Pierwszą próbą ograniczenia użycia siły w prawie międzynarodowym był/a:
chrześcijańska doktryna wojny sprawiedliwej
Pakt LN
Konwencja Drago-Portera
II Konwencja haska z 1907 r. w sprawie ograniczenia użycia siły celem ściągania długów zawarowanych umową.
Ograniczenie użycia siły w systemie LN polegało na:
obowiązku uprzedniego przekazania sporu do STSM
obowiązku uprzedniego rozstrzygnięcia sporu przez Zgromadzenie i Radę LN
obowiązku wyczerpania procedury pokojowego załatwiania sporów określonej w art. 12-15 Paktu LN
obowiązku uprzedniego skierowania sporu do trybunału arbitrażowego.
W systemie LN wojnę uważano za legalną w następujących przypadkach:
wojny obronnej oraz wojny wszczynanej w stosunku do państwa, które nie zastosowało się na wypadek sporu do orzeczenia sądowego lub arbitrażowego
wojny wszczynanej w stosunku do państwa, które nie zastosowało się na wypadek sporu do jednomyślnie przyjętego sprawozdania Rady LN
jeżeli sprawozdanie Rady LN co do przekazanego jej sporu nie zostało przyjęte jednomyślnie
jeżeli sprawozdanie Zgromadzenia LN co do przekazanego jej sporu nie zostało przyjęte w przepisany prawem sposób.
Pakt Brianda-Kellogga:
potępiał uciekanie się do wojny, bez bliższego sprecyzowania tego terminu
pozbawiał państwa prawa do legalnej samoobrony
przewidywał obligatoryjną procedurę pokojowego rozstrzygania sporów międzynarodowych
stwierdzał, ze państwo uciekające się do wojny będzie pozbawione korzyści wynikających z jego przepisów.
Konwencja londyńska z 1933 r. o określeniu napaści:
zawierała zamknięty katalog czynów mogących stanowić agresję
podkreślała element pierwszeństwa przy użyciu siły
wskazywała, ze agresja jest aktem państwa przeciwko państwu
nie miała zastosowania do wojen cywilnych, narodowowyzwoleńczych i antykolonialnych.
Czy zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ON z 14 grudnia 1974 r. dotyczącą określenia agresji:
użycie siły przez państwo jako pierwsze stanowi prima facie dowód agresji
RB posiada kompetencję do rozstrzygania, czy miała miejsce agresja
o agresji przesądza tzw. zasada pierwszego strzału
o agresji przesądza animus agressionis.
7.Które z wymienionych aktów prawa międzynarodowego zakazują uciekania się do użycia siły lub jej groźby:
Karta NZ i ONZ Deklaracja zasad prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współistnienia między państwami z 1970 r.
Karta NZ i ONZ Deklaracja w sprawie umocnienia bezpieczeństwa międzynarodowego z 1970 r.
Pakt LPA, Pakt OPA, Układ Warszawski
Karata NZ, ONZ Deklaracja zasad prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współistnienia między państwami z 1970 r., ONZ Deklaracja w sprawie umocnienia bezpieczeństwa międzynarodowego z 1970 r. Pakt LPA, Pakt OPA, Układ Warszawski.
Indywidualne prawo do samoobrony na gruncie obowiązującego prawa międzynarodowego:
ma charakter subsydiarny, czasowy i kontrolowany
jego wykonywanie jest usprawiedliwione każdym przypadkiem użycia siły
musi być wykonywane z zachowaniem zasady proporcjonalności
musi być wykonywane z zachowaniem zasady konieczności.
Warunkami legalności wykonywania prawa do samoobrony zbiorowej są:
zgoda na związanie się umową powinna być wyrażona w sposób swobodny
umowa musi być zawarta zanim nastąpił atak zbrojny
umowa musi przewidywać automatyczną i natychmiastową pomoc wojskową
umowa powinna formułować zobowiązanie, iż napaść na jedną ze stron uważa się za napaść przeciwko wszystkim.
Interwencja na zaproszenie nie może mieć miejsca:
gdy z żądaniem interwencji nie wystąpił legalny rząd
gdy naruszyłaby ona prawo samostanowienia i zakaz nieingerencji w wewnętrzne sprawy państwa
gdy nie nastąpił atak zbrojny, a trwałyby jedynie walki wewnętrzne
gdy naruszyłaby ona reguły samoobrony zbiorowej.
System bezpieczeństwa zbiorowego w ONZ:
działa automatycznie w przypadku naruszenia pokoju
jest uruchamiany i kontrolowany przez RB przy uwzględnieniu kluczowej wielkich mocarstw
ograniczony jest do państw członkowskich
nastawiony jest na prewencję i restytucję.
Obrona na prośbę ofiary napaści zbrojnej to szczególny przypadek:
intercesji
interwencji humanitarnej
interwencji w celu ochrony prawa
samoobrony zbiorowej.
Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 1950 r. „Zjednoczeni dla pokoju”:
wyposaża ZO w kompetencję do zalecenia przeprowadzania akcji zbiorowej w sytuacji zagrożenia dla pokoju
stanowi próbę przełamania impasu decyzyjnego na forum RB na wypadek konieczności podjęcia akcji zbiorowej
jest sprzeczna z Kartą NZ
jej ważność nie została uznana przez Rosję i Francję.
W przypadku, gdy nie dojdzie do zawarcia układów wojskowych, o których mowa w art. 43 Karty NZ akcję zastępczą na podstawie jej art. 106 podejmują:
organizacje regionalne
siły pokojowe ONZ
5 wielkich mocarstw
państwa wyznaczone przez RB.
Siły pokojowe ONZ są formowane na podstawie:
rezolucji RB
rezolucji ZO
rezolucji RB lub ZO
porozumienia zawartego między państwami członkowskimi ONZ.
2