uzupelnienie pr.rodzinne, Prawo Cywilne


X. OPIEKA ( art. 145-184 )

1. Pojęcie

- to instytucja prawna polegająca na sprawowaniu pieczy nad osobą i majątkiem oraz reprezentacji podopiecznego, służąca ochronie całokształtu sytuacji życiowej podopiecznego, przypominająca władzę rodzicielską

- wg niektórych nie jest to instytucja prawa rodzinnego, chociażby dlatego że jest uregulowana w „ opiekuńczej” części KROa metoda rodzinnoprawna jest zastosowana w mniejszym natężeniu, a wzmocnieniu uległy elementy administracyjnoprawne ( art.154 ujmuje sytuację opiekuna wyłącznie w kategoriach obowiązku); w praktyce jednak często występują sytuacje łączące elementy rodzinne z opiekuńczymi ( np. opiekę sprawuje dziadek)

- podstawowym celem opieki jest ( wg art. 154) ochrona dobra podopiecznego a następnie ochrona interesu społecznego ( ochrona interesu opiekuna nie stanowi elementu opieki)

- cechy opieki:

- rodzaje opieki:

    1. Kryterium wieku podopiecznego:

      • Opieka nad osobą małoletnią

      • Opieka nad osobą dorosłą, ale całkowicie ubezwłasnowolnioną ( dla osoby częściowo ubezwłasnowolnionej ustanawia się kuratora- art. 181)

  1. Kryterium podmiotu sprawującego opiekę:

2. Ustanowienie opieki

- przyczyny ustanowienia opieki:

- opiekę ustanawia sąd opiekuńczy po wystąpieniu jednej z wyżej wskazanych przyczyn; do czasu objęcia opieki sąd wydaje niezbędne zarządzenia dla tymczasowej ochrony osoby przyszłego podopiecznego roaz jego majątku

- wybór osoby opiekuna następuje w oparciu o przesłanki negatywne i pozytywne:

  1. Przesłanki negatywne ( art. 148):

  • Przesłanki pozytywne

  • - opiekę nad rodzeństwem powinna sprawować jedna osoba ( art. 151)

    - opiekun ma obowiązek objęcia opieki ( choć nie powinno się to dziać bez jego woli, dlatego należy go do tego przekonać a nie przymusić)

    3. Wykonywanie opieki

    - sprawowanie opieki podlega nadzorowi sądu ( i pomagającym mu w tym instytucjom: kuratorom sądowym, ośrodkom kuratorskim, rodzinnym ośrodkom diagnostyczno-konsultacyjnym)

    - sąd w związku z instytucją opieki pełni 4 funkcje: ustanawia ją, nadzoruje ( na co składa się baczenie, czyli zbieranie informacji o sytuacji podopiecznego i zachowaniu opiekuna oraz kierowanie nadzorem, czyli udzielanie wskazówek i poleceń opiekunowi) i kontroluje jej wykonywanie, pomaga opiekunowi, ingeruje w uzasadnionych przypadkach ( wydaje odpowiednie zarządzenia, gdy opiekun nie stosuje się do wskazówek sądu; ich celem jest naprawienie sytuacji, a opiekun musi się do nich zastosować pod groźbą grzywny do 1000 zł)

    - sprawowanie opieki podlega miernikowi należytej ( a nie maksymalnej) staranności; podstawowe atrybuty opieki są takie same jak władzy rodzicielskiej: piecza nad dzieckiem, reprezentacja i piecza nad majątkiem ( w sprawowaniu opieki stosuje się przepisy o wykonywaniu włądzy rodzicielskiej z uwzględnieniem przepisów o opiece- art. 155 § 2)

    - struktura atrybutów opieki:

    1. Piecza nad dzieckiem

  • Reprezentacja

  • 3. Piecza nad majątkiem dziecka