Nawozami wieloskładnikowymi nazywamy nawozy zawierające więcej niż jeden składnik pokarmowy. Ze względu na sposób produkcji i właściwości fizykochemiczne wyróżniamy nawozy kompleksowe i mieszane.

Nawozy wieloskładnikowe kompleksowe. Otrzymywane są w procesie technologicznym w wyniku reakcji dwóch lub więcej związków chemicznych i często składniki użyteczne występują w jednym związku chemicznym. Mogą to być nawozy: azotowo-fosforowe(NP), azotowo-potasowe(NK), fosforowo-potasowe(PK) o azotowo-fosforowo-potasowe(NPK) i azotowo-fosforowo-potasowo-magnezowe(NPKMg). W nawozach NP. i NPK w zależności od formy zawartego azotumożna wyodrębnić następujące grupy:

- Amofosy(NP) lub amofoski(NPK) w których azot występuje tylko w formie amonowej; do tej grupy zalicza się produkowane w Policach fosforany amonu i polifoski.

- Nitrofoby(NP) lub nitrofoski(NPK) zawierające azot w formir saletrzanej i amonowej.

- Ureafosy(NP) i ureafoski(NPK) w których azot w całości lub częściowo znajduje się w postaci mocznika.

Nawozy kompleksowe mają zazwyczaj budowę granulowaną a składniki pokarmowe- rozmieszczone równomiernie w każdej granuli. Są to nawozy o wysokiej koncentracji składników pokarmowych pozbawione balastu i toksycznych domieszek. Stosowanie ich zapewnia równomierną dostawę składników pokarmowych w związku z czym mogą być lepiej wykorzystywane przez rośliny i w mniejszym stopniu narażone na straty. Dzięki wysokiej koncentracji składników użytecznych ułatwiony jest wysiew i transport i magazynowanie.

Zasady mieszania nawozów. Nawozy mieszane można przygotować we własnym zakresie przez zmieszanie w odpowiednich proporcjach nawozów pojedynczych i kompleksowych. Zmieszanie pojedynczych nawozów mineralnych przed ich wysiewem zmniejsza nakład pracy oraz zapobiega pogorszeniu sprawności gleby na skutek wielokrotnego ugniatania. Mieszając należy uwzględnić właściwości chemiczne, fizyczne i mechaniczne nawozów aby uniknąć strat pożytecznych składników nie pogarszać sypkości nawozów oraz zapewnić równomierne rozmieszczenie poszczególnych składników na polu. W tym celu należy kierować się następującymi zasadami:

1. nie wolno mieszać nawozów które reagują ze sobą chemicznie:

a) nawozów zawierających grupę NH₄⁺ nie mieszać z nawozami o odczynie alkalicznym a siarczanu amonu- nawet z węglanem wapnia ze względu na straty azotu w postaci NH₃

(NH₄)₂SO₄+CaO→^H2OCa SO₄+2NH₃↑+H₂O

b) nawozów zawierających jon NO₃^- nie mieszać z superfosfatem ponieważ wolny H₃PO₄ rozkłada azotany do tlenków

2NaNO₃+ H₃PO₄→Na₂HPO₄+2HNO₃

HNO₃→ H₂O+NO↑+ O₂

c) superfosfatu nie można mieszać z nawozami zawierającymi wapń, ponieważ nastąpi uwstecznianie fosforu

Ca(H₂PO₄)₂→^+Ca2Ca HPO₄→^+CaCa₃(PO₄)↓

Uwaga! Większą tolerancję można wprowadzić mieszając nawozy granulowane.

2. nie należy mieszać nawozów reagujących ze sobą fizycznie:

a) nie mieszać ze sobą nawozów higroskopijnych ponieważ uż w czasie mieszania chłoną wodę i się rozpływają

b) nie mieszać na dłuższy okres nawozów higroskopijnych z niehigroskopijnymi gdyż następuje zbrylenie; nawozy te można mieszać bezpośrednio przed wysiewem w czasie suchej pogody

3. nie należy mieszać nawozów o różnych właściwościach mechanicznych:

a) nie mieszać nawozów pylistych i drobnokrystalicznych z nawozami granulowanymi oraz granulowanych o różnej wielkości granul; na skutek wstrząsów i wibracji w czasie przesypywania, transportu i wysiewu nawozy te rozwarstwiają się powodując nierównomierny rozrzut składników pokarmowych

b) nie mieszać nawozów wysiewanych w dużych ilościach(np. wapniowych) z nawozami które wysiewa się w kilkakrotnie mniejszych ilościach; trudno jest je dokładnie wymieszać.

Nawozy wieloskładnikowe mieszane. Przemysł produkuje duży zestaw gotowych mieszanek nawozowych przeznaczonych do nawożenia roślin uprawnych. Proporcje poszczególnych składników są ustalone zgodnie z zapotrzebowaniem określonych roślin z uwzględnieniem mikroelementów. Wyróżnia się nawozy mieszane stałe i płynne. Nawozy stałe mają budowę różnoziarnistą i wzrokowo można wyodrębnić elementy składowe. Rozprowadzane są w niewielkich hermetycznie zamkniętych opakowaniach foliowych.

Nawozy mieszane płynne stanowią wodne roztwory właściwe i zawiesiny różnych nawozów i związków chemicznych. Używane są do nawożenia pogłównego i dolistnego. Stosowanie tych nawozów wymaga odpowiednich opryskiwaczy. Przy nieodpowiednim doborze komponentów składniki nawozowe mogą ze sobą reagować tworząc trudno rozpuszczalne osady, powodując uwstecznienie pierwiastków nawozowych i utrudnienie ich stosowania.

Nawozy wieloskładnikowe spełniają swoją rolę jeżeli w swoim składzie zawierają odpowiedni zestaw składników dla określonej rośliny lub grupy roślino podobnych wymaganiach pokarmowych oraz są wysiewane do gleb doprowadzonych do optymalnej zasobności w przyswajalne składniki. Jeżeli te warunki nie są spełnione konieczne jest uzupełnienia nawozami pojedynczymi co wiąże się z dodatkowym nakładem pracy.

Ustalenie dawki nawozu wieloskładnikowego jest uzależnione od:

- udziału i formy N, P, K w nawozie

- potrzeb pokarmowych rośliny

- zasobności gleby.

---