Komunikacja interpersonalna

Język - system znaków dźwiękowych, reguł posługiwania się nim oraz mowy wyrażającej się jako konkretne akty, używanie znaków językowych przez człowieka.

Funkcje języka

(Antonina de Laguna)

• funkcja społeczna - koordynacja działań ludzi

• funkcja psychologiczna - organizacja wyższych form życia umysłowego

• funkcja regulacyjna - kontrolowanie zachowań innych poprzez wykorzystanie środków językowych.

(Wygocki)

• funkcja autoekspresjna - wyrażanie siebie, opinii, przekonań, poglądów, uczuć, emocji

• funkcja socjalizacyjna

(Lasswell)

• funkcja obserwacji i analizy otoczenia społecznego

• funkcja poprawy współdziałania społecznego

• funkcja transmisji dziedzictwa kulturowego i społecznego

(Jacobson)

• funkcja referencyjna - odnosząca się do rzeczywistości pozajęzykowej

• funkcja emocjonalna - odpowiedź do nadawcy

• funkcja konatywna - odnosząca się do odbiorcy

• funkcja metajęzykowa - odnosząca się do języka w celu ustalenia znaczeń

• funkcja fatyczna - przyczyniająca się do nawiązania i utrzymania kontaktu, a nie do przekazu myśli

• funkcja poetycka - odnosząca się do samego siebie tzn. formie estetycznej

Płaszczyzny funkcjonowania jezyka:

• poznanie

• socjalizacja

• współdziałanie

komunikacja - technika przekazywania (treści) informacji.

Komunikowanie - zespół zjawisk określonych w układzie: nadawca - odbiorca - kanał - kod - komunikat (przekaz)

Wiadomość - przyjmuje formę określonego zachowania przyjmując formę sygnału (werbalne i niewerbalne)

Kod - zbiór zachowań i przyporządkowanych im znaczeń

Przekazywanie sygnału - uruchamia odbiór nadawcy, rozpoczyna się selekcja

Odkodywanie - przełożenie sygnałów na treści, warunkiem jest użycie zrozumiałego kodu (języka) dla odbiorcy

Interpretacja - uporządkowanie informacji, dokonanie desygnatu intencji nadawcy.

Zakłócenia w przekazie:

• ograniczenia samoświadomościowe

• nadawca ma wiele intencji i są one sprzeczne

• intencje są świadomie ukrywane

• nadawca nie uwzględnia wymagań sytuacji

• nadawca nie analizuje własnych zamiarów i oczekiwań odbiorcy

• współwystępowanie niekorzystnych warunków zewnętrznych np. hałas, tłum, uprzednie wydarzenia i doświadczenia

• kod nadawcy nie uwzględnia możliwości odbiorcy

• nadawca nie trafnie dobiera kod do treści

• współistniejące sygnały są rozbieżne

• odbiorca odczuwa dwie niespójne intencje

• odbiorca koncentruje się na własnych wyobrażeniach

• posługiwanie się odmiennym kodem

• odmienność życiowych doświadczeń

• brak wiarygodności nadawcy

• wrogi lub rywalizujący stosunek nadawcy

Percepcja - sposób odbierania wrażeń

Inteligencja interpersonalna - radzenie sobie z innymi

Inteligencja intrapersonalna - radzenie sobie z samym sobą

Kompetencje - zakres uprawnień, pełnomocnictwo zakresu wiedzy, umiejętności lub odpowiedzialności.

Kompetencje językowe (Del Hymes)

Idealna wiedza użytkownika danego języka dotyczy reguł posługiwania się nim odpowiednio do sytuacji i roli społecznej

Struktura kompetencji językowej:

• reguły pragmatyczne (efektywnej komunikacji werbalnej)

• reguły socjolingwistyczne i stylistyczne

• 
  poziom kodu językowego

zależy on od:

• sytuacji

• przynależności społecznej

• ról społecznych które pełnimy

Kod ograniczony - posługują się nim osoby mało wykształcone lub nie wykształcone, dużo czasowników i przerywników

Kod nieograniczony - posługują się nim osoby wykształcone

Kompetencje komunikacyjne:

• lingwistyczne

• językowe zdolności funkcjonalne

• umiejętności intencjonalnego realizowania wypowiedzi niezależnie od emocji

• umiejętność definiowania sytuacji

• umiejętność interakcyjna

• umiejętności kulturowe

Typy zniewolenia:

• perswazja

• strategia marchewki - przedstawienie korzyści

• strategia kija - przedstawienie niekorzyści

• strategia zastrzyku - odbiorca osiąga dumę z siebie

• strategia samopotępienia - wzbudzenie poczucia winy i wstydu

(Piramida potrzeb Maslowa)

Warunki do rozwoju:

1. zaspokojenie potrzeb

2. akceptacja

3. wolny wybór

Modele procesu wspomagania

• medyczny

• moralny

• oświatowy

• kompensacyjny

ODPOWIEDŹ WARUNKUJE DZIAŁANIE

Schemat procesu wspomagania

Osobowość + Umiejętności =

Pomagającego pomagającego

Cechy działanie

wartości postawy rozumienie stwarzanie komfortu

= Warunki > Specyficzne

ułatwiające wyniki

rozwój rozwojowe

zaufanie wolność szacunek dla osoby

dla społeczeństwa

Cechy pomagającego:

Samoświadomość, uznawany system wartości, jasne zasady, poczucie odpowiedzialności, umiejętności empatyczne

Warunki ułatwiające rozwój

• zaufanie do siebie warunkuje zaufanie do innych

• poczucie bezpieczeństwa

• poczucie wolności w realizacji siebie

• odpowiedzialność

Osoba potrzebująca wsparcia (Brammer)

Nie zwalnia z odpowiedzialności. Obejmowanie czyli wspieranie nie jest obowiązkiem lecz altruistycznym ruchem wobec człowieka lub społeczeństwa.

Osoba pomagająca nie góruje się na wspomaganym i nie uzależnia wspomaganego sobą.

Informacja zwrotna - informacja na temat zachowania, wypowiedzi drugiej osoby.

Pełni 3 Funkcje:

• ekspresyjną (dla nadawcy

• informacyjna (dla odbiorcy)

• korekcyjną (dla odbiorcy)

To czy zostanie przyjęta zależy od sposobu budowy.

Zasady bezpiecznej i poprawnej informacji zwrotnej

1. Mów o zachowaniu danej osoby a nie o samym sobie

2. skup się na swoich spostrzeżeniach, a nie wyciągaj wniosków

3. dokonaj opisu a nie ocen

4. opisuj zachowanie w kategoriach „mniej lub bardziej”, a nie „tak lub nie”

5. skup się na zachowaniu w odniesieniu do szczególnej sytuacji, najlepiej do „tu i teraz” a nie zachowaniu w ogóle

6. dziel się pomysłami i informacjami, a nie dawaj rad

7. skup się na korzyści jaka informacja zwrotna może dać odbiorcy, a nie korzyści jaką „wyrzucanie” jej z siebie da Tobie

8. Ogranicz się do tej liczby informacji która odbierająca osoba może spożytkować a nie do tej, którą chciałbyś przekazać

9. Uważaj na miejsce i czas, tak żebyś dzielił się osobistymi uwagami w stosownym momencie

Ułożenie komunikatu „JA” nie jest łatwe. Aby wywarł on odpowiedni wpływ na uczniów, powinien zawierać 3 elementy:

• Obiektywny i jasny opis czego nauczyciel nie akceptuje

• Wyrażanie konkretnego efektu zachowania opisanego w pierwszej części komunikatu i jego wpływu na nauczyciela

• Wyrażenie stanu uczuć wywołanego przez konkretny efekt określonego zachowania ucznia

Przykład:

„Kiedy rozmawiacie podczas gady ja tłumaczę (opis), bardzo mi to przeszkadza (efekt), i czuje zamęt w głowie (uczucia)”

Cechy dobrego słuchacza

• Silna motywacja do słuchania

• Zdolność do pełnego odbioru i możliwie trafnej interpretacji

• Brak stereotypowych nastawień, poczucia wszechwiedzy

• Koncentracja na sensie , a nie na formie komunikatu

• Odróżnianie obserwacji od wnioskowania

• Postawa otwarta i życzliwa wobec nadawcy

• Trafna selekcja głównych punktów wypowiedzi

• Tworzenie atmosfery sprzyjającej wypowiedziom

Co utrudnia aktywne słuchanie:

• Przerywanie

• Mylenie milczenia ze słuchaniem

• Brak uwagi

• Bierne słuchanie

• Zadawanie zbyt wielu pytań

• Zadawanie pytania „dlaczego”

• Domyślanie się to co ktoś chciał powiedzieć

• Słowa „wiem co czujesz, co myślisz”

Społeczne funkcje komunikacji:

• Informacje

• Oceny (sposoby wartościowania rzeczy, spraw, wydarzeń, ludzi)

• Wypowiedzi wyznaczające przyszłe zachowanie

• Wypowiedzi dotyczące organizacji rozmowy i eliminujące niejasności

---