PROMIENIOWANIE NADFIOLETOWE

NIEWIDZIALNE PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE O

DŁ. FALI 400 - 200 nm.

ZAKRESY WIDMA PROMIENIOWANIA UV

( UV A ) - O DŁ. FALI - 320 - 400 nm.

( UV B ) - O DL FALI - 315 - 280 nm.

( UV C ) - O DŁ. FALI - 200 - 280 nm.

MIĘDZY PROMIENIAMI UV - C , a PROMIENIAMI

RENTGENOWSKIMI ( 100 - 200 nm. ) ISTNNIEJE PROMIENIOANIE

NADFIOLETOWE SCHUMANNA, NIEISTOTNE Z PUNKTU

WIDZENIA FIZYKOTERAPII. POCHŁANIANE JEST W 100% PRZEZ

PARĘ WODNĄ

PRZENIKALNOŚĆ PROMIENIOWANIA UV PRZEZ POWŁOKI

SKÓRNE JEST WPROST PROPORCJONALNA DO DŁUGOŚCI FALI

NAJGŁĘBIEJ W TKANKI WNIKA PROM. O DŁ FALI 400nm. ( UV A )

- NA GŁĘBOKOŚĆ 2 mm.

SKUTKI BIOLOGICZNE ZACHODZĄCE WEWNĄTRZ TKANEK POD

WPŁYWEM PROM. UV

1. POWSTAWANIE RUMIENIA FOTOCHEMICZNEGO

2. TWORZENIE PIGMENTU

3. WYTWARZANIE WITAMINY - D

4. DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE

ZWIĄZANE SĄ Z REAKCJAMI FOTOCHEMICZNYMI.

PROMIENIOWANIE UV TRAKTOWANE JEST JAKO SZKODLIWE

Z WYJĄTKIEM UDZIALU PROM. UV W PRODUKCJI I

METABOLIŹMIE WIT. D

RUMIEŃ JEST WYNIKIEM USZKODZENIA STRUKTUR

TKANKOWYCH

PIGMENTACJA I POGRUBIENIE WARSTWY ROGOWEJ

NASKÓRKA STANOWI PARASOL OCHRONNY DLA PENETRACJI

PROM. UV KTÓRE NISZCZĄ JĄDRA KOMÓRKOWE

PROM - C , NISZCZY STRUKTURY BIAŁKOWE JĄDER

KOMÓRKOWYCH - WYKORZYSTYWANE JEST W CELACH

BAKTERIOBÓJCZYCH.

RUMIEŃ FOTOCHEMICZNY

TO SKUTKI REAKCJI FOTOCHEMICZNYCH ORGANIZMU NA

PROM UV

( PROM UV - B , O DŁ 297 nm. , PROM UV - C , O DŁ 250 nm.)

- NASTĘPUJE ROZSZERZENIE NACZYŃ WŁOSOWATYCH SKÓRY I

I ZWIĘKSZA SIĘ ICH PRZEPUSZCZALNOŚĆ

- POWSTAJE OBRZĘK - W WYNIKU PRZESIĘKU OSOCZA DO

PRZESTRZENI NASKÓRKA I SKÓRY WŁAŚCIWEJ

- POJAWIAJĄ SIĘ PĘCHERZE WYPEŁNIONE PŁYNEM

SUROWICZYM - W WYNIKU ROZWARSTWIENIA NASKÓRKA OD

SKÓRY

- MARTWICA KOMOREK NASKORKA I SKÓRY WŁAŚCIWEJ

INTENSYWNOŚĆ RUMIENIA ZALEŻY OD :

- DŁ. FALI

- CZASU PROMIENIOWANIA

- ODLEGŁOŚCI SKÓRY OD ŹRÓDŁA PROM

- WRAŻLIWOŚCI SKÓRY ( GRUBOŚĆ, UKRWIENIE, )

- WRAŻLIWOŚCI OSOBNICZEJ ( WIEK, KARNACJA, )

- WPŁYWU NIEKTÓRYCH LEKÓW

EWOLUCJA RUMIENIE FOTOCHEMICZNEGO:

1. OKRES UTAJENIA ( OD 1 - DO 6 godz. )

2. OKRES NARASTANNIA RUMIENIA ( OD 6 - DO 24 godz. )

3. OKRES USTĘPOWANIA RUMIENIA ( TRWA NAWET KILKA DNI)

W NASTĘPSTWIE RUMIENIA FOTOCHEMICZNEGO DOCHODZI

DO :

- ZGRUBIENIA NASKÓRKA

- ŁUSZCZENIA

- ZBRUNATNIENIA SKÓRY W WYNIKU GROMADZENIA SIĘ W

NIEJ PIGMENTU

CECHY CHARKTERYSTYCZNE RUMIENIA

FOTOCHEMICZNEGO

- JEST JEDNOLITY

- ŚCIŚLE OGRANICZONY DO POWIERZCHNI EKSPOZYCJI

- OKRES UTAJENIA

TWORZENIE PIGMENTU

PIGMENTACJA MA MIEJSCE DZIĘKI ISTNIENIU BRUNATNEGO

BARWNIKA - MELANINY W KOMÓRKACH NASKÓRKA -

MELANOCYTACH

W I FAZIE DOCHODZI DO UTLENIANIA ISTNIEJĄCEGO W

SKÓRZE BARWNIKA. ( UV A - 315 - 330 nm )

W II FAZIE ( UV B - 290 - 315 nm. ), ROZPOCZYNA SIĘ

MELANOGENEZA - CZYLI REAKCJE SYNTEZY DODATKOWYCH

ILOŚCI BARWNIKA.

PROMIENIE UV UCZYNNIAJĄ TYROZYNAZĘ, KTÓRA UTLENIA

TYROZYNĘ DO DIOKSY -FENYLO-ALANINY ( DOPA) , TA ZAŚ

ULEGA W MELANOCYTACH UTLENIANIU DO MELANINY

MELANINA ABSORBOWANA JEST PRZEZ KERATYNOCYTY , TE

W CIĄGU OK. MIESIĄCA PRZECHODZĄ Z WARSTWY

PODSTAWNEJ DO ROGOWEJ NASKÓRKA I ULEGAJĄ

ZŁUSZCZENIU

CZĘSTA EKSPOZYCJA NA UV POWODUJE POGRUBIENIE

WARSTWY ROGOWEJ NASKÓRKA, CO OBOK PIGMENTACJI

STANOWI DODATKOWY FILTR OCHRONNY PRZED PROM. UV

WYTWARZANIE WITAMINY -D

W ORGANIZMACH LUDZKICH , ROŚLINNYCH I ZWIERZĘCYCH

WYSTĘPUJĄ ZWIĄZKI ZWANE - STEROLAMI

- W ORG LUDZKIM - ERGOSTEROLE ( STEROL ZAWARTY JEST

W GRUCZOŁACH ŁOJOWYCH SKÓRY

7 - DEHYDROCHOLESTEROL )

- W ORG. ZWIERZĘCYM - ZOOSTEROLE

- W ORG. ROŚLINNYCH - FITOSTEROLE

- W GRZYBACH - MYKOSTEROLE

ZWIĄZKI TE POD WPŁYWEM PROM UV -B , MOGĄ ZMIENIAĆ

SWĄ STRUKTURĘ CZĄSTEK ,W WYNIKU TEGO POWSTAJE

WITAMINA D-2 , D- 3

WIT. D-3 ODGRYWA DUŻĄ ROLĘ W METABOLIŹMMIE WAPNIA I

FOSFORU W KOŚCIACH. WPLYWA NA PRZYSADKĘ, TRZUSTKĘ I

GRUCZOŁY PŁCIOWE.ISTOTNE ZNACZENIE MA W ROZWOJU

SZKIELETU DZIECI.

JEJ NIEDOBÓR POWODUJE ZESPÓŁ ZWANY - KRZYWICĄ

DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE

SILNE DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE WYKAZUJĄ PROMIENNIE

UV- C ( 252 - 280 nm.) , NISZCZĄC STRUKTURĘ BIAŁKA JĄDRA

KOMÓRKOWEGO.

PROM UV DZIAŁA BEZPOŚREDNIO NA BAKTERIE ZAWARTE W

WODZIE I W POWIETRZU.

NAJBARDZIEJ WRAŻLIWE SĄ NA PROM UV -C :

PRĄTKI GRUŹLICY, MACZUGOWCE BŁONICY, PAŁECZKI

OKRĘŻNICY, DURU BRZUSZNEGO, GRONKOWCE.

DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE PROM - C , WYKORZYSTUJE SIĘ

W POMIESZCZENIACH MEDYCZNYCH, SANITARNYCH,

UJĘCIACH WODY.

ODCZYNY PRZEWLEKŁE PROM UV

DOTYCZĄ OSÓB , KTÓRE SĄ NARAŻONE NA DŁUGĄ EKSPOZYCJE

NA PROM. SŁONECZNE I UV ( ROLNICY, OGRODNICY,

MARYNARZE) , ORAZ OSOBY CZĘSTO KORZYSTAJĄCE Z

SOLARIÓW

- PRZEDWCZESNE STARZENIE SIĘ SKÓRY Z POWODU

USZKODZENIA WŁÓKIEN KOLAGENOWYCH I SPRĘŻYSTYCH

- ROGOWACENIE STARCZE

- NOWOTWORY SKÓRY -

CZERNIAK, RAK KOLCZYSTOKOOMÓRKOWY

- ZMIANY BARWNIKOWE SKÓRY

- PROM UV-A, UV-B , WPŁYWA NA OGÓLNOUSTROJOWE

MECHANIZMY ODPORNOŚCI I NADZORU ONKOLOGICZNEGO

ZMIENNOŚĆ REAKTYWNOŚCI SKÓRY NA PROM. UV

REAKCJA FIZJOLOGICZNA NA PROMIENIOWANIE UV

ZALEŻY OD :

- WIELKOŚCI ENERGII

- CECH OSOBNICZYCH : TYP KARNACJI, ILOŚĆ PIGMENTU,

GRUBOŚĆ NASKÓRKA, STANU UKŁADU KRĄŻENIA,

CECHY ZWIĄZANE Z WIEKIEM

W CELU ZASTOSOWANIA SKUTECZNEJ I BEZPIECZNEJ

FIZYKOTERAPII OKREŚLA SIĘ WYKŁADNIK INDYWIDUALNEJ

REAKTYWNOŚCI NA NAŚWIETLANIA PROMIENIAMI UV CZYLI

MINIMALNĄ DAWKĘ RUMIENIOWĄ ( MED ) ZWANĄ

BIODOZĄ

JEST TO CZAS NAŚWIETLANIA ( DLA DANEGO PACJENTA I

OKREŚLONEGO PROMIENNIKA NADFIOLETU )

KTÓRY POWODUJE REAKCJĘ RUMIENIOWĄ PROGOWĄ

( CZYLI RUMIEŃ ZNIKAJĄCY PO 24 h)

OZNACZANIE CZASU MED.

MED. OZNACZA SIĘ PRZY UŻYCIU PASKA Z KILKOMA

OTWORAMI (8) UMIESZCZONEGO NA PRZEDRAMIENIU

( U DZIECI NA ŁOPATCE). LAMPĘ

USTAWIA SIĘ PROSTOPADLE Z DDLEGŁOŚCI 50 cm.

OTWORY ODSŁANIA SIĘ KOLEJNO CO 15 sek.

EFEKT KONTROLUJE SIĘ PO 24 h.

POLE ODPOWIADAJĄCE CZASOWI MED( NIEWIDOCZNE),

SĄSIADUJE Z POLEM NA KTÓRYM WIDOCZNY JEST JESZCZE

RUMIEŃ PO 24 h.

NATĘŻENIE PROMIENIOWANIA ZMIENIA SIĘ

PROPORCJONALNIE DO KWADRATU ODLEGŁOŚCI

PROMIENNIKA OD SKÓRY.

CZAS NAŚWIETLANIA DLA INNEJ ODLEGŁOŚCI NIŻ 50 cm.

MOŻNA OBLICZYĆ ZE WZORU :

X = ( n ÷ 50 )2 · MED.

n- ODLEGŁOŚĆ OD PROMIENNIKA (cm)

X - CZAS NAŚWIETLANIA WYWOŁUJĄCY ODCZYN PROGOWY Z

ODLEGŁOŚCI -n

ZMIANA REAKTYWNOŚCI SKÓRY NA PROM. UV

ZWIĘKSZENIE:

- DOŁĄCZANIE DO TERAPII PROM. UV ŚRODKÓW

ZWIĘKSZAJĄCYCH WRAŻLIWOŚĆ np. PSOLARENÓW

- POPRZEDZENIE NAŚWIETLAŃ UV, NAŚWIETLANIEM

PROM. IR

- POPRZEDZENIE NAŚWIETLAŃ UV, KĄPIELĄ SOLANKOWĄ,

ZMNIEJSZENIE :

- STOPNIOWE ZWIĘKSZANIE DAWKI NAŚWIETLAŃ

- PO NAŚWIETLANIU PROM. UV , NAŚWIETLANIE

PROM. IR

- NAKŁADANIE NA SKÓRĘ FOTOPROTEKTORÓW,

PREPARATÓW ZAWIERAJĄCYCH FILTRY UV

- ZARZYWANIE WITAMIN C, PP, LEKÓW

PRZECIWMALARYCZNYCH

PODZIAL ODCZYNU RUMIENIOWEGO

ODCZYN RUMIENIOWY	DAWKA WYWOŁUJĄCA ODCZYN WYRAŻONA W DAWKACH PROGOWYCH	ZMIANY ZACHODZĄCE W SKÓRZE
ODCZYN PROGOWY	1	NIEZNACZNE ZARÓŻOWIENIE
ODCZYN PIERWSZEGO STOPNIA E I	2	ZARÓŻOWIENIE SKÓRY BEZ ZMIAN PODRAŻNIENIA
ODCZYN DRUGIEGO STOPNIA E II	3-4	SILNE ZARÓŻOWIENIE LEKKA BOLESNOŚĆ
ODCZYN TRZECIEGO STOPNIA E III	5-6	SKÓRA ŻYWOCZERWONA OBRZĘKŁA I BOLESNA
ODCZYN IV STOPNIA E IV	6-8	JW. WYSTĘPUJĄ PĘCHERZE WYPEŁNIONE PŁYNEM SUROWICZYM
ODCZYN V STOPNIA E V	8-10	OBRZĘK PĘCHERZE MARTWICA SKÓRY

OGÓLNY WPŁYW PROMIENIOWANIA UV NA ORGANIZM

1. POPRAWA UKRWIENIA I ODŻYWIENIA SKÓRY,

ZDOLNOŚCI REGENERACYJNEJ SKÓRY I TKANKI

PODSKORNEJ

2. POBUDZAJĄCY WPŁYW NA FUNKCJĘ GRUCZOŁÓW

HORMONALNYCH : PRZYSADKĘ, TERCZYCĘ, JAJNIKI,

JĄDRA, NADNERCZA

3. STABILIZACJA AUTONOMICZNEGO UKŁADU NERWOWEGO

ZMNIEJSZENIE WAHAŃ CIŚNIENIA KRWI I TĘTNA

4. POPRAWA METABOLIZMU WAPNIA I FOSFORU

MINERALIZACJA KOŚCI

5. POPRAWA ZAOPATRZENIA TKANEK W TLEN

6. MOBILIZACJA ODPORNOŚCI KOMÓRKOWEJ I

HUMORALNEJ - ZWIĘKSZONA PRODUKCJA KRWINEK

CZERWONYCH

7. STYMULACJA UWALNIANIA ENDORFIN TKANKOWYCH

DZIAŁANIE PRZECIWBÓLOWE

8. WZROST OGÓLNOUSTROJOWEJ PRZEMIANY MATERII

ZMNIEJSZENIE STĘŻENIA GLUKOZY I KWASU

MLEKOWEGO WE KRWI, WZMOŻENIE ROZPADU BIAŁEK,

WPŁYW NA PRZEMIANĘ CHOLESTEROLU

SZTUCZNE ŹRÓDŁA PROMIENI UV

- CIALA OGRZANE DO WYSOKIEJ TEMP. ( ZGODNIE Z

PRAWEM STEFANA BOLTZMANNA )

- ŁUKI ELEKTRYCZNE ( PALNIKI WYSOKOCIŚNIENIOWE

I ŚREDNIOCIŚNIENIOWE )

ŁUK ELEKTRYCZNY - RODZAJ WYŁADOWANIA

ELEKTRYCZNEGO W GAZIE .

RURKA ZE SZKŁA KWARCOWEGO WYPEŁNIONA

ROZRZEDZONYM ARGONEM Z NIEWIELKĄ ILOŚCIĄ RTĘCI.

Z OBYDWU STRON RURKI WTOPIONE SĄ DWIE

ELEKTRODY PODŁĄCZONE DO ZMIENNEGO NAPIĘCIA 220V

TEMP. WZRASTA WEWNĄTRZ PALNIKA A PARUJĄCA RTĘĆ

STWARZA WARUNKI DO POWSTAWANIA ŁUKU

ELEKTRYCZNEGO I EMISJI PROMIENI UV.

DŁUGOŚĆ FALI ZALEŻY OD CIŚNIENIA GAZU W PALNIKU.

- WYŁADOWANIA JARZENIOWE ( PALNIKI

NISKOCIŚNIENIOWE)

BUDOWA JW. PRZYŁOŻENIE BARDZO WYSOKIEGO

NAPIĘCIA ( 1500 V ) POWODUJE WYŁADOWANIA

JARZENIOWE W ROZRZEDZONYM ARGONIE W OBECNOŚCI

PAR RTĘCI. TZW. ZIMNE LAMPY KWARCOWE

WYKORZYSTYWANE W NAŚWIETLANIACH

KONTAKTOWYCH JAM CIAŁA : GARDŁO, UCHO,

ODBYTNICA.

ZADANIEM TYCH NAŚWIETLAŃ JEST DZIAŁANIE

BAKTERIOBÓJCZE

RODZAJE PALNIKÓW

1. PALNIKI WYSOKOCIŚNIENIOWE

CIŚNIENIE GAZU W PALNIKU 1-10 atm.

2. PALNIKI ŚREDNIOCIŚNIENIOWE

OK. 0,1 atm , mniejsza zdolność prom.

3. PALNIKI NISKOCIŚNIENIOWE

OK. 0,001 atm.

O DŁ. FALI OK. 230 nm. - C

TERAPEUTYCZNE LAMPY KWARCOWE

- LAMPA HELIOS L- 9, L-8 ( UV + IR )

- LAMPA EMITA VT - 400, VT - 410 , VS 700 ( UV + IR )

- LAMPA BACHA ( UV )

- LAMPA JESIONKA ( UV )

- LAMPA KROMAJERA ( MIEJSCOWE I KONTAKTOWE NAŚW UV)

- MEDYCZNA OPRAWA DERMATOLOGICZNA MOD - 10

RTĘCIOWE ŚWIETLÓWKI NISKOCIŚNIENIOWE , DŁ. FALI

320 - 420 nm. - LECZENIE ŁUSZCZYCY

- PUVA ( PSOLAREN UV-A ) - SKOJARZONA TERAPIA UV -A , I

PSOLARENÓW W KABINACH NISKOCIŚNIENIOWYCH JW.

- SUP - ( SELECTIVE UV FOTOTERAPY_)

PROM. 300 - 340 nm. DO NAŚWIETLAŃ POJEDYŃCZYCH CZĘŚCI

CIAŁA, ZGODNIE Z MET. PUVA

LAMPA PSORILUX

- SOLARIA ZAKRES PROM UV - A - NIE DAJE TRWAŁEJ

OPALENIZNY, + MAŁA ILOŚĆ UV - B - OPALENIZNA TRWAŁA

• SUNLAMP PROFESSIONAL

• SUNLAMP 70 UV A/B

RODZAJE ZABIEGÓW - WSKAZANIA

1. OGÓLNE

- INDYWIDUALNE

- ZBIOROWE

2. MIEJSCOWE

INDYWIDUALNE

- METODĄ STOPNIOWANĄ,

NAJPIERW STOPY, PODUDZIA, UDA, TLÓW, KKG, - DOTYCZY

OSÓB CIĘŻKO CHORYCH

- METODĄ FRAKCJONOWANĄ

NAŚWIETLANIE TYLKO PLECÓW - ŚRODEK LAMPY

USTAWIONY NA L-5

NAŚWIETLANIE BRZUCHA - ŚRODEK LAMPY USTAWIONY

NA WYROSTEK MIECZYKOWATY MOSTKA

NAŚWITLANIA CODZIENNIE LUB CO DRUGI DZIEŃ

CZAS ZWIĘKSZA SIĘ O 0,5 LUB 0,25 DAWKI PROGOWEJ

SERIA 15 - 20 naświetlań

ROZPOCZYNAĆ OD DAWKI PROGOWEJ LUB E- 1, 15 -20 sek.

ODLEGŁOŚĆ 1-go m, W POZ. LEŻĄCEJ

OKULARY OCHRONNE

ZBIOROWE

LAMPA KWARCOWA WYPOSAŻONA W KILKA PALNIKÓW

WSKAZANIA

- ŁUSZCZYCA LUB BIELACTWO ( PUVA )

- OBNIŻENIE ODPORNOŚCI SKŁONNOŚĆ DO CHORÓB

INFEKCYJNYCH

- UTRUDNIONY ZROST KOŚCI

- GOŚCIEC TKANEK MIĘKKICH

- OKRES PO MENOPAUZIE KOBIET

- OSTEOPOROZA

- NIEDOCZYNNOŚĆ GRUCZOŁÓW HORMONALNYCH

TARCZYCY, JAJNIKÓW

NAŚWIETLANIA MIEJSCOWE

ZABIEGI WYKONUJE SIĘ Z ODLEGŁOŚCI 50 cm

NIENAŚWIETLANA CZĘŚĆ CIAŁA OSŁONIĘTA

NAŚWIETLANIA ROZPOCZYNAMY OD DAWKI PROGOWEJ

ZWIĘKSZAJĄC JĄ W KOLEJNYCH ZABIEGACH O 0,5, LUB 0,25

ZABIEGI CODZIENNIE LUB CO DRUGI DZIEŃ

SERIA 15 - 20 ZABIEGÓW

PRZY NAŚWIETLANIU RAN I OWRZODZEŃ OBOWIĄZUJĄ

ZASADY ASEPTYKI

PRZY NAŚWIETLANIACH KONTAKTOWYCH ( LAMPA

KROMAJERA ) - 10 min. DEZYNFEKCJA APLIKATORA

W ALKOHOLU

NAŚWIETLANIA U DZIECI

- DO 6 m-cy - 0, 05 DAWKI PROGOWEJ

- 6 - 12 m-cy -0,25 DAWKI PROGOWEJ

- 1 -6 lat ---0,5 DAWKI PROGOWEJ

- 7 - 14 lat ----0,5 DAWKI PROGOWEJ

WSKAZANIA

- CHOROBY NOSA I GARDŁA

- NERWOBÓL NERWU KULSZOWEGO

- CHOROBA ZWYRODNIENIOWA DUŻYCH STAWÓW

- ŁYSIENIE PLACKOWATE

- CZYRACZNOŚĆ

- OWRZODZENIA TROFICZNE I TRUDNO GOJĄCE SIĘ RANY

- STANY ZAPALNE TKANEK MIĘKKICH

PRZECIWWSKAZANIA

- NOWOTWORY

- ZMIANY BARWNIKOWE

- GRUŹLICA PŁUC , GORĄCZKA

- NADWRAŻLIWOŚĆ NA PROMIENIE UV

- TOCZEŃ UKŁADOWY

- NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

- NIEUSTABILIZOWANA CUKRZYCA

- KRWAWIENIA Z NARZ. WEW. ZATORY PŁUCNE

- DESTABILIZACJA CIŚNIENIA TĘTNICZEGO

- NADPOBUDLIWOŚĆ , PADACZKA

- MIAŻDŻYCA NACZYŃ

-

---