AGROFIZYKA

Sprawozdanie nr 1

Agnieszka Pachut

Karolina Pędzich

Michał Piotrowski

Emil Tołścik

Wojciech Zagdański

Oznaczanie wilgotności i masy objętościowej nasion roślin uprawnych

ŻYTO

1. Wstęp

Wilgotność nasion jest czynnikiem istotnie wpływającym na ich właściwości fizyczne. Dotyczy to zarówno właściwości mechanicznych jaki i elektrycznych. Ziarno o dużej wilgotności traci swoją sprężystość ulegając odkształceniom plastycznym, ponadto wilgoć powoduje obniżenie wartości handlowej oraz odżywczej, ponieważ zmniejsza ilość suchej masy przypadającej na jednostkę objętości Ma to negatywny wpływ na zbiór, transport, przechowywanie oraz późniejsze przetwórstwo ziarna. Przechowywanie zbyt wilgotnego ziarna powoduje jego psucie, stwarzając bardzo dogodne warunki dla rozwoju pleśni, szkodników oraz patogenów.

Zbyt wilgotne ziarno charakteryzuje się również gorszymi właściwościami elektrycznymi, ponieważ im ziarno ma większą wilgotność tym jego oporność elektryczna maleje.

Pomiar masy objętościowej ma na celu wraz z masą właściwą, określenie porowatości ogólnej ziarna (żyta).

2. Cel

Celem doświadczenia było oznaczenie wilgotności oraz masy objętościowej nasion wybranych roślin zbożowych, takich jak żyto oraz jęczmień i pszenica. Wilgotność oznaczona została metodą laboratoryjną, tzw. suszarkową oraz metodą elektrometryczną przy użyciu cyfrowego testera wilgotności. Masę objętościową z kolei wyznaczono przy użyciu gęstościomierza.  

Wilgotność nasion jest wielkością, która określa zawartość wody w nasionach, wyrażoną w procentach. Masa objętościowa nasion z kolei, to masa 1 m³ nasion, wyrażona w kilogramach lub masa 1 cm³ nasion wyrażona w gramach. 

3. Metodyka

I. Oznaczenie wilgotności nasion.

Metoda suszarkowa:

1. Tarujemy naczynka wagowe

2. Mielimy ziarna żyta

3. Odważamy cztery porcje zmielonego ziarna żyta

4. Suszymy je w temperaturze 105 ^oC przez 6h.

5. Ważymy ziarno po wysuszeniu

6. Wyznaczamy wilgotność ziarna dla każdej próbki i obliczamy średnią wilgotność.

Metoda elektrometryczna:

1. Wybieramy pomiar wilgotności dla konkretnego gatunku (żyto)

2. Napełniamy dozownik urządzenia

3. Zasypujemy komorę pomiarową

4. Odczytujemy wynik pomiaru

5. Pomiar wykonujemy trzy krotnie i obliczamy średnią arytmetyczną otrzymanych wyników

II. Oznaczenie masy objętościowej nasion.

Wyznaczenie masy ziarna

1. Tarujemy naczynia pomiarowe

2. Napełniamy dozownik ziarniakami żyta

3. Oddzielamy porcję 250 ml

4. Ważenie porcji nasion

5. Masę objętościową wyznaczamy z tabeli

4. Omówienie wyników

Tabela 1. Masa objętościowa ziarna żyta

Nr próby	Masa ziarna [g]	Masa objętościowa ziarna z tabel [kg/hl]
1.	182	73,3
2.	180	72,7

Masę objętościową ziarna żyta można odczytać z tablic redukcyjnych lub można ją obliczyć. Znając masę ziarna i jego objętość stosuje się następujący wzór:

Co= m(masa ziarna w g) / V(objętość ziarna w cm3)

Tabela 2. Wilgotność nasion żyta oznaczona metodą laboratoryjną (suszarkową).

Lp.	Tara naczynka	Masa nasion przed suszeniem m1 [g]	Masa nasion po wysuszeniu m2 [g]	Wilgotność nasion W [%]	Wilgotność nasion średnia W [%]
1.	14,80	6,3	20,59	8,0	7,4
2.	18,54	8,9	26,82	6,9
3.	16,33	7,1	22,92	7,2
4.	15,83	7,0	22,30	7,5

W [%]= m1-m2/ m1 *100%

Tabela 3. Wilgotność ziarna żyta oznaczona za pomocą miernika wilgotności

Lp.	Wilgotność nasion mierzona miernikiem wilgotności W [%]	Wilgotność nasion średnia W [%]
1.	7,9	7,9
2.	7,9
3.	7,8

Tabela 4. Zestawienie cech trzech odmian zbóż

Odmiana Cecha	Pszenica	Jęczmień	Żyto
Wilgotność [%] - metoda laboratoryjna - metoda miernika wilgotności	6,9 7,4	6,8 8,3	7,4 7,9
Masa objętościowa [kg/hl]	71,25	60,87	73,00

Największą wilgotnością mierzoną zarówno metodą laboratoryjną oraz miernikiem wilgotności charakteryzuje się jęczmień - odpowiednio 6,9% i 7,4%, a najmniejszą pszenica - 6,8% i 8,3%, natomiast żyto - 7,4 i 7,9%. Tak niska wilgotność dla ziaren jęczmienia, pszenicy oraz żyta jest zbyt niska, nasiona w takiej wilgotności nie przechowują się najlepiej, optymalna wilgotność do przechowywania dla tych ziaren mieści się w zakresie od 11-15%. Ziarniaki zbyt przesuszone posiadają zwiększoną odporność na naprężenia. Przesuszenie nasion jest spowodowane złymi warunkami przechowywania. Żyto cechuje się największą ze wszystkich badanych zbóż masą objętościową kształtującą się na poziomie 73 kg/hl, pośrednią - pszenica 71,25 kg/hl, natomiast najmniejszą masę objętościową ma jęczmień - 60,87 kg/hl.

5. Wnioski

a) Różnice w uzyskanych wynikach wilgotności nasion żyta mogą wynikać z odmiennych sposobów wykonanych badań.

b) Metoda pomiaru przy pomocy miernika wilgotności jest mniej dokładna niż metoda laboratoryjna.

c) Ziarno żyta jest zbyt przesuszone, co jest wynikiem złego przechowywania, ziarno o takiej wilgotności ma zwiększoną odporność na naprężenia.

d) Gęstość objętościowa ziarna żyta znajduje się na bardzo dobrym poziomie.

3

---