WSK BONITACJI UR - dla polski 0,79 ; kl I -1,55 kl II 1,30 ; kl III 1.1 kl IV 0,7; kl V 0,33 kl VI 0,15 UZYTKI TUZ. W woj.kuj-pom 140 tyś.ha PODZIAŁ TRAW *jare w roku siewu niektóre wytwarzają pędy wegetatywne (tymot łąk i rajgras wyniosły) u tych gat w następnych latach pojawiają się pędy generatywne, *ozime jarowi. w niskich temp, nigdy nie wytwarz. Kwiatostanów w roku zasiewu (wiech łąk, mozga trzci, Kostrze czer) *półozime -większość gat które skł się z biotopów jarych i ozimych (wyczynie, kupkówka, Kostrzewa, życica, stokłosa). Pierwszy pokos to pędy generatywne. SKŁAD PASZY P 5-10%, sub org powyżej 90%, B og 5-20%, W 10-40%, T 2-3%. BZW 40-50%, W 5-20%, energi J.O./kg 0,6-0,9%, energia M/MJ 9-10MJ BIAŁKO OGÓLNE:75-95%białko właściwe,25%sub.azotowych,N-azotanowy 0,2%, poziom azotanow jest związany z pora dnia.noca najwyższy,tuż przed świtem 3razy wiekszy niż w godz.popołudniowych.Tłuszcz str.-70% SKL CHEM W SIANIE: N- 1,6-3% sm, P-0,2-0,3%sm, K-1,7-2,2%sm, Ca-0,7-1,2%sm, Mg-0,2-0,4% Sm SKŁAD POK W RUNI-Skład paszy zielona masa- s.m20% popiół surowy 1,2-2,5 , sub organiczne 15-30,tłuszcz surowy 0,7-1 biał. str. 2-4,BZW6-10, cukry rozp wwodzie 0,7-3 j.o. 0,19-0,25, EM 1,6-3 NISKA TRWAŁOSC życic, rajgrasu wyniosłego NAJLICZNIEJ W GAT są -mietlica 230 gat -trzcinnik 270 -kostrzewa 450 -wiechliny 500 Podział traw wczesność-Najwczesn gat naleza wyczyniec łąk, kupk posp, kost czer, wiech łak Śr wczesne kostrz łak, życica trw i wielokw, wiechlina zwy i błotna Póżne tymotka łak życicy trw, kostrz trzc Rosliny motyl ruszaja przy temp o 3oC wyższej trawy 5oCTRAW PIERWSZORZEDOWYCH nalezy *kupkówka pospolita *życica trwała, *kostrzewa łąk i trzcin *tymotka łakowa TRAWY DRUGORZEDOWE gat z 2,3,4 odm o dużym znaczeniu lokalnym np na terenach zalewowych na łąkach organogenicznych *stokłosa bezostna i unielowata *wyczyniec łąk *mozga trzcin *rajgras wyniosły *wiechlina łąkowa *kostrzewa czerwona TRAWY TRZECIORZEDOWE samorzutnie utrzymujace sie w zbiorowiskach *wiechlina zwyczajna *wiechlina błotna *konietlica łąk *owsik złocisty *grzebienica pospolita NAJBARDZIEJ PLENNE W NASZYM REGIONIE *stokłosa uniolowata 10,5t, *kupkówka pospolita 9-10t *kostrzewa trzcinowa 8-10t *tymotka łąkowa 8t *wyczyniec łąkowy 7t *stokłosa bezostna 7t *zycica trwała 6,5-7,5 t s.m/ha NAJMNIEJ PLENNE *wiechlina łakowa 3,8-5,6t *kostrzewa czerwona 5-5,5t *kostrzewa łąkowa 5.5-6t/ha *życica wielokwiatowa 5,5-6t TRAWNIKOWE-kostrzewa wczesna -życica trwała- wiechlina łakowa HYDROFILNE TRAWY-trzcina zwyczajna, manna jadalna KSEROFILNE sztotlicha siwa. Gat wczesne: wyczynie łak, kupkówka , Kostrz czer , Gat gazonowe: Kostrz czer, owcza, różnolistna, życica trwała, wiechlina łak, mietlica psia, biaława Gat gl wilgotnych: Kostrz trzcin, mozga trzcin, manna mielec, wyczynie łąk, wiechlina błotn i zwycz. TRAWY NA KISZONKI db kisi się 1 odrost zawiera dużo pędów generatywnych, Sm, dużo cukrów, zaw najmniej białka, drugi odrost składa się z pędów weg więcej białka mało włókna z niego uzyskuje się lepsze siano.MIESZANKI:1.standardowe: życica trw-3 odm 20-30%, życic wielokw 5, Kostrz czer i ł 15, tymotka ł 10, Kon biała 15.2.m.intensywne: ok. 2-4 letnie. Życic krótkotrw i trw i festulolium ok. 40%, Kostrz ł i koniczyny (ł i szwedz).3.m.kośmo-pastw na gl min: odm życicy trw 17%, może być życic wielokw i mieszańcowa oraz dodatki festulolium, Kostrz ł, tymotki ł, luc siewnej, Kon łąkowej i białej.4.m.specjalistyczne na gl.torfowe: wielogatunk,w skład:wyczyniec ł, wiechl biaława, Kostrz trzcinowa, Kostrz czerw i wiechl ł- wazne bo odporne na udeptywanie. Kon szwedzka.Uzupełniamy to: tymotką ł, Kostrz ł i życic trwałą.5.m.na GO:miesz trawiasto-motylk niż czyste lucerniki, większa trwałość, mniej zachwaszczone i więcej en mają. Miesz taka skł się z luc siewnej, kt stanowi ¾ wysiewanych nasion. 2 traw-tymotki ł 3-4kg, górne piętro stanowi życica wielokw i festulolium (250 dkg/ha). Dolne piętro z niewielkim udziałem życicy trw i kon biał i łąk.6. Ułożyć mieszankę siewną na łęgi znikome ilości kostrzewy łąkowej, tymotki łąkowej, mietlicy białawej. Opierajmy się na życicy i kupkówce. 1/3 życicy mieszańcowej, 1/3 życicy trwałej, 1/3 motylkowatych. Po 5-6 kg każdego i po 2-3kg koniczyny łąkowej i białej.
Zasobność wodna łąk i pastwiskWody potrzebnej na pastwiskach to do 300 do 1200 kg wody/1kg suchej masy (średnio 700). W półroczy letnim potrzeby łąkowe stanowią 420mm, a obliczone przez tolerancje wynoszą 550mm, czyli około 100mm opadów na miesiącGAT ODPORNE NA PRZYMROZKI I STRES: kup posp , wyczy łak, Kost czer , wiechl łak
CHWASTY SZKODLIWE/ TRUJĄCE:*w stanie zielonym: jaskry, knieć blotna , rzeżucha lakowa i błotna, * w stanie zielonym i po wysuszeniu: skrzyp błotny i bagienny, * zawsze trujące: szalej jadowity, wilczomlecz sosnka, dziurawiec, marek szerokolistny , zimowi jesienny, * psujące smak: sit skupiony, rozpierzchły , siny, biebrzyniec wielki, ostrzeń warzywny, wilzyna bezbronna i ciernistaWYCZYNIE ŁĄKOWY Lisi ogon-wysoka rozłog. luznokepowa, trwała, klos pozorny, wrzecionowaty, kloski jednokwiat, ościste, wczesna, lisc w pączku zwinięty, unerwiony po str. gornej, matowy po stronie dolnej, jezycz. krotki, kołnierzykowaty. pochwy otwarte, typowa dla łęgów właściwych lub innych wilgot.gleb.7-8t/ha. srednia siła konkur. do mieszanek łakowych a nie ornych. KONKURENCYJNOŚĆ wysoka- życica trwała kupkówka, wyczynie, rajgras wyniosły, mała -Kostrzewa, tymotka, wiechl i stokł bezostROŚLINY PODSZYWKOWE - są to rośliny najniższego pietra runi (koniczyna zioła, babka, mniszek)Dobre plonowanie łąk to 8-10 t s.m/ha a potencjał produkcyjny w Polsce siega 20 t s.m/ha DARŃ charakterystyczna dla roś trawiastych wytworzenie koło 5 cm warstwy darniowej przez roś składa się z bogatego systemu korzeniowego podziemnych rozłogów, zgrubiałych kłączy, a węzły krzewienia znajdują się na pow lub przy pow z których wyrastają nowe pędy. Biomasa jest obfita i ochrania pow GL przed rozerwani jet w niej ok. 5-15t sm/haRUŃ wielogatunkowe zbiorowisko roślin, cześć podziemna, bardzo bogata na 1m2 -1000pędów częste koszenie powoduje zwiększenie pędów. Odporna elastyczna trwała o warstwowej budowie (rośl niske średnie i wysokie)Kośba koszenie Wypas to zabiegi zwiazane z roliczym utrzymaniem charakteru zbiorowiska
Łąki to tereny nizej połozone z wyż poz wód gruntowych, zajęte przez rosl hydrofilne, zalewane przez dłuższy czsu nie w uprawie płużnej TORFOWISKO to złoze torfu (o miązszosci > 30 cm ) wraz z pokrywajaca ja roslinnoscia zajmuje ok 4,7% kraju z przewaga torfowisk niskich 90% Użytkowanie torfowisk w Polsce 1) użytkowanie łakowe 70,8% 2) lasy 8,8 3) torfowiska naturalne 8,8 4)potorfia z przyległosciami 11 5) torfowiska chronione 0,4 6)torfowiska eksploatowane 0,2 Łąki służne w w kotlinach, zwiazane z wytworzonym typem rosl np łąki mozgowe lub szuwarowe (trzcina, mozga) łaki wyczyńcowWSPÓŁTRANSPI- ilość wyparowanej wody (g) na 1g przyrostu suchej masy w okr weg. Najmniejszy na kupkówka pospolita 200-400g ZAPOTRZEBOWANIE NA WODE ogromne od 700-1300kg wody na wyprodukowanie 1kg siana
WAPŃ w paszy powinno być 8-9g na kg sm. Wpływ *poprawia strukturę gleby *duża ilość sprzyja roś motylk i 2liściennym *nadmiar niekorzystny bo zobojętnia ph żołądka i utrudnia przemianę materi *poprawia smakowitość *pobierane z paszy 40%, Niedobór rośliny wskaźnikowe na zakwaszenie sity, Turzyce, skrzypy, wełnianki, Określenie potrzeb wapnowania na UZ: konieczne ph 4,5, potrzebne 4,6-5,0, wskazane 5,1-5,5, ograniczyć 5,6-6,0, zbędne 6,1. Stosować Ca węglanowe wolniej działające najlepsze dolomity 1,5-2,6 t/ha późną jesienią.AZOT- w runi do 3% s.m. wpływ azotu:* najbardziej plonotwórczy czynnik, powoduje 2-3 krotny wzrost plonu co jest efektem wzrostu krzewienia, * zwiększa 100-150% liczbę pędów na jednostce powierzchni, pędy są grubsze i wyższe, * zmienia strukturę plonu, zwiększa udział liści w plonie, * wzrasta zawartość barwników w runi, ruń ciemniejsza, * zwiększa aktywność fotosyntezy a zmniejsza współczynniki transpiracji, woda jest lepiej wykorzystywana, * przy przenawozeniu zmienia się skład botaniczny ustępują rośliny motylkowe pojawiają się trawy agresywne nastepuje rozluźnienie runi, * przyspiesza okres wegetacji o 1-2 tyg i o tyle samo go wydłuża, * wyrównuje krzywa plonowania w sezonie, * wzrost białka węglowodanów rozpuszcz, pasza uwodniona zawiera mniej s.m. gorzej schnie, może ograniczać koncentrację innych skł, przy przenawożeniu wzrasta azot nie białkowy.nawożenie- jednorazowa dawka to 50-70 kg/ha saletry amonowej a) na łaki kośne- 1 dawka na przedwiośni na ruszenie wegetacji 40-60 kg/ha, pozostałe 2 dawki po pokosach po 60 kg/ha* na gleby murszaste i pobagienne b) pastwiska trwałe 3 rotacje 180kg, 5 rotacji 250kg nawożenie roślin motylkowych: *trawiasto -koniczynowe- kilkadziesiąt kg /ha/rok *lucernowe- 30-40kg/ha pod odrost AZOTANY nadmiar azotanów przy zbyt wys nawoż N oraz po zachodzie słońca wzras ilość azotanów w rośl w runi max 0,2-0,4 zakłócają transport tlenu POTAS -w runi zawartość od 0,8-1 %sm, dopuszcza się 2%, 3% szkodliwa ilość, WPŁYW POTASU zdecydowanie mniejszy na plon niż azotu *najbardziej efektywne na GL. Lekkich i torfowych gdzie może powodować przyrost plonów nawet o kilkadziesiąt % *wpływa korzystnie na smakowitość *wzrost zaw kw org i cukrów rozpuszczalnych *reguluje ciś osmotyczne w kom *obniża WSP transpiracji *wpływa na redukcję azotanów ROŚLINY WSKAŹNIK. na niedobór Kostrzewa czerwona, owcza, drżączka średnia, kosmatka polna, bliźniaczka psia trawka, na nadmiar Kostrz łąk, wyczynie łąk, roś grubołodygowe, mniszek pospolity, Zwiększa zawartość potasu w runi ilość chwastów dwuliściennych dwuliściennych obniża ilość motylkowych. NAWOŻ. łąki torfowe 150-200 kg/ha dawka dielona na 2 po 80kg pod 1 i 2 odrost, pastwisko -0-60kg K2O, nawóz w postaci soli potasowej 60% na pastwisku 90% K wraca z odchodami, FOSFOR zawartość w runi 0,4-0,5% sm, to podstawowy składnik układu kostnego obok wapnia znaczne ilości są wydalane w procesie laktacji z mlekiem (1,1g/1kg mleka) Fosfor wykorzystywany jest w 40-50%. Wpływ: *najmniej efektywny w podnoszeniu plonu tylko kilkanaście % *powoduje zwiększenie zaw w paszy *podnosi zaw kw organicznych *poprawia strukturę białka *podnosi smakowitość *zwiększa udział motylkowatych *poprawia bilans skł min w paszy *niedobory P mogą być powodowane przez Ca który działa antagonistycznie Rośliny Wskaźnik. na niedobór trzęślica modra, śmiałek darniowy na nadmiar Kost łąk, wyczynie łąk, koniczy biała, Nawoż. jednorazowe 50-150kg P2O5. dawki pow 100kg dzielić (1 po ruszeniu wegetacji 2 po 3 rotacji) na pastwisko superfosfaty.SYSTEM WYKORZYSTANIA PASTWISKA 1 systm wypasu wolnego *wypas wolny nie strzeżony *wypas ekstensywny *na past trw nie nawoż gdzie obs nie przekracza 1 szt. 2 system wypasu strzeżonego a) kwaterowy pastwisko podzielone na 10 kw gdzie udaję się realizować 3 podstawowe zasady gospodarki pastwiskowej: *krótki okres spasania kw 2-5 dni (ochrona przed nadmiernym zadeptywaniem i selektywnym pobiueraniem najwartościowszych gat *niezbędny długi okres spoczynku runi do osiągnięcia dojrz pastwiskowej (nawet 40 dni) *zasada zmiennego użytkowania kośnego, kw których ruń osiągnęła późniejsze fazy rozwojowe b) kwaterowo dawkowany wykorzystanie ponad 90%, dawkowanie związane z wydzieleniem jeszcze mniejszej pow, stosuje się przy plonie 15-20t/ha zielonki na intensywnych pastwiskach. WCZESNOŚĆ TRAW siedliska grondowe (łąki kupkówkowe) -koszone na przełomie II-IIIdek maja zróżnicowane w obrębie odmian: najwcześniejsze amera, bepro, dika, średnio wczesne nakielska, bala, berta, najpóźniejsze baza, astera, arma siedliska łęgowe najwcześniej kłosi się wyczynie łąkowy, następnie Kostrzewa czer i wiechlina łąk, później Kostrzewa łąk i życica, na końcu manna trzcinowata, tymotka łąk, mietlica biaława, Kostrzewa trzcinowa, mietlica rozłogowa Metoda pełnaj upr-podsiew bez intensywnego niszczenia starej darni, odnowy zdegradowanych użytkow zielonych- usuwanie chwastów- gryzowanie- orka warstwy darniowej wyrównanie powierzchni- wysiew PK - wyrównanie- siew krzyżowy- wałowanie. Po siewie chwasty niszczymy poprzez koszenie kosiarką rotacyjna. Allelopatia wydzieliny i rozkład masy korzeniowej. Największe oddziaływania alleopatyczne wyst życice, hamuje rozwój innych ziarniaków kostrzewa cz, wiechlina ł, stokłosa b Zjawisko allelopatii pewne gat grzybow mogą dodatnio lub ujemnie wpływać na trawy przez wydzieliny wprowadzane do gleby. Widoczne jest to w postaci kregow.. Wart uyztkowa laki suma (Lwu x %UG)/100. bdb-8,1-10; dobre-6,1-8,0; mierna-3,1-6; uboga<3 ONTOGENEZA I faza -spoczynku pierwotnego od doj nasion do początku kiełk, tylko na plantacjach nasiennych i obejmuje okres przechowywania II faza kiełk pęcznienie nasion, pęk łup nasiennej i pocz okr wzrostu korz zarodkowego i kiełka .III faza wegetatywna -najważniejsz na past której sprzyja umiarkowana temp dobowa przyczyniająca się do wzrostu krzewienia, pozyskiwana jest najwartościowsza pasza IV faza generatywna -której dłuższy dzień i tep powoduje wydłużenie pędu i dzięki temu tworzą się pędy kwiatostanowe.V faza po generatywna rozwój pozostałych pozostałych stanie wegetatywnym obejmuje okres zimowego spoczynku Głównymi przyczynami degradacji UZ są:- niewłaściwe nawożenie mineralne o niekorzystnej proporcji składników, w tym przenawożenie azotem (skutkujące nadmiernym zachwaszczaniem się runi groźnymi chwastami azotolubnymi: pokrzywą i gwiazdnicą pospolitą) i brak nawożenia potasem na glebach organicznych (torfowo-murszowych), albo w ogóle zaniechanie tego zabiegu;-zaniechanie zabiegów pielęgnacyjnych, zwłaszcza wałowania pobagiennych użytków zielonych (na glebach torfowo-murszowych),głównie w okresie wczesno wiosennym;- niewłaściwe stosowanie płynnych nawozów naturalnych (gnojówki i gnojowicy), w wyniku czego pojawiają się w nadmiarze zioła czy chwasty potaso- i azotolubne, m.in. szczaw, mniszek pospolity, ostrożeń warzywny i inne, zwłaszcza z rodziny baldaszkowatych; - długotrwałe nadmierne uwilgotnienie gleby (okresowe zalewy) i związany z nim niedobór tlenu w warstwie korzeniowej, który sprzyja rozwojowi chwastów hydrofilnych (sitów, skrzypów, jaskrów), turzyc i śmiałka darniowego, a równocześnie zanikaniu wartościowych traw i roślin motylkowatych;- niekorzystny wpływ długotrwałej suszy atmosferycznej w okresie lata, powodującej często całkowite zahamowanie wzrostu płytko korzeniących się traw, a umożliwiające kompensację ziół rozetkowych i chwastów głęboko korzeniących się;- błędy w operacji koszenia (zbyt niskie kosiarkami rotacyjnymi - którego nie lubią wysokie trawy) i technologii zbioru (niszczenie darni przez koła ciężkich maszyn),- zbyt późne koszenie I i II pokosu, pozostawianie resztek zielonki i siana na powierzchni łąki;- błędy w użytkowaniu pastwiskowym, powodujące nadmierne wgniecenia i uszkodzenia darni, wzrost powierzchni niedojadów i łajniaków oraz udziału chwastów, nadmierne i niskie przygryzanie runi;- wieloletnie jednostronne użytkowanie kośne lub pastwiskowe, zarówno na intensywnych jak i ekstensywnych łąkach i pastwiskach.. Różnica między UZ a innymi uprawami: Użytki zielone - są to grunty (łąki i pastwiska) zajęte pod uprawę traw lub innych upraw zielnych, zarówno naturalnych jak i powstałych w wyniku działalności rolniczej (zasianych). Ze względu na czas trwania użytkowania wyróżnia się użytki: *trwałe — użytkowane trwale lub w okresach wieloletnich, nie włączone do płodozmianu przez okres co najmniej 5 lat lub dłużej, *przemienne — użytkowane krótko i ujmowane w płodozmiany polowe, dostarczające paszy zielonej, siana, kiszonki. Użytki zielone (łąki i pastwiska) wraz z gruntami ornymi, sadami oraz odłogami i ugorami tworzą użytki rolne. PROCESY GLEBOTWÓRCZE aluwialny rzeczny związany z sedymentacją zwz org miner. Pochodzących z zalewów powierzchnowych. Powstają mady o różnej zwięzłości (pradolina Wisły) w obniżeniach terenowych sedymentacja -coraz więcej drobniejszej materii i powstają gleby zwięźlejsze i żyźniejsze łęgi wyczyńcowe, mozgowe, mannowe, ich plenność jest największa to tereny kośne. Deluwialny tworzą się gleby miner, polega na nanoszeniu skł min i org ale z wyżej wzniesionych terenów. Skł materi związany z żyznością terenów przyległych, charakt proces dla obniżeń śródpolnych i stanowisk służnych. Eluwialny występuje na wszystkich uz zielonych polega na wymywaniu skł przez wode. Tu ogromną rolę odgrywa warstwa darniowa przetrzymująca wodę i wyłapująca subst org i miner, rozpuszczalna przez wodę. Błotny przy długotrwałych stagnacjach wodnych dochodzi do warunków arerobawych następuje odkładanie materi organicznej w glebie. Na wskutek tego może dojśc do zakwaszenia i wymycia wielu skł. Gdy trwa długo to przekształcaa się w proces torfotwórczy -objawiający się tym że stanowisko łakowe może zawierać do 80% materi organicznej z drobnymi resztkami roślinnymi. Murszowy na wskutek osuszania torfu (melioracje), torf zaczyna przysychać, dostaje się powietrze i zachodzą procesy utlenianie mat org i uwolnienie azotu. Torf zaczyna pękać i powstaje popiuł przemieszczający się w głąb profilu ghlebowego utrudniając podsiąkanie wody glebowej. Warstwa górna szybko się mineralizuje UZ stają się bezużyteczne powstają GL murszowe PODZIAŁ TYPOLOGICZNY UZ wg ZiP 1954 :ŁĘGI- powstały w dolinach rzecznych z dominującym procesem aluwialnym (GL miner) z okresem zalewowym zalewu powierzchniowego, powierzchniowego odczynie obojętnym *łęgi z długotrwałymi zalewami zastoiskowymi zajmują zagłębienia śródpolne z utrudnionym odpływem wód gruntowych *rozlewiskowe przy zalewach wód krótko kilkunastodniowych Moza, turzyce, wiechliny, groszek błotny, komonica, *właściwe -zalewane przez kilka dni, manna, wyczynie, tymotka, wiechlina, koniczyna biała, Kostrzewa, groszek. Łąki bardzo żyzne 3 kośne także wypasane GRĄDY położone w wyższych partiach dolin rzecznych. Wyst GL mineralne z wodą opadową. Mniejsze znaczenie ma woda gruntowa. Grond to sucha łąka -stanowisko pastwiskowe *połęgowe w szerokich dolinach rzecznych powstały na skutek przecięcia doliny rzecznej wałem przeciwpowodziowym (do wały łęgi za wałem grondy), bardzo żyzne wysoko plonują latem przesychają *popławne na skraju pradoliny rzeki zajmują małe pow związane z wodą deluwialną, *właściwe na najbardziej wzniesionych terenach, mniejsza żyzność niski pozio wód gruntowych mocno przesychają (kupkówka,wiechlina, Kostrzewa czer, lucerna) *zubożały -stanowiska przyleśne, Kostrzewa czer, mietlica, Tomka, perz, szczotlicha siwa. ŁĄKI BAGIENNE I POBAGIENNE - zajmują ok. 40% pow w Polsce o wysokim poziomie wody gruntowej pochodzącej z wysięku, dominuje proces błotny i torfowy. To tereny w płaskich rozległych dolinach rzecznych z utrudnionym odpływem. To Bielawy od cech morfologicznych morfologicznych rodziny turzycowatych -wełnianki *zalewne *podtopione *właściwe *murszowe 80%