ROZPORZĽDZENIE MINISTRÓW PRACY I OPIEKI SPOŁECZNEJ ORAZ ZDROWIA

z dnia 19 marca 1954 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze przeno�ników.

Dz.U.nr 13 poz. 51

Na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) i c) oraz ust. 2 i 3 rozporzšdzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o bezpieczeństwie i higienie pracy (Dz. U. z 1928 r. Nr 35, poz. 325 i z 1950 r. Nr 36 poz. 330) oraz art. 2 ust. 1 rozporzšdzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 sierpnia 1927 r. o zapobieganiu chorobom zawodowym i ich zwalczaniu (Dz. U. Nr 78, poz. 676) zarzšdza się, co następuje:

I. Przepisy ogólne.

§ 1. 1. Rozporzšdzenie niniejsze dotyczy bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze przeno�ników:

a)cięgnowych,

b)bezcięgnowych,

c)powietrznych i wodnych.

2. Rozporzšdzenie niniejsze nie dotyczy kolejek linowych.

§ 2. Pracownicy zatrudnieni przy obsłudze przeno�ników powinni być przeszkoleni w zakresie bezpiecznego wykonywania swej pracy.

§ 3. Pracownicy zatrudnieni przy obsłudze przeno�ników powinni znać zasady udzielania pierwszej pomocy przy porażeniu pršdem elektrycznym oraz zasady postępowania w przypadku powstania pożaru urzšdzeń elektrycznych.

§ 4. Urzšdzenie no�ne i instalacja przeno�nika powinny być zbudowane w sposób zapewniajšcy bezpieczeństwo pracy.

§ 5. Zabronione jest przenoszenie materiałów innych niż przewidziane dla danej konstrukcji przeno�nika.

§ 6. Urzšdzenia przeno�ników powinny być uziemione.

§ 7. Miejsca pracy przeno�ników powinny być dobrze o�wietlone. O�wietlenie sztuczne powinno być tak zainstalowane, aby nie powodowało ol�nienia pracowników.

§ 8. 1. Urzšdzenia przeno�ników powinny być skonstruowane w sposób zapewniajšcy łatwy i bezpieczny dostęp do kontroli, oliwienia lub napraw.

2. Oliwienie i smarowanie czę�ci ruchomych i łożysk przeno�ników powinno być zautomatyzowane lub dokonywane z bezpiecznej odległo�ci.

§ 9. Dokonywanie jakichkolwiek napraw w czasie ruchu przeno�nika jest zabronione.

§ 10. 1. Dokonywanie napraw urzšdzeń przeno�ników dozwolone jest po uprzednim zatrzymaniu silnika i zawieszeniu na urzšdzeniach rozruchowych tablicy ostrzegawczej z napisem: "Naprawa - Nie włšczać".

2. Przy przeno�nikach o napędzie elektrycznym należy przed przystšpieniem do naprawy wyjšć z silników bezpieczniki.

§ 11. 1. Naprawa urzšdzeń przeno�ników powinna być dokonywana przez pracowników wyznaczonych przez kierownictwo zakładu i posiadajšcych odpowiednie kwalifikacje, a w szczególno�ci w zakresie obsługiwania urzšdzeń elektrycznych.

2. Dokonywanie jakichkolwiek napraw urzšdzeń, zdejmowania lub otwieranie osłon urzšdzeń rozruchowych przez pracowników obsługi przeno�nika jest zabronione.

§ 12. Ręczne lampy elektryczne używane przy dokonywaniu napraw lub w zwišzku z pracš przeno�nika powinny być zasilane pršdem o obniżonym napięciu.

§ 13. Przed uruchomieniem przeno�nika pracownik kierujšcy obsługš urzšdzenia powinien sprawdzić, czy uruchomienie nie spowoduje wypadku.

§ 14. Zabronione jest stawanie i chodzenie po czę�ciach konstrukcyjnych przeno�ników w czasie ruchu.

§ 15. Zabronione jest jeżdżenie na urzšdzeniach no�nych przeno�ników.

§ 16. 1. Przeno�nik należy umie�cić w odległo�ci nie mniejszej niż 1 m od przedmiotów stałych (�ciany, słupy, budynki), stanowisk pracy, szlaków transportowych i innych dróg komunikacyjnych.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do przeno�ników obudowanych.

3. Przeno�nik przechodzšcy nad stanowiskami pracy lub drogami komunikacyjnymi powinien posiadać urzšdzenie do zatrzymywania spadajšcego ładunku.

§ 17. Przeno�niki umieszczone na wysoko�ci powyżej 1 m nad poziomem, a wymagajšce częstego dostępu, powinny być zaopatrzone na całej długo�ci w pomosty oporęczone o szeroko�ci 0,5 m oraz w stałe schody prowadzšce na pomost.

§ 18. 1. Podłogi w miejscach służšcych do ładowania powinny być tak zbudowane i utrzymywane, aby nie powodowały po�liznięcia się pracowników.

2. Teren wokół przeno�ników umieszczony na zewnštrz pomieszczeń powinien być równy i w miarę technicznych możliwo�ci o nawierzchni twardej.

§ 19. Pomosty i miejsca służšce do ładowania nie mogš być zastawione zbędnymi przedmiotami.

§ 20. 1. W przypadkach rozlewania wody lub innych cieczy wzdłuż linii przeno�nika - podłoże, na którym jest usytuowany przeno�nik, lub podłoga pomieszczeń powinny posiadać odpowiednie �cieki.

2. Oliwę lub smary rozlane na podłodze wzdłuż linii przeno�nika należy natychmiast dokładnie zetrzeć i usunšć.

§ 21. W przypadku gdy linia przeno�nika przecina drogi komunikacyjne, należy urzšdzić wygodne i bezpieczne przej�cia ponad przeno�nikiem.

§ 22. W przypadku gdy linia przeno�nika przechodzi przez teren nieprzejrzysty, należy w miejscach niebezpiecznych zainstalować urzšdzenia ostrzegawcze, jak sygnały �wietlne lub d�więkowe, bšd� poręcze ochronne.

§ 23. W przypadku gdy linia przeno�nika przechodzi przez podłogę, otwór w podłodze powinien być zabezpieczony poręczš ochronnš i krawężnikiem.

§ 24. 1. Przeno�niki kryte, przeznaczone do przenoszenia materiałów zapalnych i wybuchowych, powinny posiadać ochronne urzšdzenia wentylacyjne prowadzšce wprost na wolne powietrze. Przewody tych urzšdzeń nie powinny mieć połšczenia z kominami i innymi przewodami i powinny być przeprowadzone na zewnštrz w sposób zapewniajšcy bezpieczeństwo dla otoczenia.

2. W razie przenoszenia materiałów, które mogš ulatniać się przez otwarte wyloty przewodów wentylacyjnych, należy uj�cia tych przewodów zaopatrzyć w klapy przeciwwybuchowe prowadzšce, o ile to możliwe, na wolne powietrze.

§ 25. Przeno�niki powinny posiadać automatyczne urzšdzenia ochronne, służšce do zatrzymywania przeno�nika w miejscu i uniemożliwiajšce ruch wsteczny w razie uszkodzenia napędu lub czę�ci no�nych.

§ 26. 1. Ręczne usuwanie przedmiotów z przeno�nika będšcego w ruchu jest dozwolone tylko w miejscach do tego przeznaczonych.

2. Przeno�niki przeznaczone stale do podnoszenia materiałów sypkich powinny być w miarę technicznej możliwo�ci zaopatrzone w mechaniczne urzšdzenia przeładunkowe.

§ 27. 1. Kontrola urzšdzeń przeno�ników powinna być dokonywana codziennie przez osoby wykwalifikowane, wyznaczone przez kierownictwo zakładu.

2. Przeglšd techniczny urzšdzeń przeno�ników powinien być przeprowadzany raz na 3 miesišce.

3. Wyniki przeglšdu powinny być zapisane w ksišżce kontroli.

4. Przeno�nik wykazujšcy uszkodzenia powinien być bezzwłocznie zatrzymany.

5. Oddanie do ruchu naprawionego przeno�nika powinno być dokonane przez osoby odpowiedzialne za jego stan i sprawno�ć.

II. Przeno�niki cięgnowe bezpo�rednie.

1. Przeno�niki ta�mowe.

§ 28. Przeno�niki ta�mowe stałe powinny posiadać osłony rolek i bębnów prowadzšcych.

§ 29. 1. W razie stosowania mechanicznego usuwania przenoszonych materiałów należy zainstalować automatyczne urzšdzenia, zatrzymujšce przeno�nik stały w razie uchwycenia przez ta�mę no�nš przeno�nika czę�ci mechanizmu usuwajšcego materiały.

2. Przy zsypywaniu materiału z przeno�nika stałego do otworów w podłodze otwory należy zabezpieczyć krawężnikiem i poręczami lub okratowaniem.

§ 30. W razie przenoszenia materiałów, które ze względu na swoje wła�ciwo�ci mogš przylgnšć do bębnów i kół napędowych przeno�nika, należy zastosować szczotki lub skrobacze do samoczynnego oczyszczania.

§ 31. Rozstaw kół przeno�nika ta�mowego ruchomego powinien być taki, aby nie powstawała możliwo�ć przewrócenia się przeno�nika.

§ 32. Przeno�nik ruchomy powinien być ustawiony i zamocowany w sposób zapobiegajšcy samoczynnej zmianie jego położenia w czasie pracy.

§ 33. Przeno�nik ruchomy powinien być zaopatrzony w kosz zasypowy.

§ 34. Mechanizm służšcy do podnoszenia ramy przeno�nika ruchomego powinien być skonstruowany w sposób zapobiegajšcy samoczynnemu opuszczeniu się ramy.

§ 35. Rama przeno�nika ruchomego składajšca się z dwóch czę�ci powinna być skonstruowana w sposób uniemożliwiajšcy cofnięcie się przenoszonego materiału.

§ 36. 1. Silnik elektryczny przeno�nika ruchomego powinien być należycie zabepieczony przed wpływami atmosferycznymi.

2. Przewody elektryczne na korpusie przeno�nika powinny być opancerzone.

3. Wyłšczniki powinny być wodoszczelne.

4. Kable zasilajšce nie powinny wykazywać żadnych uszkodzeń izolacji.

5. Kable zasilajšce powinny być zabezpieczone przed zanurzeniem w wodzie lub błocie oraz przed uszkodzeniami mechanicznymi.

§ 37. Korpus przeno�nika ruchomego powinien w miarę możliwo�ci technicznych posiadać urzšdzenia wyłšczajšce samoczynnie pršd w chwili ukazania się napięcia 24 V na korpusie przeno�nika ruchomego względem ziemi.

2. Przeno�niki członowe.

§ 38. Przeno�niki członowe płytowe powinny być zaopatrzone wzdłuż swojej linii w ochronne listwy zapobiegajšce spadnięciu przenoszonych przedmiotów.

§ 39. Przeno�niki członowe półkowe powinny posiadać urzšdzenia no�ne skonstruowane w sposób uniemożliwiajšcy spodnięcie materiałów.

§ 40. Przeno�niki członowo-kołyskowe powinny mieć otwory załadowczo-wyładowcze skonstruowane w sposób uniemożliwiajšcy zgniecenie ršk pracownika.

§ 41. Do przeno�ników członowych ruchomych stosuje się odpowiednio §§ 31-37.

§ 42. Przeno�niki członowe okrężne powinny posiadać osłony czę�ci biegowych i pocišgowych.

§ 43. W płytach no�nych przeno�ników członowych okrężnych przeznaczonych do przenoszenia przedmiotów ciężkich powinny być umieszczone ruchome wałki celem ułatwienia dokonania przeładunku.

3. Przeno�niki skrobakowe.

§ 44. Przeno�niki skrobakowo-łańcuchowe używane do przenoszenia materiałów ciężkich, jak np. drewno, powinny być tak skonstruowane, aby wytrzymało�ć urzšdzenia no�nego przewyższała 8-krotnie przewidziany najcięższy ładunek.

§ 45. 1. Rynny przeno�ników skrobakowo-łańcuchowych dla drewna długiego (dłużyce, kłody) powinny być pokryte blachš żelaznš i posiadać urzšdzenia zapobiegajšce cofnięciu się przenoszonego drewna.

2. Wzdłuż brzegu rynny przeno�nika powinien być zbudowany co najmniej jeden pomost o szeroko�ci co najmniej 0,50 m. Pomost wzniesiony wyżej niż 0,50 m ponad poziom powinien być zaopatrzony w poręcz i krawężnik od strony zewnętrznej.

§ 46. Przeno�niki skrobakowo-łańcuchowe powinny być skonstruowane i ustawione tak, aby przenoszone materiały nie mogły się zetknšć z żadnymi stałymi lub ruchomymi przedmiotami w czasie odbywania swojej drogi.

§ 47. Przeno�niki skrobakowo-łańcuchowe rynnowe służšce do przenoszenia materiałów pylšcych powinny być szczelnie obudowane.

§ 48. Przeno�niki skrobakowo-łańcuchowe oraz linowo-talerzowe powinny posiadać zabezpieczenie otworów wsypowych.

4. Przeno�niki kubełkowe.

§ 49. Obudowa przeno�ników kubełkowych powinna osłaniać ruchome czę�ci no�ne na całej wysoko�ci.

§ 50. Obudowa przeno�nika kubełkowego powinna posiadać na każdej kondygnacji łatwe do otwierania pokrywy celem dogodnego przeprowadzania napraw, czyszczenia i kontroli.

§ 51. Pokrywy powinny posiadać, o ile na to pozwala rodzaj przenoszonych materiałów, otwory wziernikowe osłonięte szkłem zbrojonym.

§ 52. Stopy przeno�ników kubełkowych powinny być podwyższone.

§ 53. Otwory wsypowe powinny być zaopatrzone w kosze zasypowe lub osłonięte kratownicš.

§ 54. Przeno�niki kubełkowe okrężne powinny być zabezpieczone osłonami w miejscach zmiany kierunku przenoszenia z poziomego na pionowy.

5. Przeno�niki podwieszone okrężne.

§ 55. Uchwyty lub platformy urzšdzeń no�nych przeno�ników okrężnych powinny być dostosowane do rodzaju przenoszonych przedmiotów.

§ 56. 1. Podłogi w pomieszczeniach, przez które przechodzš przeno�niki podwieszone, powinny być w miejscach drogi przeno�nika oznaczone białš farbš. Szeroko�ć pasa na podłodze okre�lajšcego miejsce przej�cia przeno�nika powinna przekraczać o 0,50 m szeroko�ci urzšdzenia no�nego.

2. Przebywanie osób lub składowanie materiałów na pasach okre�lonych w ust. 1 jest zabronione.

III Przeno�niki cięgnowe po�rednie (montażowe).

§ 57. 1. Otwory w podłodze przeznaczone dla pomieszczenia czę�ci pocišgowych wózków powinny być zabezpieczone przy pomocy osłon odpowiadajšcych konstrukcji urzšdzenia.

2. Czę�ci biegowe i napędowe przeno�ników montażowych powinny być zabezpieczone osłonami.

§ 58. Przy przeno�nikach montażowych nawrotnych przedmioty przenoszone powinny być zabezpieczone przed samoczynnš zmianš położenia.

IV. Przeno�niki bezcięgnowe.

1. Przeno�niki grawitacyjne.

§ 59. Każdorazowe rozpoczęcie pracy na przeno�nikach grawitacyjnych prostych, spiralnych i rolkowych powinno być poprzedzone sygnałem ostrzegawczym.

§ 60. Przeno�niki rolkowe powinny być zaopatrzone w ochronne prowadnice wzdłuż linii przeno�nika.

§ 61. Przeno�niki spiralne powinny być umieszczone w szczelnym obudowaniu z materiału ogniotrwałego i posiadać drzwi ognioodporne na wszystkich punktach przeładunkowych, jeżeli względy przeciwpożarowe tego wymagajš.

2. Przeno�niki �rubowo-�limakowe.

§ 62. Koryta przeno�ników �rubowych, o ile na to pozwala rodzaj przenoszonych materiałów, powinny być sporzšdzone z blachy stalowej lub wyłożone takš blachš i całkowicie osłonięte.

§ 63. Przeno�niki �rubowe w miejscach przeznaczonych do kontroli ich pracy powinny posiadać oprócz stałych osłon, osłony wewnętrzne sporzšdzone z mocnej siatki metalowej celem umożliwienia bezpiecznej obserwacji działania urzšdzenia no�nego po zdjęciu osłon stałych.

§ 64. Urzšdzenia napędowe przeno�ników �rubowych powinny posiadać w miarę technicznej możliwo�ci automatyczne wyłšczniki napędu, działajšcego w chwili zdjęcia osłon wewnętrznych.

§ 65. Zabronione jest stawanie i chodzenie po obudowie i osłonach przeno�ników �rubowych.

3. Przeno�niki wstrzšsane.

§ 66. Przej�cia wzdłuż koryt przeno�ników wstrzšsanych powinny posiadać co najmniej 0,75 m szeroko�ci.

§ 67. Zakończenie koryt powinno być zabezpieczone poręczš ochronnš.

§ 68. Urzšdzenia napędowe przeno�ników wstrzšsanych powinny być zabezpieczone osłonami.

V. Przeno�niki powietrzne i wodne.

1. Przeno�niki powietrzne.

§ 69. Urzšdzenia przeno�ników powietrznych powinny być zbudowane z materiałów niepalnych i umocowane do podstawy w sposób trwały i pewny.

§ 70. Przeno�niki powietrzne powinny posiadać centralne urzšdzenie wyłšcznikowe niezależnie od wyłšczników indywidualnych.

§ 71. W razie przenoszenia materiałów łatwopalnych lub pylšcych, które przechodzš przez urzšdzenia ssšce lub tłoczšce przeno�nika, urzšdzenia te powinny być wykonane z metali niezależnych.

§ 72. Łopatki wirnika urzšdzenia ssšcego lub tłoczšcego powinny być tak skonstruowane i obliczone, aby nie ulegały złamaniu w razie zetknięcia się z materiałem, który w czasie przenoszenia może znale�ć się w ich zasięgu.

§ 73. Otwory wlotowe wirnika powinny być osłonięte mocnš siatkš lub kratš metalowš.

§ 74. Łożyska wirnika powinny być umieszczone na zewnštrz obudowy i powinny być pyłoszczelne i samoczynnie smarowane.

§ 75. Przewody rurowe przeno�nika powinny być tak zbudowane, aby nie mogły się odkształcać w czasie przenoszenia materiałów.

§ 76. Przewody rurowe powinny być szczelne i nie mogš posiadać żadnych otworów z wyjštkiem otworów załadowczo-wyładowczych lub przeznaczonych do oczyszczania i kontroli oraz wynikajšcych z konstrukcji urzšdzenia.

§ 77. Otwory przeznaczone do czyszczenia powinny posiadać szczelne zasuwy lub drzwiczki zaopatrzone zatrzaskiem.

§ 78. 1. Przy załadunku odbywajšcym się ręcznie powinno być zainstalowane urzšdzenie umożliwiajšce bezpieczne podawanie przedmiotów.

2. W przypadku gdy otwory wsypowe w głównym przewodzie majš �rednicę większš niż 30 cm, odległo�ć otworu podawczego przy urzšdzeniu załadunkowym od głównego przewodu nie powinna być mniejsza niż 1 m.

2. Przeno�niki wodne.

§ 79. 1. Otwory zasypowe przeno�ników wodnych powinny być osłonięte kratownicš.

2. Jeżeli rodzaj przenoszonego materiału nie pozwala na zastosowanie kratownicy, otwór zasypowy powinien być zabezpieczony poręczš i krawężnikiem oraz zaopatrzony w kosz lub rynnę zasypowš.

§ 80. 1. Kanały przeno�ników wodnych powinny być szczelnie przykryte przy pomocy pokryw.

2. Pokrywy powinny być ułożone w taki sposób, aby jakiekolwiek ich czę�ci konstrukcyjne nie wystawały ponad poziom podłogi lub terenu.

§ 81. 1. Przy przeno�nikach wodnych przeprowadzonych w tunelach, a wymagajšcych dostępu celem kontroli ich działania, wysoko�ć tunelu powinna wynosić co najmniej 2 m, a wzdłuż kanału wodnego powinno być zbudowane przej�cie o szeroko�ci co najmniej 0,75 m.

2. Przej�cia wymienione w ust. 1 powinny być zabezpieczone krawężnikami i poręczami ochronnymi.

§ 82. Tunele przeno�ników wodnych powinny być dobrze o�wietlone.

§ 83. Osadniki przeno�ników wodnych powinny być zabezpieczone przy pomocy poręczy ochronnych i krawężników.

VI. Przepisy końcowe.

§ 84. 1. Kierownicy zakładów pracy wydadzš na podstawie przepisów niniejszego rozporzšdzenia instrukcje w zakresie obsługiwania przeno�ników stosowanych w danym zakładzie pracy.

2. Instrukcje, o których mowa w ust. 1, powinny być doręczane pracownikom zatrudnionym przy obsłudze przeno�ników za pisemnym pokwitowaniem.

§ 85. Tekst niniejszego rozporzšdzenia powinien być podany do wiadomo�ci przez wywieszenie w pomieszczeniu pracy w miejscu widocznym i utrzymywany w stanie czytelnym.

§ 86. Rozporzšdzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

---