CHEMIA- BUDOWA ATOMU

atom- najmniejsza niepodzielna część pierwiastka chemicznego
Pojemność powłok 2n²

K- 2e. L- 8e. M- 18e. N- 32e. O- 50e P- 72e. Q- 98e.

Masa elektronu = 1/1840u
Planetarny model atomu Rutheforda

atom składa się z dodatnio naładowanego jądra i krążących wokół niego elektronów
Hipoteza Daltona:

• materia składa się z atomów pierwiastków różniących się masą, rozmiarem i właściwościami

• atomy danego pierwiastka są jednakowe

• atomy są niepodzielne

• atomy łączą się , tworząc cząsteczki

Teoria Thomsona - odkrył ujemnie naładowaną cząstkę → elektron

„atom jest przestrzennie ciągłym ładunkiem dodatnim, w którym tkwią punktowe ładunki ujemne”

Model atomu Bohra

„atom składa się z dwóch obszarów: dodatnio naładowanego jądra i ujemnie naładowanej sfery elektronowej”

stan podstawowy- stan o najniższej możliwej wartości energii elektronowej

stan wzbudzony- każdy stan o wyższej energii elektronowej niż w stanie podstawowym.

Teoria Bohra
elektron krąży wokół jądra po torze zamkniętym ściśle określonym energetycznie, zwanym orbitą stacjonarną. Elektron może zmienić orbitę, gdy pobierz lub odda energię.

Podpowłoka elektronowa- miejsce gdzie istnieje największe prawdopodobieństwo znalezienia elektronu.
Liczby kwantowe- opisują stan elektryczny elektronów.

• n- główna liczna kwantowa, opisuję powłokę n Є <1;7>

• l- poboczna liczba kwantowa, opisuję podpowłokę elektronową ( orbital atomowy) l Є < 0; (n-1)>

• m- magnetyczna liczba kwantowa, opisuje zachowanie elektronu w polu magnetycznym m Є<-l:l>

• m_s- magnetyczna spinowa liczba kwantowa, opisuje moment pędu elektronu m_s = ½ m_s= - ½

M n=3 l=0 m=0 m_s = ½ m_s= - ½
l=1 m=1 m=0 m=-1 m_s = ½ m_s= - ½

l=2 m=2 m=1 m=0 m=-1 m=-2 m_s = ½ m_s= - ½
Zakazu Pauliego

w atomie nie mogą istnieć 2 elektronu o identycznym stanie kwantowym. Muszą różnić się przynajmniej jedną z l. Kwantowych.
Główna liczna kwantowa = ilość podpowłok

Kolejność zajmowania orbitali (podpowłok)

Zasada Huna
w atomie musi być jak najwięcej elektronów nie sparowanych ( tzn. po jednej strzałce do kwadrata)

Skład atomowy
^A_Z X A- l. masowa , Z- l. atomowa, X- pierwiastek A= l.p+l.n Z= l.p = l.e l.p= ładunek jądra

1u- atomowa jednostka masy = 1/12 masy izotopu węgla ¹² C 1,66 ●10^-24g

Nukleony- suma cząstek znajdujących się w jądrze

₁₉³⁹K l.p =19 l.e =19 l.n =20 l. Nukleonów =39

₁₉³⁹K ⁺ l.p=19 l.e=18 l.n =20 l. Nukleonów =39
Atom staje się kationem kiedy odda elektrony z walencyjnej.

Izotopy- atomy tego samego pierwiastka , różniące się l. Neutronów → masowej

¹₁H - PROT, wodór lekki l.n=0
²₁H - DEUTER, wodór ciężki
³₁H - TRYT, wodór promieniotwórczy

D₂O- wodór ciężki M= 20 u

M_at- masa atomowa A₁- l. masowa m₁- zawartość procentowa izotopu w mieszaninie

Zastosowanie izotopów :

• medycyna- naświetlanie kobalt ⁶⁰CO

• geologia- określanie wieku znaleziska, C

T_½- czas połowicznego zaniku - czas po jakim zaniknie połowa jądra izotopu

Promieniotwórczość naturalna- zjawisko samorzutnego rozpadu jąder atomowych, któremu towarzyszy emisja promieniowania.

Promieniowania

	ładunek	masa
^42α	2	4u	^42He
^0-1β	-1	1/ 1837 u	elektron
γ	Fala elektromagnetyczna

Zasada Soddy`ego -Fajansa

• rozpad α ^A_ZX → ⁴₂α + ^A-4_Z-2X pierwiastek przesuwa się o 2 miejsca w lewo od macierzystego

• rozpad β ^A_ZX → ⁰_-1β + ^A _Z+1X pierwiastek przesuwa się o 1 miejsce w prawo od macierzystego
  

Szereg promieniotwórczy- sekwencja 101-4 przemian prowadzących do powstania izotopu trwałego ( bizmut lub ołów).

Szeregi promieniotwórcze:

• naturalne

• uranowo- aktynowy

• uranowo - radowy

• torowy

• szereg sztuczny

• neptunowy- wywodzi się od plutonu

Promieniotwórczość sztuczna.

Zapis reakcji
¹⁴₇N + ⁴₂He → ¹⁷₈O + ¹₁ H (p) ¹⁴₇N (α,p) ¹⁷₈O

Konfiguracja elektronowa - rozmieszczenie elektronów na powłokach i podpowłokach
19K - K2L8M8N1 , 4 okres ( bo 4 powłoki), 1gr (bo 1 e. Walencyjny)

[10Ne] M8N1

1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹
[₁₀Ne] 4s¹

---