PSS - Korzystanie z zasobów bibliotecznych - wykład V

Źródła wiedzy i sposoby ich poszukiwania

1. Biblioteka

Wiedzą przyjęto nazywać ogół wiarygodnych informacji o otaczającej nas rzeczywistości wraz z umiejętnością ich wykorzystania. Dzięki wiedzy ludzie są skuteczniejsi w działaniu. Wiedza to różnego typu zbiory informacji, poglądów, wierzeń, którym przypisana jest wartość poznawczą i/lub praktyczna.

W większości ośrodków akademickich funkcjonują biblioteki będące swoistymi skarbnicami wiedzy.
Na terenie Wyższej Szkoły Gospodarki od ośmiu lat działa biblioteka uczelniana, której zadaniem jest zapewnienie pracownikom oraz studentom dostępu do wielorakich źródeł wiedzy, niezbędnych podczas studiowania. Biblioteka gromadzi, opracowuje i udostępnia studentom zbiory odpowiadające kierunkom kształcenia realizowanym w WSG.

Do podstawowych źródeł wiedzy gromadzonych w Bibliotece WSG zalicza się:

• wydawnictwa zwarte (książki),

• wydawnictwa ciągłe (czasopisma),

• zbiory specjalne (dokumenty audiowizualne na kasetach VHS, płytach CD i DVD, dokumenty dźwiękowe, kartograficzne oraz normy).

Oprócz wydawnictw w formie tradycyjnej Biblioteka WSG umożliwia dostęp, za pośrednictwem sieci Internet, do profesjonalnych baz czasopism elektronicznych oraz do aktualizowanej na bieżąco bazy aktów prawnych LEX SIGMA.

● Konsorcjum EBSCO

Dzięki uzyskaniu przez Wyższą Szkołę Gospodarki licencji na korzystanie z baz EBSCO wszyscy studenci i pracownicy Uczelni mają dostęp do spisów treści, streszczeń oraz pełnych tekstów kilkunastu tysięcy czasopism elektronicznych. Największymi i najbardziej przydatnymi bazami są:

• ACADEMIC SEARCH COMPLETE

• BUSINESS SOURCE COMPLETE

• MASTERFILE PREMIER.

• HOSPITALITY AND TOURISM COMPLETE

Pierwsza z nich zawiera ok. 5600 czasopism elektronicznych z zakresu nauk społecznych, humanistycznych, edukacji, językoznawstwa, studiów etnicznych, literatury, nauk ścisłych, techniki oraz informatyki

Ponad 4000 periodyków w tej bazie to tytuły recenzowane naukowo.

Baza BUSINESS SOURCE COMPLETE, jak sama nazwa wskazuje, obejmuje czasopisma z zakresu nauk ekonomicznych (marketing, zarządzanie, finanse, księgowość, biznes, ekonomia i handel międzynarodowy). Liczba tytułów pełnotekstowych czasopism wynosi ok. 3600.

MASTERFILE PREMIER to baza wielodziedzinowa zawierająca ok. 2000 tytułów czasopism pełnotekstowych z zakresu: nauk społecznych, ekonomicznych, medycznych, edukacji oraz zagadnień wielokulturowych.

Z myślą o studentach i pracownikach największego wydziału WSG udostępniono bazę HOSPITALITY AND TOURISM COMPLETE. To zbiór ponad 700 000 wyników badań, opracowań i innych publikacji z zakresu szeroko rozumianych zagadnień, jakimi są turystyka i hotelarstwo. Pełne teksty dotyczą 360. raportów oraz tytułów publikacji.

Ponadto możliwy jest dostęp do baz MEDLINE oraz HEALTH SOURCE, w których znaleźć można interesujące artykuły dotyczące ochrony zdrowia, medycyny sportowej, żywienia oraz zdrowia rodzinnego.

2. Źródła wiedzy

Podstawowym źródłem informacji na temat dostępnych źródeł wiedzy są katalogi biblioteczne w formie tradycyjnej (kartkowej) oraz, coraz częściej, elektronicznej.

Te drugie — z racji łatwości dostępu, prostoty wyszukiwania i funkcjonalności — wypierają tradycyjne źródła informacji bibliograficznej; ważnym kryterium jest także skrócenie czasu przeszukiwania katalogu. Za pomocą prostych narzędzi wyszukiwawczych użytkownik, bez wychodzenia z domu, może uzyskać informację, czy interesująca go publikacja znajduje się w zasobach bibliotecznych. Ponadto nie jest wymagana znajomość nazwiska autora czy też tytułu książki/czasopisma. Wystarczy wpisać odpowiednie hasło przedmiotowe. Za pomocą wyszukiwarki jest możliwe znalezienie spisu publikacji i sporządzenie własnej bibliografii. (Katalog Biblioteki Głównej można przeglądać klikając tutaj.)

Istotnym źródłem informacji na temat zbiorów są bibliografie (ogólne i specjalne) wydawane w formie publikacji zwartych bądź periodyków oraz bibliografie dostępne on-line. Pokaźny zasób bibliografii w formie elektronicznej znajduje się na stronach Biblioteki Narodowej. W serwisie internetowym Biblioteki i Ośrodka Informacji Naukowej WSG zamieszczono linki do najważniejszych bibliografii dostępnych w sieci WWW.

3. Serwisy sieciowe

Popularną drogą poszukiwania informacji na temat źródeł wiedzy jest przeglądanie sieciowych serwisów poświęconych książce oraz witryn księgarni internetowych.

W ostatnich latach nastąpił dynamiczny rozwój bibliotek cyfrowych, których zasób stanowią zgromadzone na serwerach publikacje w formie elektronicznej. Cieszą się one coraz większą popularnością. Wystarczy zainstalować odpowiedni program, by móc odczytywać i zapisywać różnego rodzaju dokumenty z wybranej witryny internetowej.

W województwie kujawsko-pomorskim działa od niedawna biblioteka cyfrowa, która digitalizuje (skanuje i przetwarza) teksty ze starych czasopism oraz publikacji książkowych niedostępnych obecnie na rynku księgarskim. Oprócz tego w zasobach biblioteki znajdują się nowe wydawnictwa zwarte i ciągłe wydane przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Obecnie projekty bibliotek cyfrowych uruchomiono prawie w każdym województwie.

Istnieją również globalne biblioteki cyfrowe, takie jak np. The European Library. Należy pamiętać także o możliwości korzystania z czasopism elektronicznych w wolnym dostępie (OPEN ACCESS JOURNALS), które są ważnym źródłem wiedzy.

4. Korzystanie z Internetu

Coraz większego znaczenia nabiera informacja w postaci elektronicznej. Biblioteki są instytucjami, które jako jedne z pierwszych zaczęły użytkować sieć WWW.

Obecnie prawie każda biblioteka posiada własną stronę internetową, na której — oprócz informacji organizacyjnych — zamieszczane są katalogi oraz linki do źródeł wiedzy. Informacja w postaci elektronicznej nabiera coraz większego znaczenia, chociażby dlatego, że dzięki niej można zaoszczędzić wiele cennego czasu. Biblioteki, oprócz źródeł lokalnych (np. katalogi), umożliwiają dostęp również do źródeł zewnętrznych, takich jak bibliografie, katalogowe bazy danych, serwisy informacyjne oraz publikacje dostępne on-line.

Internet w bibliotekach umożliwia:

• dostęp do elektronicznych katalogów, dotarcie do informacji fachowej dzięki transmisji plików tekstowych,

• uczestnictwo w listach dyskusyjnych i forach internetowych,

• dostęp do czasopism w formie elektronicznej,

• korzystanie z bibliotek cyfrowych,

• korzystanie z poczty elektronicznej,

• komunikowanie się z innymi użytkownikami,

• zamawianie i dostarczanie dokumentów tekstowych,

• dostęp do literatury pięknej,

• poszukiwanie informacji wydawniczych,

• sporządzanie prac i referatów, korzystając z publikacji on-line stanowiących często równorzędne do wydawnictw tradycyjnych źródło informacji

Informacji w Internecie możemy wyszukiwać na dwa sposoby:

• przeglądając bazy danych (katalogi, serwisy oferujące dostęp do czasopism w formie elektronicznej oraz serwisy bibliograficzne),

• przeszukując całą sieci Internet za pomocą globalnych narzędzi wyszukiwawczych.

Pomyślne wyszukiwanie informacji w sieci Internet wymaga znajomości narzędzi, ponieważ liczba wyników zawierająca szukane słowo może być nazbyt duża, natomiast poziom wiedzy użytkownika zbyt niski, by ocenić, który z tych wyników jest trafny.

Wynikami mogą być, np. tytuły dokumentów, pierwsze zdania, adresy URL, przed przystąpieniem do wyszukiwania warto więc dokładnie określić temat przedmiotu poszukiwań oraz wskazać słowa kluczowe wraz z synonimami. Pomocne może być również dokonanie wyboru narzędzi wyszukiwawczych, tj. podjęcie decyzji, czy będziemy korzystać z wyszukiwarki (np. Google, Excite, Netsprint), czy też z katalogów tematycznych.

Istotna jest także znajomość technik wyszukiwawczych i symboli, za pomocą których zawężamy lub rozszerzamy liczbę możliwych wyników wyszukiwania.

Szczegółowe informacje na temat wyszukiwania w Internecie zawiera artykuł pt. Wyszukiwanie informacji w World Wide Web autorstwa Lidii Derfert-Wolf.

Korzystanie z zasobów Biblioteki, Ośrodka Informacji Naukowej i Centrum Dokumentacji Europejskiej

1. Zasady korzystania ze zbiorów

Ze zbiorów Biblioteki Głównej WSG mogą korzystać wszyscy pracownicy i studenci WSG, słuchacze Pomorskiego Zespołu Szkół Policealnych „Kolfer” oraz inne osoby upoważnione przez władze Uczelni.

Godziny otwarcia są dostosowane do potrzeb studentów. Biblioteka czynna jest w godzinach:

• poniedziałek-czwartek 9.00-19.00

• piątek 10.00-19.00

• sobota 9.00-18.00

• niedziela 9.00-15.00.

● Obowiązki użytkowników

Użytkowników obowiązuje:

• zapoznanie się z treścią regulaminu korzystania z Biblioteki i jego przestrzegania,

• właściwe obchodzenie się z udostępnionymi materiałami (np. zabrania się podkreślania, zaginania kartek itp.),

• w przypadku uszkodzenia udostępnionych materiałów odkupienie tytułu lub zwrot trzykrotnej jego wartości.

Korzystający z Biblioteki pozostawiają w szatni odzież wierzchnią, plecaki, duże torby, parasole itp. (Regulamin Biblioteki WSG)

Pracownicy Biblioteki mają świadomość, że świadczą usługi, i starają się, aby zasady korzystania z tych usług były jednoznaczne, przejrzyste i konsekwentnie przestrzegane, a warunki sprzyjające spokojnej i efektywnej pracy.
E-mail: [e-mail]

● Wzór wypełnienia zamówienia ksero

2. Wypożyczalnia

Po wejściu do wypożyczalni należy obowiązkowo dokonać wpisu w księdze odwiedzin i pozostawić u dyżurnego bibliotekarza legitymację studencką.

Z udostępnianych materiałów można korzystać tylko na miejscu. Kserowanie jest możliwe na zasadach ustalonych w odrębnym regulaminie.

3. Czytelnia

Czytelnia W czytelni znajdują się komputerowe stanowiska informacyjne (pozwalające na przeglądanie katalogu według nazwiska autora, tytułu, numeru inwentarza, działu i roku wydania) oraz 60 oświetlonych stanowisk pracy indywidualnej.

Są tu także nowoczesne stanowiska multimedialne wyposażone w oprogramowanie MS OFFICE, ARCHI CAD, nagrywarki DVD oraz narzędzia sprzyjające praktycznemu zgłębianiu wiedzy i doszukiwaniu się sedna sprawy w naukowych zasobach on-line. Czytelni udostępnia naukowe bazy czasopism EBSCO oraz profesjonalny program prawniczy LEX (1 stanowisko).

Oprócz możliwości korzystania z nowoczesnych technologii studenci mają do dyspozycji znaczne zasoby dokumentów kartograficznych. Są to mapy topograficzne poszczególnych obszarów "w szerokim znaczeniu - wszelki zbiór informacji, poglądów, wierzeń, którym przypisuje się wartość poznawczą lub(i) praktyczną" województwa kujawsko-pomorskiego, potrzebne studentom takich kierunków, jak: turystyka i rekreacja, geografia oraz gospodarka przestrzenna.

4. Pracownia projektowa i czytelnia multimedialna

To nowo utworzone pomieszczenie jest przeznaczone przede wszystkim dla studentów Wydziału Technologicznego, ale nie tylko. Pracownia ma ułatwić im samodzielne studiowanie, umożliwiając korzystanie z niezbędnych pomocy naukowych i najnowocześniejszych technologii.

Specjalne oprogramowanie ARCHI CAD oraz komputery MACINTOSH z urządzeniami peryferyjnymi (skaner i drukarka) w znaczący sposób poprawią komfort pracy i skrócą czas potrzebny do opanowania programu kształcenia na studiach o profilu technicznym.

5. Ośrodek Informacji Naukowej

Korzystanie z ogromnych zasobów wiedzy zgromadzonych w Bibliotece WSG nie byłoby możliwe bez odpowiedniej informacji uporządkowanej według ściśle określonych reguł. W tym celu opracowany został system informacyjno-wyszukiwawczy - zorientowany na czytelnika i dostosowany do potrzeb rozwijającej się Biblioteki katalog biblioteczny.

Korzystanie z katalogu jest proste. Nie jest wymagana znajomość tytułu publikacji ani też jej autora. Poszukiwaną książkę można znaleźć, posługując się słowami kluczowymi (np. turystyka, socjologia) bądź też wybierając określony dział.

Do zadań OIN należy udostępnianie katalogów, bibliografii, dziedzinowych źródeł wiedzy i stron WWW bibliotek cyfrowych. Na stronie Biblioteki WSG podane są e-źródła wielu publikacji, które mogą okazać się przydatne podczas studiowania.

Ośrodek Informacji Naukowej zajmuje się także monitorowaniem czasopism elektronicznych oraz udostępnianiem na stronie WWW darmowych, a także licencjonowanych e-czasopism. Studenci chcący sporządzić bibliografię lub odszukać źródła niedostępne w Bibliotece Głównej WSG, mogą skorzystać z usług uczelnianego OIN.

Wszystkich zainteresowanych zachęcamy do korzystania z naszego serwisu.
E-mail: [e-mail].

6. Centrum Dokumentacji Europejskiej

Zachęcamy do korzystania ze specjalistycznej biblioteki europejskiej utworzonej przy WSG w roku 2007 i będącej jedyną tego typu jednostką działającą przy uczelni niepaństwowej.

Centrum Dokumentacji Europejskiej to specjalistyczna biblioteka gromadząca wszystkie publikacje Wspólnot Europejskich udostępniane bezpłatnie i wydawane w językach urzędowych obowiązujących w UE. W poczet publikacji gromadzonych w CDE włączyć można wydawnictwa z dziedziny prawa (Dzienniki Urzędowe, Orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości), ekonomii, edukacji, badań naukowych, transportu, konkurencyjności, polityki społecznej, polityki regionalnej. Centrum gromadzi książki, czasopisma oraz dokumenty elektroniczne i audiowizualne. Wszystkie publikacje uszeregowano w grupach tematycznych odpowiadających działom, które będą się wyświetlać w wyszukiwarce dostępnej na stronie biblioteki.

Gromadzenie wydawnictw w formie tradycyjnej następuje równolegle z udostępnianiem e-publikacji. Na stronie CDE utworzono dział pt. Unia Europejska w sieci. Zamieszczono w nim linki do darmowych publikacji, czasopism, baz danych, statystycznych źródeł informacji, serwisów prawniczych oraz stron internetowych dotyczących działalności UE. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy na stronę.

W Centrum Dokumentacji Europejskiej znajduje się czytelnia z 12 stanowiskami do pracy indywidualnej; są w niej 4 komputery wyposażone w oprogramowanie MS OFFICE. Osoby posiadające komputery osobiste mogą skorzystać z gniazdek umożliwiających połączenie z siecią Internet.

Zachęcamy również do odwiedzenia serwisu BOOKSHOP, który umożliwia bezpośredni dostęp do publikacji instytucji, agencji i innych organów UE.
E-mail: [e-mail].

---