Wirusowe choroby skóry, takie jak opryszczka pospolita, brodawki, czy mięczak zakaźny są bardzo rozpowszechnione wśród ludzi. Chociaż schorzenia te są łatwe do rozpoznania i raczej niegroźne, bywają uciążliwe i trudne do wyleczenia.
Opryszczka
Opryszczka pospolita to powszechnie występujące, często nawracające wykwity w okolicy ust lub narządów płciowych, stanowiące poważny problem estetyczny. Opryszczka jest chorobą wirusową. Wyróżnia się dwa podtypy wirusa opryszczki: HSV-1, który wywołuje zmiany chorobowe w obrębie błon śluzowych jamy ustnej, skóry twarzy i rogówki oraz HSV-2, odpowiedzialny za zakażenia w obrębie narządów płciowych.
Jak dochodzi do zakażenia?
Do pierwotnego zakażenia wirusem HSV-1 najczęściej dochodzi w dzieciństwie. Wirus przenosi się drogą kropelkową. Źródłem zakażenia jest osoba z czynną infekcją, ale także zdrowy nosiciel wirusa. Pierwotne zakażenie prowadzi do wystąpienia zmian pęcherzykowych, następnie wirus wnika do zakończeń nerwowych i tam przechodzi w stan utajenia. Do ponownego zachorowania dochodzi pod wpływem różnych czynników: nasłonecznienia, obniżenia odporności, stresu, urazu błony śluzowej.
Natomiast do zakażenia podtypem HSV-2 u dorosłych dochodzi drogą płciową, lub u noworodka w czasie porodu. Wrodzone zakażenie wirusem opryszczki zdarza się rzadko, a jeżeli do niego dojdzie ma ono ciężki przebieg, powoduje bowiem uogólnioną wysypkę, żółtaczkę i uszkodzenie różnych narządów.
Zmiany na skórze
Zakażenie wirusem HSV-1 charakteryzuje się występowaniem drobnych, bolesnych i swędzących pęcherzyków na granicy skóry i błon śluzowych wokół ust, czasem zmiany mogą dotyczyć błony śluzowej nosa lub rogówki. Choroba nie leczona może trwać do 10 dni, czasami towarzyszy jej złe samopoczucie i podwyższona temperatura. W zakażeniu podtypem HSV-2 zmiany, zlokalizowane w okolicy narządów płciowych lub odbytu, mają postać bolesnych pęcherzy, utrzymujących się około 10 dni.
Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej może prowadzić do wystąpienia groźnych chorób ośrodkowego układu nerwowego, m.in. zapalenia mózgu i innych narządów wewnętrznych. Jeżeli w czasie porodu u matki występują zmiany opryszczkowe na narządach płciowych, może dojść do zakażenia dziecka i wystąpienia opryszczki noworodków, charakteryzującej się zapaleniem płuc, mózgu, wątroby i nerek.
Jak leczy się opryszczkę?
Gdy pojawią się pierwsze objawy choroby: swędzenie lub pieczenie wargi lub uczucie jej powiększania, należy zastosować miejscowo jeden z leków przeciwwirusowych (acyklowir, denotivir lub tromantadynę), dostępnych w postaci kremu lub żelu. Skuteczność takiej terapii uzależniona jest od wczesnego nałożenia leku na zmienione miejsca. Ból i stan zapalny łagodzą również preparaty ziołowe zawierające wyciągi z pięciornika lub z melisy. Leczenie można także uzupełniać doustnymi niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi. Dodatkowym postępowaniem profilaktycznym jest przyjmowanie (w postaci naparów, kropli lub tabletek) preparatów ziołowych zwiększających odporność organizmu. Niestety, w większości przypadków, metody te nie przynoszą trwałego wyleczenia, a choroba często nawraca.
U pacjentów z rozsianym zakażeniem skóry lub błon śluzowych, u osób z zaburzeniami odporności oraz u pacjentów z opryszczką narządów płciowych acyklowir stosuje się w postaci dożylnej lub doustnej. W powyższych przypadkach terapia musi być prowadzona pod kontrolą lekarza.
Brodawki
Brodawki, pojawiające się na dłoniach i stopach są przypadłością dokuczliwą- szpecą skórę i powodują dolegliwości bólowe. Mimo długotrwałego leczenia trudno się ich pozbyć. Brodawki pospolite, popularnie zwane kurzajkami, wywoływane są przez wirusy brodawek ludzkich (HPV) - są to wirusy z grupy ospy. Wyróżnia się kilka odmian tych wirusów - HPV-1 są odpowiedzialne za występowanie brodawek stóp, HPV-1, 2, 4, 7 - powodują pojawienie się brodawek zwykłych, a HPV-3, 10, 29 - brodawek płaskich.
U kogo występują?
Brodawki najczęściej występują u dzieci, nastolatków, osób ze skłonnością osobniczą oraz u wykazujących zmniejszoną odporność (np. przyjmujących leki immunosupresyjne). Wirus najczęściej wnika do skóry wskutek zadrapania. Do zakażenia dochodzić może na basenie, w saunie, w salach sportowych, a nawet przez podanie ręki. Brodawki charakteryzuje długi okres wylęgania, tj. czas od zakażenia do wystąpienia zmian na skórze, który może trwać kilka miesięcy. Brodawki zwykłe mogą po 6-12 miesiącach ulegać samoistnemu zanikowi, ale czasem leczenie trwa kilka lat.
Jak wyglądają zmiany na skórze?
Brodawki zwykłe występują na palcach rąk i na wałach paznokciowych, rzadziej na stopach, zwłaszcza w miejscach narażonych na ucisk. Są one grudkami, różnych rozmiarów, barwy szarej lub brunatnej, o zrogowaciałej powierzchni. Brodawki płaskie umiejscawiają się natomiast na twarzy, głównie w okolicy ust i na skroniach. Są one niewielkimi grudkami, sprawiającymi wrażenie nalepionych na skórę, o barwie zbliżonej do zdrowej skóry.
Jak leczy się brodawki?
Mimo, ze czasem zmiany ustępują samoistnie, to jednak należy je leczyć. Brodawki są bowiem, zwłaszcza przy mnogim występowaniu, szpecące, bolesne, mogą ulegać stanom zapalnym, rozprzestrzeniają się i są zakaźne dla innych osób. Wszystkie rodzaje brodawek są oporne na leczenie. Brodawki pospolite na rękach i nogach można leczyć na wiele sposobów. Jedną z metod jest smarowanie kurzajek sokiem dziko rosnącej rośliny - glistnika jaskółczego ziela. Farmakologicznie można je leczyć preparatami miejscowymi kwasu salicylowego i mlekowego, w postaci płynu lub lakieru. Kuracja taka trwa co najmniej 6-8 tygodni, środki te należy systematycznie nakładać na skórę, gdyż pominięcie smarowania może zaburzyć terapię. Brodawki można również niszczyć płynnym azotem o temperaturze -195°C, usuwać chirurgicznie lub laserem.
Wieloletnie utrzymywanie się brodawek, mimo miejscowego leczenia, może wskazywać na zaburzenia odporności i czasem jest wskazaniem do leczenia immunologicznego.
Mięczak zakaźny
Liczne, drobne guzki, pojawiające się na skórze dziecka, czyli mięczak zakaźny, wymagają szybkiego leczenia, aby nie dopuścić do ich rozprzestrzenienia się. Mięczak zakaźny najczęściej występuje u dzieci. Większą podatność na nią mają dzieci z objawami atopii oraz osoby ze zmniejszoną odpornością.
Co wywołuje chorobę?
Mięczaka zakaźnego wywołuje wirus Poxvirus, wirus z grupy ospy. Zmiany pojawiają się na skórze mniej więcej po ok. 2-7 tygodniach od zakażenia wirusem. Miejscem, gdzie często dochodzi do zakażenia, są baseny i brodziki. Podstawowym wykwitem jest mały, twardy, półkolisty, woskowo-biały guzek o wymiarach 2-6 mm, z charakterystycznym centralnym wgłębieniem.
Zmiany te są na ogół bardzo liczne, choć czasami mogą występować też pojedyncze i wtedy są one znacznie większych rozmiarów. Najczęstszą lokalizacją choroby są ręce, twarz, powieki i okolice narządów płciowych, ale guzki mogą występować wszędzie, nawet na błonach śluzowych. Zazwyczaj nie towarzyszą im żadne objawy, takie jak ból czy swędzenie.
Leczenie
Ze względu na dużą możliwość zakażenia zmiany należy leczyć zaraz po zauważeniu, gdyż mogą się one rozprzestrzenić po całym ciele. Leczenie polega na łyżeczkowaniu, elektrokoagulacji lub wyciskaniu mechanicznym treści. Za każdym razem po zabiegu skórę należy posmarować jodyną.