1.CO TO JEST BEZROBOCIE I PRZYCZYNY

Bezrobocie resztka siły roboczej, jaka została na rynku bez zajęcia, a która wymaga pomocy i tymczasowego zajęcia.

Pod pojęciem bezrobotnego można rozumieć osobę niezatrudnioną, nie prowadzącą działalności gospodarczej i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia.

Rodzaje bezrobocia:

1.bezrobocie płynne(nie przekracza 3-5%, wynika z przerw w pracy związanych z jej zmianą, sezonowości niektórych zajęć, dobrowolnego powstrzymywania się od pracy

2. technologiczne(rozwój mechanizacji i automatyzacji pracy, ludzie zastępowani są przez maszyny)

3.koniunkturalne(związane z cyklami koniunktury)

4.strukturalne - mówimy o nim wtedy, gdy występuje niedopasowanie struktury podaży pracy i popytu na pracę

Przyczyny: osłabienie koniunktury, zmiany strukturalne w gospodarce, bogata pomoc socjalna, skomplikowanie prowadzenia własnej działalności, bezrobocie technologiczne, konkurencyjność międzynarodowa

Przeciwdziałanie bezrobociu: 1. Aktywizacja bezrobotnych, 2. Ulgi podatkowe dla osób młodych, 3. Popieranie niekonwencjonalnych form zatrudnienia, 4. Uwzględnianie bezrobotnych w negocjacjach płacowych, 5. Zwiększanie kosztów rotacji pracowników, 6. Ograniczenie siły związków zawodowych, 7. Ograniczenie zasiłków, 8. Ułatwienie mobilności społeczeństwa, 9. Zmiany w edukacji, 10. Popieranie inwestycji przez państwo, 11. Zwiększanie elastyczności w kształtowaniu płacy minimalnej, 12. Popieranie przez państwo zakładania nowych firm;

2. INFLACJA - stały wzrost przeciętnego poziomu cen rynkowych na towary i usługi nabywanych przez ludność. Wyróżniamy inflacje:

a) strukturalną (pojawia się gdy producenci nie potrafią zmienić struktury produkcji zgodnie z aktualnymi trendami),

b) popytową (ludzie są w stanie kupić więcej niż gospodarka może zaoferować, prowadzi do wzrostu cen)

c) podażową (powstaje w wyniku szoków skutkujących obniżeniem podaży np. wojny lub w wyniku wzrostu kosztów (odmiana kosztowa), główne czynniki: związku zawodowe, monopole, niepewność polityczna, klęski, spadek cen kursu danej waluty).

Przyczyny inflacji:

1. nadmierna emisja pieniądza nieproporcjonalna do wzrostu gospodarczego,

2. niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych (np. surowców energetycznych

3. niezrównoważony budżet państwa

4. przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)

5. ingerencja państwa w politykę emisyjną Banku Centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.

6. wadliwa struktura gospodarki

7. import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie wzrost cen)

8. długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem)9.monopolizacja gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę)

10. zadłużenie głównych przedsiębiorstw w danym sektorze.

Spór wokół krzywej Phillipse - im niższe bezrobocie w gospodarce, tym wyższa będzie inflacja. Pokazuje pewne możliwości jakie ma do wyboru społeczeństwo (politycy)

3. KRZYWE MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH-granica możliwości produkcyjnych, krzywa transponowana produktu, jest graficznym przedstawieniem różnych kombinacji dóbr które mogą być wytworzone, jeżeli wszystkie zasoby zostały wykorzystane. Pokazuje wszystkie możliwe kombinacje produkcyjne, może mieć kształty:

oznacza ilość dobra z którego trzeba zrezygnować za ilość drugiego dobra, pozostaje stała wraz ze wzrostem produkcji

gdy wzrasta produkcja trzeba zrezygnować z coraz to większej ilości danego dobra, na rzecz innego.

Dobro prywatne - korzysta mała grupa ludzi

Dobro publiczne - korzysta duża grupa ludzi

Sposoby lepszego wykorzystania rzadkich zasobów:

1. Substytucja zasobów - zastępcze,

2. Specjalizacja pracy - zwiększa produkcję, osoby pracujące przy jednej rzeczy są bardziej produktywni,

3. Korzyści skali - obniżenie kosztów jednostkowych oraz kosztów stałych w wyniku zwiększenia rozmiarów działalności.

4. Pieniądz - usprawnił handel, skrócił czas na szukanie partnerów handlowych,

5. Handel - pozwala na kapitalizowanie (gromadzenie korzyści) dzięki uzyskanym oszczędnościom na kosztach produkcji.

4. POPYT I PODAŻ I ICH ZALEŻNOŚCI

POPYT - ilość dobra jaką gotowi są kupić konsumenci w danym czasie

Popyt potencjalny-marzenie

Popyt efektywny-zapotrzebowanie na produkt w danej cenie

Popyt jednostkowy, popyt krajowy, popyt globalny

DETERMINANTY POPYTU

1. Cena dobra

2. Cena innych dóbr podobnych w związku (samochód benzyna)

3. Dochody konsumentów

4. Oczekiwania dotyczące przyszłych dochodów i przyszłych cen, reklama.

5. Jakość, gwarancja, opinie

Prawo popytu jeśli rośnie cena dobra to zmniejszy się popyt na dobro

D” - spadek popyt

D' - wzrost popyt

Paradoks Graffina - dotyczy artykułów żywnościowych; ceny wzrastają (mięso, surówka, ziemniaki) więc kupię więcej ziemniaków.

PODAŻ -oferta rynku- ilość dobra jaką producenci zamierzają sprzedać w danym czasie i po danej cenie.

DETERMINANTY PODAŻY

1.Cena danego dobra

2.Cena czynników produkcji

3.Stosowane technologie - lepsze powodują obniżenie KW

4.Oczekiwania producentów dotyczących przyszłych cen

PRODUKCJA ≠ PODAŻ

kropka wskazuje na punkt równowagi rynkowej czyli przecięcie się krzywej popytu i podaży

Funkcje cen:

1.Informacyjna - o ile zmniejszą się zasoby finansowe konsumenta, a producenta zwiększą się

+producenci kształtują strukturę produkcji

+cena rosnąca informuje o konieczności ograniczenia zakupów lub szukaniu substytutów

+cena malejąca zwiększenie zakupów;

2.Redystrybucyjna:

+państwo za pośrednictwem cen dokonuje redystrybucji dochodów od jednych grup społecznych do drugich w zależności od struktury i poziomu cen;

+następuje przejęcie dochodów poprzez podatki, cła do budżetu państwa; czasami może mieć miejsce proces odwrotny budżet do konsumentów poprzez dotacje niektórych usług i towarów;

3.Stymulacyjna:

+dobra cena - sygnał dla producenta do poprawy jakości,

+ceny kartelowe - administrowane, ustalone przez firmy mają wyłączność na sprzedaż lub produkcję, lub przez grupę sprzedawców,

+ceny dumpingowe - sprzedaż towarów na rynkach zagranicznych po cenach niższych niż krajowe ceny wytwarzania,

+ceny urzędowe - ustalone przez organy publiczne (np. prąd), państwo kontroluje cenę; wyróżniamy maksymalne - brak towarów na rynku w celu ochrony najbiedniejszych, czy ceny minimalne - chronią producentów, sprzedawców

+ceny orientacyjne - ceny ustalone na towary o rozproszonej produkcji;

Współczynnik elastyczności popytu:

1.Cenowa elastyczność popytu - reakcja popytu na zmianę cen

Stosunek % zmiany popytu do % zmiany cen E=∆d/d :∆p/p

E=1 - zmiana cen powoduje zmianę w popycie, popyt proporcjonalny

E>1 - popyt bardzo elastyczny, popyt rośnie szybciej niż spadają ceny, cena w dół 30% to cena w górę 40%

E<1 - popyt mało elastyczny; spadek cen powoduje mniej niż proporcjonalny wzrost popytu

E=∞ - popyt doskonale elastyczny; klienci wrażliwi na wzrost cen

Popyt elastyczny mamy wtedy, gdy całkowite wydatkowane koszta zwiększają się gdy cena spada lub spadają gdy cena rośnie.

Popyt nieelastyczny ->zwiększają - spadają; zwiększa - spada;

2. Dochodowa elastyczność popytu - różna dla różnych towarów Ey=∆d/d :∆p/p

Reakcja popytu na zmianę dochodów ludności.

3.Elastyczność mieszana - reakcja popytu na dane dobro przy zmniejszeniu ceny innego dobra Em=∆d/d :∆p/p

Konkretne dane do wzorów:

Im wyższy wynik tym lepszy substytutu tego dobra, im mniejszy tym gorszy.

Przedsiębiorstwa i rząd wykorzystuje te współczynniki. Rząd ustala optymalne podatki , natomiast przedsiębiorstwo ustala optymalne ceny, podejmuje decyzje inwestycji, pozwala regulować popyt na dane dobro, przewidzenie ewentualnych zysków/strat, wielkość i struktura produkcji;

Determinanty elastyczności popytu:

1.Zmiana cen,

2.Substytuty - liczba, dostępność, podobieństwa

3.Liczba konkurentów produkujących dane dobro

4.Czas - potrzebny na reakcję ceny danego dobra

5.Lokalizacja

5. PRZEDSIĘBIORSTWO-(lub inaczej jednostka gospodarcza) - wyodrębniona prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostka, prowadząca działalność gospodarczą, której celem jest zysk lub zaspokajanie potrzeb konsumentów.

Spółka-rodzaj działalności osób fizycznych lub prawnych oparty na umowie albo statucie, a mający zazwyczaj na celu prowadzenie działalności gospodarczej

Osobowość prawna-zdolność przedsiębiorstwa do podpisywania umów, pozyskiwania kapitałów, podmiot w handlu wew. i zew.

Kryterium podziału przedsiębiorstw:

-własności:+publiczne,+prywatne, +komunalne

-pozycji:+doskonale konkurencyjne o ogr. Konkurencji, +monopole,+oligopole

Spółka cywilna-działanie reguluje prawo cywilne, powstaje na podstawie umowy cywilnej, nie ma osobowości prawnej-podmiotem są wspólnicy, wspólnicy wnoszą wkład, wspólnicy odpowiadają solidarnie, wspólnik wychodzący ze spółki zabiera to co wniósł;

Spółka jawna-reguluje kodeks spółek handlowych, umowa w formie pisemnej, wspólnicy wnoszą majątek, musi być wpisana do rejestru handlowego, spółkę może prowadzić osoba 3cia ale to wspólnicy odpowiadają;

Spółka partnerska-tworzą partnerzy, najczęściej tworzą je prawnicy, umowa pisemna wymaga aktu notarialnego, wpis do rejestru handlowego i sądowego, odpowiedzialność wspólników ograniczona(każdy odpowiada za swoje błędy-nie partnera);

Spółka komandytowa-kodeks spółek handlowych, za zobowiązania wobec wierzycieli w sposób nieograniczony odp. komplementariusz, odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ogr. komandytariusz;

Spółka komandytowo-akcyjna-jeden ze wspólników odp. bez ogr. komplementariusz, drugi jest akcjonariuszem, minimalny kapitał zakładu 5tys zł, rada nadzorcza kiedy jest >25 akcjonariuszy, najczęściej komplementariuszem jest spółka z o.o.;

Spółki kapitałowe-ma osobowość prawną, może być reprezentowana w sądzie, zarządzanie może być oddzielone od własności kapitału, właściciele mogą być anonimowi-może być ich wielu,żaden nie musi sprawować kontroli nad spółką, właściciele nie ryzykują swoim własnym majątkiem, każda spółka bankrutując traci to co wniosła, łatwiejsze pozyskanie kapitału niż w spółkach osobowych;

Spółki kapitałowe dzielimy na:

+Spółka z o.o-za zobowiązania wspólnicy odpowiadają do wysokości wniesionego wkładu, min kapitał zakładowy 5tys zł, kapitał dzieli się na udziały-mają charakter imienny, może być udziałowcem jedna osoba, akt notarialny, organy spółki:zarząd, rada nadzorcza;

+Spółka akcyjna-kapitał min 50tys zł, akcje o równej wart nominalnej, akcje nie są imienne, akcje kupowane/sprzedawane na rynku zamkniętym-WGPW,właściciele posiadający duże pakiet akcji 5% muszą być ujawnieni władzą giełdy;

Korporacja-duża spółka akcyjna, kapitał wart setki mln, zarządza zarząd kontrolowany przez radę nadzorczą wybraną przez walne zgromadzenie, liczba głosów zależy od ilości akcji, wystarczy mieć 15% akcji aby kierować spółką, manager-najlepiej wynagradzany -może być wynagradzany opcją wymienną na akcje, wiele korporacji ma postać holdingu składającej się ze spółki matki i spółki córki;

6. POJĘCIE I RODZAJE PODATKÓW- WPŁYW NA GOSPODARKĘ

Podatek - obowiązkowe świadczenie pieniężne pobierane przez związek publicznoprawny (państwo, jednostka samorządu terytorialnego) bez konkretnego, bezpośredniego świadczenia wzajemnego. Zebrane podatki są wykorzystywane na potrzeby realizacji zadań publicznych

Zgodnie z polskim prawem daniny, aby zostały uznane za podatki muszą posiadać 4 cechy:

+nieodpłatność, +przymusowość, +powszechność, +bezzwrotność;

Podatki dzielą się na:

bezpośrednie - nałożone na dochód lub majątek podatnika, np. podatek dochodowy, gruntowy, spadkowy;

pośrednie - nakładane na przedmiot spożycia, np. VAT, akcyza - ostatecznie płaci konsument.

Do podstawowych funkcji podatku należą:

+fiskalna (podatek pełni ważną rolę jako podstawowy rodzaj dochodów budżetowych)

regulacyjna(polega ona na kształtowaniu dochodu i majątku będących w dyspozycji podatników),

+stymulacyjna(wykorzystanie instrumentów podatkowych w celu wywarcia wpływu na warunki działania jednostek oraz na kierunki i tempo ich rozwoju),

+redystrybucyjna(zmniejszanie nierówności społecznych);

SMITH:

1.Podmioty powinny wspierać rząd zgodnie z własnymi możliwościami, 2. Podatek powinien być precyzyjnie określony, termin, wielkość, 3. Powinien być ściągany w sposób najwygodniejszy dla podatnika. 4. Tak pomyślany aby jak najmniej zniekształcał działanie rynku.

7. METODY POZYSKIWANIA KAPITAŁU PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA

Kapitał własny:+udziały,+akcje
Kapitał obcy(dłużny):+kredyty bankowe:*kredyt krótkookresowy,*kredyt długookresowy, +obligacje, +bony komercyjne,+faktoring,+leasing;

Koszt kapitału-średnia ważona kosztów kapitału ze wszystkich źródeł finansowania, z których otrzymuje się kapitał.

Teoria Modiglianiego-Millera-struktura finansowanie nie ma znaczenia, wystękuje tu stała oczekiwana stopa zysku uzależniona od samych aktywów (majątku produkcyjnego przedsiębiorstwa). Dowodzą, że koszt kapitału jest stały.

Teoria tradycyjna-istnieje optymalny poziom finansowania dający minimalny koszt kapitału. Wraz ze wzrostem ryzyka (zmiana) następuje zmiana oczekiwanej stopy zysku.

Bony komercyjne: -tanie źródło pozyskania kapitału,-elastyczność,-szykie,-4pkt%t tańsze od kredytu,-emitowane na 365 dni,-możliwość przedłużania inaczej rolowania umów;

Obligacje:-mogą być:+przedsiębiorstw,+skarbu państwa,+komunalne(samorządów);-zobowiązanie dłużne emitenta w stosunku do każdego posiadacza dokumentu, -emitent ma oddać dług i wypłacić odsetki;

Faktoring:-pożyczka pod zastaw niezapłaconej faktury, korzyści:-firma nie traci płynności finansowej,-przeważa faktoring niepełny(odpowiedzialność na siebie bierze wystawca faktury),-jest tańszy od kredytu bankowego;

Leasing-finansowanie działalności poprzez udostępnianie środków trwałych przedsiębiorstw za opłatą leasingową,-łatwiejsza forma niż kredyt,-firmy łagodniej traktują przedsiębiorców,-szeroka oferta,-różne formy rat,-uproszczona procedura,-wartość środka trwałego można wliczyć do kosztów pozyskania przychodu.

Wyróżniamy leasingi:

1.Operacyjny-pozwala powiększyć koszt uzyskania przychodów o opłacane raty, zmniejszyć opodatkowania, zwiększyć koszt przychodu, nie pogarsza wskaźnika zadłużenia (dług/kapitał własny), nie jest widoczny;

2.Finansowy-pozwala na odpisanie kosztów uzyskania przychodów tylko raty odsetkowej;

3.Zwrotny-polega na odsprzedaniu a następnie jego wyleasingowaniu (zazwyczaj nieruchomości);

Dotacje z UE:

Anioły biznesu-pozyskuje przedsiębiorca, zapaleniec z innowacyjnym pomysłem od 50 do 500tys zł, przedsiębiorca musi się podzielić zyskiem z aniołem/przedsiębiorcą, branża o szybkim rozwoju, anioły odsprzedają swoje udziały innym inwestorom lub wprowadzają spółkę na giełdę;

E-Biznes-dot. internetowych biznesów, o takie środki może się starać firma zarejestrowana w PL i utworzona poniżej roku, wartość dotacji ok 70% kosztów maksymalnych ale nie więcej niż 700tys zł, osoby mające do 27 lat mogą dostać nawet do 80%;

Platforma NewConnect-spółka musi mieć status spółki komandytowo-akcyjnej, pozyskanie kapitału odbywa się z uwzględnieniem przyszłych wyników spółki-emisja akcji, aby znaleźć się na platformie należy wpłacić 3tys zł;

Small Business Act-wykłada pieniądze europejski bank inwestycyjny, daje łatwiejszy dostęp do kredytów, system gwarancji kredytowych, sieć punktów kredytowych, pomoc w zagranicznych inwestycjach;

Warszawa Stolicą Ambitnego Biznesu-dotacja bezterminowa do 150tys zł;

Ulga technologiczna-odliczona od dochodu, dotacja informatyzacji;

Mój Pierwszy Biznes-bezzwrotna dotacja do 5krotności przeciętnego wynagrodzenia ok 20tys zł, nisko oprocentowana pożyczka do kwoty 40tys zł, bezzwrotne dotacje w ramach programów: 1-2,1-6.

OBLIGACJA - papier dłużny, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatoriusza i zobowiązuje się wobec niego do zwrotu długu i spłacania odsetek. Są to papiery masowego obrotu, występują więc w seriach. W przeciwieństwie do akcji, obligacje nie dają posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach. Obligacje reprezentują prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę równych jednostek, co oznacza, iż przyznają identyczne uprawnienia.

Obligacje dzieli się na skarbowe, komunalne, podmiotów prywatnych

AKCJE - forma kapitału własnego, to pakiet praw własności do spółki uprawniający inwestora do udziału w zyskach spółki w postaci dywidendy, wyróżniamy:

+zwykłe- dywidenda jest zmienna, zysk może być reinwestowany;

+uprzywilejowane- dywidenda jest stała, pieniądze są oddawane - bez reinwestycji.

Efektywność-zbiór informacji dla podejmowanej inwestycji decyzyjnej, wraz ze wzrostem efektywności rynku następuje spadek ryzyka, poprzez lepszą inf. I wzrasta płynność rynku.

Płynność dla emitenta-szybkie pozyskanie kapitału oraz zróżnicowanie pozyskania źródła kapitału.

Płynność dla inwestora-możliwość odsprzedaży zakupionego instrumentu przed okresem jego zapadalności najlepiej bez utraty należnych odsetek, dyzerfikacja portfela inwestycyjnego.

RYNEK FINANSOWY - miejsce wymiany instrumentów finansowych pomiędzy uczestnikami, którymi mogą być podmioty emitujące, nabywające (inwestorzy) jak również podmioty, które umożliwiają ten obrót.

Możemy podzielić na:

1.Rynek produktów i usług;

2. Rynek czynników produkcji (finansowy).

Podział rynku finansowego:

1. Rynek pieniężny - krótkookresowe lokaty i kredyty, certyfikaty pieniężne, weksle i czeki;

2. Rynek kapitałowy:

a) Rynek długu (bankowy) - długookresowe kredyty i lokaty, bony komercyjne;

b) Rynek papierów wartościowych - akcje, obligacje.

Cech instrumentów finansowych:

-płynność

-podzielność-minimalny odcinek na jaki opiewają aktywa finansowe,

-zmienność-koszty nabycia/zbycia instrumentów finansowych,

-okres-odp. liczbie lat do dnia kiedy dokument zostanie wykupiony przez emitenta,

-zwrot-wielkość dochodów inwestora powiększonych o różnicę między sumą nabycia/zbycia aktywów,

-ryzyko-określa wartość instrumentu, „niemożliwość określenia przyszłych strumieni pieniędzy płynących do inwestora”;

Funkcje rynku finansowego:

1. Inf. inwestorów ile będą mieli, a emitenta o koszcie pozyskania kapitału,

2. Tworzenie mechanizmów, dzięki któremu inwestor zawsze, w każdym momencie może sprzedać instrumenty finansowe, oznacza to, że rynek finansowy zapewnia płynność instrumentów finansowych, które są przedmiotem obrotu,

3. Ograniczanie kosztów transakcji, wzrost efektywności rynku, zmniejsza się różnica między stopami lokat udzielanych/branych a ceną kupna/sprzedaży tej samej waluty czy ceną sprzedaży/kupna tego samego instrumentu walutowego.

---