej głowy i brody. Pierwsza, najczęściej występuje u dzieci, które zarażają się od chorego zwierzęcia (np. kota). W przypadku grzybicy drobnozarodnikowej na głowie można stwierdzić pojedyncze ogniska złuszczające zlokalizowane w okolicy skroniowej i potylicznej. W grzybicy strzygącej głowy obserwować można liczne, drobne, niewyraźnie odgraniczone ogniska oraz nierówno ułamane włosy. Bolesny, zapalny guz lub naciek z którego wydobywa się treść ropna to obraz kliniczny grzybicy strzygącej głębokiej. Tarczki (tzn. żółte strupy zawierające grzybnię oraz złuszczony naskórek) o mysim zapachu charakterystyczne są dla grzybicy woszczynowej. Po wyleczeniu grzybicy woszczynowej pozostają blizny i trwałe ogniska wyłysienia.

Grzybica brody dotyczy mężczyzn, może przebiegać pod postacią zapalnych guzów oraz ognisk złuszczających z wystrzyżonymi włosami. Zmianom może towarzyszyć powiększenie węzłów chłonnych szyjnych.

Dotyczy głównie osób dorosłych (częściej mężczyzn). Ogniska rumieniowo-złuszczające, na obwodzie z pęcherzykami, grudkami i krostkami, zlokalizowane w fałdach pachwin, ud, podbrzusza. Zmiany mogą przechodzić na pośladki, worek mosznowy. U kobiet często występują w fałdach podsutkowych.

W odmianie międzypalcowej zajęte są przestrzenie międzypalcowe III i IV, dominuje maceracja naskórka, rumień i złuszczanie.

W odmianie potnicowej stwierdza się ogniska rumieniowe-wysiękowe z pęcherzykami, zmiany typowe zlokalizowane w okolicy śródstopia, wykwitom towarzyszy świąd.

W odmianie złuszczającej (tzw. stopa mokasynowa) obserwujemy zmiany rumieniowo-złuszczające z nadmiernym rogowaceniem, zlokalizowane na podeszwie i bocznych częściach stopy z pęknięciami i rozpadlinami.

Częściej dotyczy paznokci stóp. Na płytkach paznokciowych stwierdza się zgrubienia, przebarwienia, łamliwość, nadmierne rogowacenie, pobruzdowania, onycholizę (oddzielenie płytki paznokciowej od łożyska). Z czasem paznokieć staje się kruchy i łamliwy, może dojść do całkowitej destrukcji płytki paznokciowej.

Dotyczy głównie jamy ustnej oraz narządów płciowych (pochwa, srom, napletek, żołądź). W obrazie klinicznym widoczne białawe ogniska, po ich usunięciu pozostaje żywoczerwony rumień z nadżerkami. Zmianom towarzyszy uczucie pieczenia, palenia i świądu. Obserwuje się tendencje do nawrotów po wyleczeniu. W przypadku zapalenia katów ust stwierdza się stan zapalny z nadżerkami, strupami i pęknięciem naskórka (czynniki sprzyjające zakażeniu: cukrzyca, drażnienie przez protezy i niedobory witamin z grupy B).

Najczęstsza lokalizacja wyprzeń drożdżakowych dotyczy fałdów skórnych (pachowe, pachwiny, szpara międzypośladkowa, okolica podsutkowa, pępek, fałdy brzuszne u osób otyłych) oraz okolicy pieluszkowej u niemowląt. Stwierdza się ostrozapalne, wyraźnie odgraniczone od skóry zdrowej, ogniska sączące, nierzadko pokryte białawym nalotem. Występują często u osób otyłych i z cukrzycą. W kandydozie wałów paznokciowych początkowo zaczerwienienie, obrzęk, bolesność przy ucisku wału. Z czasem proces chorobowy może przejść na płytkę paznokciową, która staje się matowa, szorstka, pobruzdowana.

Zakażenie powierzchowne skóry z obecnością odbarwionych i przebarwionych plam, z delikatnym złuszczaniem na powierzchni. Najczęściej zlokalizowane na karku, plecach, klatce piersiowej, ramionach. Pod wpływem słońca dochodzi do odbarwienia ognisk chorobowych.

Choroba dotyczy głównie paznokci paluchów i charakteryzuje są żółtym zabarwieniem, niekiedy z destrukcją płytki paznokciowej. Przebieg przewlekły. Wywołane przez grzyb pleśniowy - Scopulariopsis brevicaulis

ROZPOZNANIE :

Głównym kryterium upoważniającym do rozpoznania grzybicy jest wyizolowanie i identyfikacja grzyba od pacjenta.

LECZENIE :