15. B. Wskaż różnice pomiędzy modelem badania wartości i modelem uczenia się w toku dyskusji

Uczenie się w toku dyskusji

Dyskusja dydaktyczną należy do metod aktywizujących. Jest sztuką wyrażania swego popartego argumentacją stanowiska, a także próbą wypracowania stanowiska wspólnego z zachowaniem szacunku dla przekonań innych. Dyskusję jako metodę nauczania stosuje się, gdy chcemy zmobilizować uczniów do oceny faktów, konfrontacji różnych stanowisk, pokazania możliwości różnych rozwiązań problemu i podjęcia decyzji. Wyróżnia się wiele odmian i wiele technik prowadzenia skutecznej dyskusji. Każda z nich ma inny przebieg i pozwala na kształtowanie różnych umiejętności.

Najczęściej stosowane odmiany to:

• burza mózgów- która stwarza możliwość spontanicznego zgłaszania wszystkich pomysłów rozwiązania bez ich wstępnej weryfikacji. Przebiega w dwóch etapach:

1 faza-gromadzenie pomysłów, formułowanie problemów, zgłaszanie pomysłów, ich rejestrowanie zgodnie z zasadą” pierwsza myśl najlepsza”.

2 faza-ocenianie pomysłów, propozycji przez zespół ekspertów, dokonanie wyboru pomysłów najlepszych lub jednego najlepszego.

Wynikiem zajęć prowadzonych metodą” burzy mózgów” jest opracowanie wniosków, np. w postaci raportu-krótkiej, zwięzłej, konkretnej informacji. Metodę burzy mózgów stosuje się wtedy, gdy mamy w krótkim czasie rozwiązać problem o dużym stopniu trudności;

• dyskusja panelowa(obserwowana) - jej cechą charakterystyczną jest istnienie dwóch grup: dyskutującej(eksperci-panel) i słuchającej (audytorium-uczący się). Nauczyciel czuwa nad właściwym(uporządkowanym) przebiegiem dyskusji. W końcowej fazie dyskusji pytania mogą zadawać słuchający. Mogą też oni przedstawić własne stanowisko, uzupełnić dyskusję, wyjaśnić, zaakceptować lub odrzucić stanowisko któregoś z ekspertów(z uzasadnieniem). Dyskusję podsumowuje prowadzący panel. Metoda ta wymaga wcześniejszego przygotowania merytorycznego uczniów. W zeszytach uczniowskich pozostać powinien ślad dyskusji panelowej w postaci: plakatu, wykresu, szkicu, tabeli itp.

• dyskusja okrągłego stołu - która polega na swobodnej wymianie poglądów miedzy uczniami a nauczycielem/ miedzy samymi uczniami. Uczniowie wymieniają własne poglądy i doświadczenia, wzajemnie udzielają sobie wyjaśnień, które uzupełnia i koryguje nauczyciel. Po zakończeniu dyskusji nauczyciel(lub wskazany uczeń) podsumowuje dyskusję a wnioski są zapisywane na tablicy i w zeszytach uczniowskich;

• śnieżna kula(dyskusja piramidowa) - w której zagadnienie(problem, pytanie) proponuje nauczyciel lub któryś z uczniów. Uczniowie rozwiązują zadany problem w pojedynkę, potem uzgadniają stanowiska w dwójkach, czwórkach, ósemkach. Na koniec wypracowują jedno wspólne dla całej klasy stanowisko. Dyskusja piramidowa daje szansę każdemu uczniowi na wyrażenie swojego zdania na podany temat. Kształci umiejętność uzgadniania stanowisk, negocjowania, formułowania myśli.

• dyskusja konferencyjna - stosowana jest wśród starszej młodzieży wtedy gdy zachodzi konieczność przeanalizowania jakiegoś obszernego zagadnienia. Problematykę ogólną należy podzielić na zagadnienia bardziej szczegółowe, które uczniowie opracowują w zespołach problemowych w określonym czasie. Liderzy poszczególnych grup przedstawiają rozwiązania szczegółowych zagadnień w określonym porządku, współtworząc obraz rozwiązania problemu ogólnego;

• dyskusja punktowana (oceniana).

Dzięki stosowaniu dyskusji jako metody nauczania możliwym staje się rozwijanie umiejętności:

• dokładnego, ścisłego formułowania własnych myśli i równie uważnego słuchania innych,

• oddzielania argumentów od pseudoargumentów i umiejętności oceniania wartości argumentu,

• analizowania i oceniania faktów, sięgania do źródeł,

• rozumienia innych ludzi i ich poglądów,

• korzystania z doświadczenia innych przy rozpatrywaniu trudności,

• wymiany poglądów,

Dyskusja, powinna być w przemyślany sposób dobrana do celu, który chcemy osiągnąć. Jako metoda nauczania - uczenia się szczególnie należałoby ją polecić, gdy chcemy:

• zaznajomić się z zagadnieniami nie posiadającymi jednoznacznego rozwiązania - dyskusja pozwala skonfrontować rozmaite stanowiska i ukazać możliwości różnych rozwiązań lub podejmowania różnych decyzji w zależności od tego, co chcemy osiągnąć ,

• zaznajomić uczniów z zagadnieniami szczególnie trudnymi i złożonymi, a które w dyskusji uzyskają rozmaite naświetlenie - dyskusja pozwala wówczas ujawnić w czym tkwią te trudności,

• zaznajomić ze szczególnie trudnymi przypadkami praktycznymi, wywołującymi kontrowersyjne sądy i opinie - ma to na celu przygotowanie do działania w takich właśnie sytuacjach.

Metoda ta jest szalenie istotna, gdyż kształtuje umiejętności, które uczeń wykorzystuje sytuacjach wielu sytuacjach i które pozwalają mu lepiej funkcjonować w społeczeństwie.

Dyskusja daje dobre efekty tylko wówczas, gdy:
a)      temat dyskusji jest prawidłowo sformułowany, w sposób wywołujący zaangażowanie emocjonalne i umożliwiający ścieranie się przynajmniej dwóch racji
b)      limitowany jest czas dyskusji zgodnie z zasadą „lepiej za krótko niż za długo”
c)      przestrzegane są zasady prowadzenia dyskusji
Dyskusja pozwoli poznać stosunek uczniów do problemu oraz różne punkty widzenia, ale nie musi dać jednego rozwiązania.
 

Uczenie się badania wartości:

Model uczenia się badania wartości należy do modeli społecznych, które kładą nacisk na kształtowanie i wzmacnianie relacji między osobami, tak by mogły one podjąć współdziałanie. Oznacza to tym samym, że zastosowanie owego modelu zasadza się na

badaniu wartości i uczeniu się badania funkcjonowania wartości w interakcjach społecznych. W ten sposób model ten służyć może wyrabianiu własnych poglądów oraz własnej hierarchii wartości.

Istotą tego modelu jest odgrywanie ról w jakiejś sytuacji problemowej, tak, by uczył on: wczuwania się w tok myślenia i emocji innych osób, szacunku dla odmienności, rozwiązywania problemów interpersonalnych, oceniania problemów społecznych, asertywności i empatii. Poza tym jego stosowanie powinno przyczynić się do:

• rozwoju umiejętność negocjacji i swobodnego wyrażania własnych opinii,

• poznawania różnych strategii rozwiązywania tego samego problemu,

• analizie wartości indywidualnych i grupowych,

• kształtowania umiejętności społecznych

Model ten najlepiej sprawdza się w przypadku pojawiania się konfliktów interpersonalnych, rozpoznawania emocji uczestników zajęć, chęci wywołania dyskusji na określony temat, a także w treningach interpersonalnych i w profilaktyce zaburzeń w zachowaniu;

Minusem tego modelu może okazać się odsunięcie na drugi plan materiału zajęciowego przy zbyt dużej koncentracji na procesach psychicznych. Jeśli umiejętności prowadzącego w sferze komunikacji interpersonalnej pozostawiają sporo do życzenia, zastosowanie tego modelu może okazać się nieskuteczne. Zaś jednostki które są nieśmiałe, mogą wycofać się z uczestnictwa w projekcie.

Jednym z przykładów zastosowania tego modelu może stać się odgrywanie ról - DRAMA. Uczeń/ student musi wczuć się w postać (działać a nie grać). Nadrzędnym celem dramy jest rozwijanie człowieka i dokonywanie w nim pozytywnych zmian („bezboleśnie” zmienia ona w konsekwencji złe nawyki uczniów i uwrażliwia ich na problemy otaczającego świata).

Techniki dramowe: rozmowy w rolach, wywiady, rzeźba, żywe obrazy, film, rysunek, muzeum, ćwiczenia głosowe i pisemne, list, ćwiczenia pantomimiczne, improwizacje, inscenizacje, dziennik lub pamiętnik.

Fazy modelu (wg. Shaftelów):

1. Intelektualna rozgrzewka;

2. Wybór uczestników (obsada);

3. Przygotowanie sceny;

4. Przygotowanie obserwatorów;

5. Odegranie;

6. Dyskusja i ocena;

7. Powtórne odegranie z uwzględnieniem efektów dyskusji i oceny;

8. Dyskusja i ocena;

9. Przedstawienie własnych odczuć i uogólnienie (sformułowanie nowych zasad).

PORÓWNANIE

	Uczenie się w toku dyskusji	Uczenie się badania wartości:
Podobieństwa	Należy do metod aktywnych - czyli takich, których założeniem jest zaangażowanie osób uczących się w proces dydaktyczny; Rozwija samodzielność w myśleniu i kreatywność zarówno uczniów, jak i prowadzącego zajęcia; Kształci umiejętność nawiązywania dialogu, a także aktywność emocjonalną, pozwala samodzielnie dochodzić do wiedzy; Metoda dydaktyczna wspomagająca uczenie przedmiotów szkolnych; Kształtuje umiejętności, które uczeń wykorzystuje w wielu sytuacjach (pozwalają mu więc one lepiej funkcjonować w społeczeństwie) 6. Dobrze poprowadzona daje możliwości poznania siebie i innych, pozwala na integrację zespołu , przygotowują do samodzielnego uczenia się i doskonalenia	Należy do metod aktywnych - czyli takich, których założeniem jest zaangażowanie osób uczących się w proces dydaktyczny; Rozwija samodzielność w myśleniu i kreatywność zarówno uczniów, jak i prowadzącego zajęcia; Kształci umiejętność nawiązywania dialogu, a także aktywność emocjonalną, pozwala samodzielnie dochodzić do wiedzy; Metoda dydaktyczna wspomagająca uczenie przedmiotów szkolnych; 5. Kształtuje umiejętności, które uczeń wykorzystuje sytuacjach wielu sytuacjach i które pozwalają mu lepiej funkcjonować w społeczeństwie 6. Dobrze poprowadzona daje możliwości poznania siebie i innych, pozwala na integrację zespołu , przygotowują do samodzielnego uczenia się i doskonalenia
Różnice	1. Mniej akcentuje rolę przeżycia w procesie dydaktycznym; 2. Dobrze poprowadzona, buduje w klasie prawdziwą wspólnotę poznawczą; 3. Jako metoda nauczania- uczenia polecana jest w innych przypadkach, niż uczenie się badania wartości: (patrz na powyższą analizę modeli); 4. Wyróżniamy w niej inne techniki, niż te typowe dla uczenie się badania wartości, ale: patrz obok	1. Mocno akcentuje rolę przeżycia w procesie dydaktycznym (procesowi przyswajania wiedzy musi towarzyszyć emocjonalne zaangażowanie, by przyswojone wiadomości mogły stać się wiedzą osobistą ucznia); 2. W mniejszym stopniu skupia się na budowaniu wspólnoty, nastawiona jest bardziej na odwoływanie się do indywidualności każdej jednostki ludzkiej, sprzyjając wydobywaniu i rozwijaniu najbardziej pożądanych cech osobowości człowieka; 3. Jako metoda nauczania- uczenia polecana jest w innych przypadkach, niż uczenie się w toku dyskusji; (patrz na powyższą analizę modeli); 4. Wyróżniamy w niej inne techniki, niż te typowe dla uczenia się w toku dyskusji, choć rozmowy w rolach mają przecież cechy dyskusji

www.gimprzechlewo.dt.pl/publikacje_pliki/AKTYWNE%20METODY%20W%20NAUCZANIU.doc

bslocka.scholaris.pl/Elektroniczny%20przewodnik/Metody%20aktywizujace%20w%20nauczaniu.doc

1

---