ŚWIADCZENIA Z POMOCY SPOŁECZNEJ
Pomocy społecznej udziela się z powodu:
sieroctwa,
bezdomności,
potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,
bezrobocia,
niepełnosprawności,
alkoholizmu lub narkomanii,
trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego,
klęski żywiołowej lub ekologicznej,
długotrwałej choroby,
bezradności w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych.
Prawo do świadczeń pieniężnych przysługuje osobom i rodzinom, których posiadane dochody nie przekraczają określonych kryteriów dochodowych, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednej z w/w okoliczności.
RODZAJE ŚWIADCZEŃ
Do świadczeń obligatoryjnych należą:
renta socjalna
zasiłek stały
zasiłek stały wyrównawczy
gwarantowany zasiłek okresowy
świadczenia dla kobiet w ciąży i wychowujących dziecko
dodatek do zasiłku stałego, stałego wyrównawczego, renty socjalnej
opłacanie w ramach systemu pomocy społecznej składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
Do świadczeń fakultatywnych należą:
zasiłek okresowy
specjalny zasiłek okresowy
specjalny zasiłek celowy
zasiłek celowy
pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie
ŚWIADCZENIA OBLIGATORYJNE
Renta socjalna (art.27 ustawy o pomocy społecznej) - przysługuje osobie pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu inwalidztwa powstałego przed ukończeniem 18 roku życia.
Przysługuje również osobie całkowicie niezdolnej do pracy gdy kalectwo powstało w trakcie:
nauki w szkole ponadpodstawowej, przed ukończeniem 25 roku życia,
nauki w szkole wyższej, przed ukończeniem 25 roku życia,
studiów doktoranckich,
aspirantury naukowej.
Zasiłek stały (art.27.1 ustawy o pomocy społecznej) - przysługuje osobie zdolnej do pracy, lecz nie pozostającej w zatrudnieniu ze względu na konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem wymagającym stałej pielęgnacji, polegającej na bezpośredniej, osobistej pielęgnacji i systematycznym współdziałaniu w postępowaniu leczniczym, rehabilitacyjnym oraz edukacyjnym, jeżeli dochód rodziny nie przekracza dwukrotnego dochodu wymaganego do prawa do świadczeń z pomocy społecznej.
Warunkiem dodatkowym jest również fakt posiadania przez dziecko prawa do zasiłku pielęgnacyjnego.
Zasiłek stały z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem nie przysługuje osobie:
której dziecko przebywa w całodobowym ośrodku rehabilitacyjnym lub innej placówce zapewniającej opiekę przez co najmniej 5 dni w tygodniu,
otrzymującej zasiłek dla bezrobotnych lub zasiłek przedemerytalny albo świadczenie przedemerytalne.
Zasiłek stały wyrównawczy (art. 27.4 ustawy o pomocy społecznej) - przysługuje osobie, która spełnia jeden z poniższych warunków:
jest samotna, całkowicie niezdolna do pracy z powodu wieku lub inwalidztwa, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego wymaganego do prawa do świadczeń z pomocy społecznej,
jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu wieku lub inwalidztwa, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie , jest niższy od kryterium dochodowego wymaganego do prawa do świadczeń z pomocy społecznej.
Jeżeli osoba nie posiada żadnego dochodu to zasiłek stały wyrównawczy jest równy kryterium dochodowemu, gdy posiada dochody niższe od kryterium dochodowego to wysokość zasiłku stałego wyrównawczego jest równa różnicy pomiędzy kryterium dochodowym, a dochodem tej osoby.
Wysokość zasiłku stałego wyrównawczego nie może być wyższa od wysokości zasiłku stałego i niższa niż 18 zł.
Gwarantowany zasiłek okresowy (art.31.4 a ustawy o pomocy społecznej) - przysługuje osobie, która spełnia równocześnie następujące warunki:
utraciła prawo do zasiłku dla bezrobotnych, z powodu upływu okresu jego pobierania
dochód rodziny nie przekracza kryterium dochodowego, wymaganego do prawa do świadczeń z pomocy społecznej,
samotnie wychowuje co najmniej jedno dziecko (do dnia ukończenia przez nie szkoły podstawowej i gimnazjum, nie dłużej jednak niż do 15 roku życia, a od dnia 1 września 2001 r. nie dłużej niż do 16 roku życia),
złoży wniosek o jego wypłatę nie później niż w terminie 30 dni od dnia ustania prawa do zasiłku dla bezrobotnych, lub 30 dni od dnia otrzymania decyzji urzędu pracy o ustaniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych.
Wysokość gwarantowanego zasiłku okresowego jest równa kwocie równej kryterium dochodowemu osoby samotnie gospodarującej - przez pierwszych 12 miesięcy i 80 % tej kwoty przez następnych 24 miesięcy.
Gwarantowany zasiłek okresowy przysługuje przez okres do 36 miesięcy. Do okresu tego nie wlicza się okresu lub okresów jego zawieszenia. Gwarantowany zasiłek okresowy ulega zawieszeniu na okres podjęcia zatrudnienia lub pozarolniczej działalności.
Przywrócenie gwarantowanego zasiłku okresowego następuje na wniosek osoby zainteresowanej złożony w terminie 14 dni od dnia ustania zatrudnienia, jeżeli nadal spełnione są kryteria będące podstawą do pierwszorazowego przyznania zasiłku.
Świadczenia dla kobiet w ciąży i wychowujących dziecko
Kobiecie w ciąży lub wychowującej dziecko przysługują świadczenia pieniężne lub świadczenia w naturze jeżeli:
dochód osoby samotnie gospodarującej lub
dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kryterium dochodowego, obowiązującego przy przyznawaniu świadczeń z pomocy społecznej.
Świadczenia pieniężne przysługują w okresie od 8 miesiąca ciąży do 2 miesiąca życia dziecka albo przez miesiąc w razie urodzenia dziecka martwego lub zgonu dziecka. Świadczenia w naturze przysługują w okresie od narodzenia dziecka do ukończenia przez nie dwóch miesięcy życia.
Kobiecie w ciąży lub wychowującej dziecko przysługują, na jej wniosek, nie więcej niż 4 miesięczne zasiłki pieniężne w wysokości różnicy między wysokością kryterium dochodowego branego pod uwagę przy przyznawaniu świadczeń z pomocy społecznej a kwotą:
posiadanego dochodu, jeżeli osoba gospodaruje samotnie,
dochodu na osobę w rodzinie osoby uprawnionej nie więcej jednak niż wysokość kryterium dochodowego branego przy przyznawaniu świadczeń z pomocy społecznej na pierwsza osobę w rodzinie
Kobiecie wychowującej dziecko przysługuje również jednorazowy zasiłek pieniężny na każde dziecko urodzone podczas ostatniego porodu. Przysługuje jej też zasiłek w naturze (wyprawka), pokrywający niezbędne potrzeby każdego dziecka urodzonego podczas ostatniego porodu, chyba że uprawniona otrzymała zasiłek z tytułu porodu na podstawie odrębnych przepisów.
ŚWIADCZENIA FAKULTATYWNE
Zasiłek okresowy ( art.31.1 ustawy o pomocy społecznej) może być przyznany osobom i rodzinom, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód rodziny nie przekracza kryterium dochodowego osoby lub rodziny, a dochody oraz posiadane zasoby pieniężne nie wystarczają na zaspokojenie ich niezbędnych potrzeb, w szczególności ze względu na:
długotrwałą chorobę,
niepełnosprawność,
brak możliwości zatrudnienia,
brak uprawnień do renty rodzinnej po osobie, na której ciążył obowiązek alimentacyjny,
możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.
Okres na jaki przyznawany jest zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy. Jego wysokość ustala się do wysokości stanowiącej różnicę między kryterium dochodowym osoby samotnie wychowującej dziecko lub kryterium dochodowym rodziny, a dochodem tej osoby lub rodziny, nie niższej jednak niż 18 zł na rodzinę.
Specjalny zasiłek okresowy (art. 31 a ustawy o pomocy społecznej) może być przyznany w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie lub rodzinie nie spełniającej kryterium dochodowego, przy czym miesięczna wysokość zasiłku okresowego nie może być wyższa niż kwota kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej.
Zasiłek celowy ( art. 32.1 ustawy o pomocy społecznej) może zostać przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, a w szczególności:
na pokrycie części lub całości kosztów leków i leczenia, remontu mieszkania, opału, odzieży, pobytu dziecka w żłobku lub w przedszkolu, a także kosztów pogrzebu,
osobie i rodzinie , które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego,
osobie i rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej.
Zasiłek celowy przyznawany jest niezależnie od dochodów i może nie podlegać zwrotowi. Może być przyznany w formie biletu kredytowanego. Bilet kredytowany jest zasiłkiem celowym dla osób i rodzin , które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego lub w wyniku klęski żywiołowej, lub ekologicznej. Może być przyznany niezależnie od dochodu i nie może podlegać zwrotowi.
Specjalny zasiłek celowy ( art. 31 a ustawy o pomocy społecznej) przyznawany w uzasadnionych przypadkach osobie lub rodzinie nie spełniającej kryterium dochodowego. Jego wysokość nie może być wyższa niż 100 % kwoty kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny.
Pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie - świadczenia z tego tytułu mogą być przyznawane:
w naturze - polegają na udostępnieniu maszyn i narzędzi pracy stwarzających możliwość zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających niepełnosprawnym pracę. Przedmioty te i urządzenia są udostępniane na podstawie umowy użyczenia,
w formie pieniężnej - w formie jednorazowego zasiłku celowego lub pożyczki oprocentowanej. Pożyczka może być umorzona w całości lub w części, jeżeli przyczyni się do szybszego osiągnięcia celów pomocy społecznej.
Udzielanie pomocy w postaci schronienia, posiłku, odzieży, wyprawki
Ośrodek Pomocy Społecznej udziela schronienia, posiłku i niezbędnej odzieży osobom tego pozbawionym, poprzez skierowanie do noclegowni, domu dla bezdomnych i innych miejsc dających schronienie (np. ośrodki interwencji kryzysowej, hostele) jak również dostarcza bieliznę, odzież, obuwie stosownych rozmiarów i odpowiednich do pory roku. Pomoc w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przyznawana jest dzieciom i młodzieży w okresie nauki w szkole. Matkom, które urodziły dziecko i nie mają uprawnień do zasiłku porodowego dostarcza także wyprawkę niemowlęcą.
Sprawianie pogrzebu
Pomoc społeczna obejmuje również obowiązek sprawienia pogrzebu w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego. Sprawienie pogrzebu jest zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym. Wydatki na pokrycie kosztów sprawienia pogrzebu podlegają zwrotowi w całości lub w części z masy spadkowej. Jeżeli przysługuje zasiłek z ubezpieczenia społecznego, to wydatki pokrywa się z tego zasiłku. Jeśli zmarły nie miał środków utrzymania z ubezpieczenia społecznego i nie posiada osób zobowiązanych do alimentacji, koszty pogrzebu pokrywa gmina.
Poradnictwo i pomoc instytucjonalna
Ośrodek Pomocy Społecznej oferuje osobom i rodzinom pomoc w formie pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego w szczególności prawnego, psychologicznego, pedagogicznego. Pracownicy socjalni udzielają również pomocy w załatwianiu spraw urzędowych oraz w utrzymaniu kontaktów z otoczeniem. W razie niemożnosci zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania klienta, pracownicy socjalni czynią starania o umieszczenie w Domu Pomocy Społecznej tj. placówce pobytu stałego zapewniającej całodobową opiekę.
Niezależnie od kryteriów dochodowych osobom i rodzinom udzielana jest pomoc w postaci pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego, w szczególności prawnego i psychologicznego. Sa to świadczenia fakultatywne.
Jeżeli wymaga tego indywidualna sytuacja, osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych, a są jej pozbawione, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. W razie niemożności zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania przez rodzinę i gminę osoba wymagająca opieki całodobowej może ubiegać się o skierowanie do domu pomocy społecznej.
W ramach systemu pomocy społecznej funkcjonują także placówki zapewniające środowiskową opiekę półstacjonarną. Są to ośrodki wsparcia, które zapewniają całodzienny pobyt, posiłki, podstawowe świadczenia opiekuńcze, rekreacyjno - kulturalne, edukacyjne, rehablitacyjne.
Poza pracą socjalną i wypełnianiem wobec osób i rodzin będących w trudnych sytuacjach życiowych zobowiązań wynikających z ustawy o pomocy społecznej i aktów wykonawczych, podejmowane są różnorodne programy pomocy na rzecz najbardziej wrażliwych grup społecznych. Od kilku lat prowadzi się akcję dożywiania dzieci z rodzin najuboższych, organizowana jest opieka schronisk i noclegowni dla osób bezdomnych, schronisk dla samotnych matek z dziećmi i kobiet w ciąży, realizowane są programy wakacyjne dla dzieci z dużych miast i terenów o dużym stopniu zanieczyszczenia środowiska, wakacyjne turnusy rehabilitacyjne dla osób dorosłych i dzieci niepełnosprawnych, akcje przeciwdziałania przemocy w rodzinie, działania na rzecz osób starszych (organizowanie kół seniora, kół emerytów) i wiele innych wynikających z istniejących potrzeb. Często lokalne inicjatywy podejmowane są przez samych zainteresowanych dla integracji, nawiązania osobistych kontaktów, wymiany informacji i wzajemnej pomocy. W wyniku inicjatyw samopomocowych podejmowane są działania na rzecz osób z problemem alkoholowym i uzależnionych od narkotyków, uruchamia się telefony zaufania, przy których dyżurują specjaliści służący radą i pomocą