TRENING AEROBOWY Wstęp, Kulturystyka, Trening

Wysiłek aerobowy (inaczej tlenowy, w odróżnieniu od beztlenowego, czyli anaerobowego) to praca, podczas której energia dla pracujących mięśni dostarczana jest w wyniku przemian tlenowych. Stosowany jest w celu wypracowania tzw. wydolności (wytrzymałości) tlenowej lub w celu redukcji podskórnej tkanki tłuszczowej. To rozróżnienie jest bardzo istotne, ponieważ trening w celu poprawy wydolności tlenowej ustroju, stosowany jako element cyklu treningowego w większości dyscyplin sportowych, powinien być prowadzony inaczej niż trening tlenowy, którego celem jest redukcja tłuszczowej tkanki zapasowej (np. w kulturystyce, przy redukcji wagi itp.). Trening aerobowy na stałe zadomowił się już w kulturystyce i pozostałych sportach siłowych, jako ważny element, służący zmianie proporcji tkanek organizmu. Nadal jednak istnieje wiele kontrowersji na temat zarówno zasadności stosowania tej metody w ww. dyscyplinach, jak i samej metodyki jej przeprowadzenia. Wynika to zazwyczaj z niedostatecznego poznania zjawisk zachodzących w organizmie sportowca, związanych z wysiłkiem tlenowym. W celu właściwego przeprowadzenia treningu aerobowego i, co za tym idzie, osiągnięcia oczekiwanych efektów, należy przede wszystkim określić i sprecyzować cel, jakiemu ten trening ma służyć. W zależności od tego należy wybrać odpowiednią metodykę treningową. W organizmie sportowca istnieją dwa alternatywne szlaki metaboliczne, pozyskujące energię z metabolizmu tlenowego (tzn. przy udziale i w obecności tlenu). Jedna droga wykorzystuje proste, niskoenergetyczne, ale łatwo dostępne substancje -węglowodany i aminokwasy. Drugi szlak wykorzystuje do produkcji energii co prawda trudniejsze do uruchomienia, ale bogatoenergetyczne substraty, tj. tłuszcze. W zależności od tego jakiego rodzaju wysiłkom tlenowym będzie poddawany organizm sportowca- mało czy wysoce intensywnym -funkcje jednego lub drugiego szlaku metabolicznego są usprawniane. Metody stosowane w dyscyplinach wytrzymałościowych mają na celu przede wszystkim poprawę wydolności (w szczególności tzw. wydolności lub wytrzymałości tlenowej). Celem takiego treningu jest maksymalne "zadłużenie" tlenowe organizmu. Oczekiwany efekt takiego treningu, to usprawnienie tlenowych szlaków metabolicznych i adaptacja mięśni w kierunku poprawy funkcjonowania (lub zwiększenia liczby) mitochondriów (tzw. "elektrowni komórkowych") i korzystniejszych w tej sytuacji włókien mięśniowych czerwonych. W globalnym efekcie prowadzi to do usprawnienia układów krwionośnego(sercowo-naczyniowego) i oddechowego. W treningu aerobowym o dużej intensywności, do produkcji energii wykorzystywane są w pierwszym rzędzie węglowodany, a następnie aminokwasy. Niestety, organizm człowieka jest tak skonstruowany, że dopiero na końcu do "spalania" używa tłuszczu zapasowego. Tłumaczy się to faktem, że do spalenia tych pierwszych potrzeba relatywnie mniej tlenu, niż do przemiany tłuszczów. Czyli w przypadku intensywnego treningu aerobowego będą zużywane przede wszystkim węglowodany i aminokwasy, substancje niezbędne dla rozwoju siły i masy mięśniowej, zamiast podskórnej tkanki tłuszczowej (dla porządku należy dodać, że część tłuszczu jednak zostanie utleniona, ale głównie po zakończeniu wysiłku, w celu zrównoważenia bilansu kalorycznego w ustroju zawodnika). W kulturystyce i pozostałych sportach siłowych taki trening byłby niewłaściwy, a nawet zgubny dla osiągnięcia oczekiwanej formy sportowej, tj. budowy siły i masy mięśniowej. Po prostu następowałaby utrata glikogenu mięśniowego (glikogen, czyli cukier zapasowy, wpływa także na stan umięśnienia), zakłócony zostałby proces rozwoju i regeneracji mięśni. Mówiąc ogólnie adaptacja, niezbędna w celu osiągnięcia pożądanej formy sportowej, przebiegałaby w niewłaściwym kierunku. Podsumowując to jednym zdaniem, należy stwierdzić, że celem treningu aerobowego w kulturystyce i sportach siłowych jest redukcja podskórnej tkanki tłuszczowej, a nie rozwój wydolności tlenowej. Aby to osiągnąć, należy wyważyć intensywność treningu aerobowego tak, by nie wywołać efektu długu tlenowego. Utrzymywanie przemian energetycznych na poziomie tlenowym pozwoli wykorzystać podskórną warstwę tłuszczu. Pomiar tętna pozwoli nam na kontrolowanie intensywności wysiłku. Aby nie zablokować przemian tłuszczowych, należy utrzymywać je w przedziale między 65% a 85% tętna maksymalnego. Tętno maksymalne wyliczamy w przybliżeniu stosując wzór: HR max = 220 i wiek.