STEREOTYPY KOBIET
NEGATYWNE |
POZYTYWNE |
|
|
Stereotyp wywodzi się z języka greckiego, (stereos - twardy, stężały, typos - wzorzec, odcisk). W psychologii pierwotnie został zdefiniowany w 1992 roku przez Lippmana, jako „obraz umysłowy” który pomaga człowiekowi poradzić sobie ze złożonością otoczenia, poprzez upraszczanie środowiska społecznego”. Stereotyp jest generalizacją odnoszącą się do grupy społecznej, w ramach której identyczna charakterystyka zostaje przypisana zasadniczo wszystkim jej członkom, niezależnie od istniejących między nimi różnic. Stereotypy ułatwiają życie w społeczeństwie, upraszczają rzeczywistość, co przy dzisiejszym zróżnicowaniu świata zmniejsza poznawczy wysiłek umysłowy, może jednak być niebezpieczne i prowadzić do fałszowania rzeczywistości i kształtowania się uprzedzeń.
Grupę społeczną jaką stanowią kobiety przypisane jest wiele stereotypów. Zarówno pozytywnych jak i negatywnych. Większość z nich funkcjonuje w świadomości społecznej od tak dawna, że są one w sposób naturalny kojarzone z kobietami. Stereotypy te spotykamy w życiu codziennym w telewizji, literaturze czy w dowcipach. Wiele ze stereotypów dotyczących kobiet związanych jest z wyglądem. Najczęściej spotykane stereotypy dotyczące kobit o różnym kolorze włosów. Blondynką przypisywane są cechy takie jak: niewinność, anielskość, delikatność, frywolność, niepoważne usposobienie, powierzchowność, seksowność, chłód w uczuciach, niezbyt mądre, o małych wymaganiach. Stąd biorą się stereotypowe określenia „mężczyźni wolą blondynki” czy „głupia blondynka”, które mają swoje odzwierciedlenie w wielu anegdotach o blondynkach.
Z kolei kobiety rudowłose uznawane są stereotypowo jako impulsywne, lekkomyślne, ogniste, niebezpieczne, spontaniczne, obdarzone nadprzyrodzoną mocą.
Często mówi się, że „rude są fałszywe”.
Brunetki uważa się za inteligentne, tajemnicze, zmysłowe, szczere, gwałtowne, obdarzone dużym temperamentem.
Kolejny stereotyp związany z wyglądem dzieli kobiety na ładne i głupie za razem oraz brzydkie i inteligentne.
Inna grupa stereotypów kobiecych, stanowią stereotypy dotyczące życia rodzinnego. Wyróżniamy pozytywne stereotypy takie jak : kobieta-matka, kobieta-żona oraz negatywne np. teściowa, kochanka czy kura domowa. Wiele z tych stereotypów utrwalonych jest w literaturze i telewizji, a szczególnie w reklamach. W tych ostatnich kobieta pojawia się bardzo często podczas prania, czyszczenia, sprzątania, likwidowania bakterii, walk z nieporządkiem i plamami. Według tego obrazu, życiowym celem kobiety jest utrzymanie ładu rodzinnego domu. W reklamach kobieta zazwyczaj zajęta jest domem i rodziną, co potwierdza stereotyp idealnej żony czy kury domowej. Do takiego postrzegania płci pięknej w dużej mierze przyczyniła się religia. W świecie chrześcijańskim Kościół długo dyskryminował kobiety. Jednakże świat idzie do przodu, stosunki społeczne się zmieniają bez oglądania na papieskie encykliki, tak więc i ta instancja, chcąc nie chcąc, musiała starać się nadążać za postępem.
Płci pięknej dotyczą także stereotypy negatywne związane z prowadzeniem samochodu. Wielu mężczyzn twierdzi , że kobiety są złymi kierowcami. Jednakże dane statystyczne dowodzą że przekonanie to jest błędne. Długoletnie obserwacje uczestników kursów samochodowych oraz zdających egzamin na prawo jazdy potwierdzają następującą prawidłowość. Otóż lepszymi, pilniejszymi uczniami są kobiety, zwłaszcza panie ze średnim i wyższym wykształceniem. Z lepszymi wynikami zdają np. testy. Analiza wypadków drogowych prowadzona w różnych krajach Europy pod kątem wieku sprawców wypadków - z uwzględnieniem podziału na mężczyzn i kobiety, wykazała, że w wieku 20-45 lat panie są sprawcami dwukrotnie mniejszej liczby wypadków niż mężczyźni. Prowadzą ostrożniej i rozważniej. Inne epitety najczęściej kojarzone z kobietami to: bezbronne, delikatne, głupie, puste, pociągające, podniecające, przyciągające wzrok, sentymentalnie czy nadmiernie uczuciowe. Stereotypy te dotyczące kobiet utrwalają w większości mężczyźni. Wynika to z wpajanego od dzieciństwa, że kobieta ma być bojaźliwa, bezbronna, szukająca oparcia. W ten sposób tworzy się stereotyp „potulnej kobiety-kociaka”. Źródeł tego stereotypu można szukać w tradycji, a nawet w tekstach biblijnych. To właśnie tam jest napisane, że kobieta została stworzona po mężczyźnie, to kobieta jest tam przyczyną zła, czyli wygnania z raju. Kościół z uporem powtarza, że Bóg stworzył kobietę przede wszystkim po to, by rodziła dzieci. Kobiety powinny szukać męża i zajmować się domem. Pranie, gotowanie, codzienne czynności nie wykraczające poza cztery ściany jaskini, którą opiekuję się samiec.
W przeciwieństwie do „kobiety-kociaka” jest „kobieta-wamp”
Przypisuje się jej demoniczność, inteligencje, spryt, seksapil, podstępne zachowanie, intrygi. Ten negatywny stereotyp pojawia się często w filmach gdzie kobiety-wampy są złymi charakterami.
2