LUKI W PRAWIE
Luka w prawie
To biała plama na pewnym odcinku
obszaru prawnego , pustka w miejscu, gdzie - biorąc
pod uwagę całokształt obowiązującego ustawodawstwa - przepisy powinny normować stosunki społeczne.
Luki w prawie wypełnia się za pomocą analogii.
Analogia ustawy
Analogia prawa
Luki w prawie wypełnia się za pomocą analogii.
Analogia ustawy
Analogia prawa
Analogia ustawy (analogia legis)
Występuje wtedy, gdy do jakiegoś
stanu faktycznego stosowane są normy prawne odnoszące się do innego,
podobnego stanu
Analogia prawa (analogia iuris)
Istnieją luki w uregulowaniach prawnych dotyczących specyficznych spraw, które nie są podobne do żadnych innych unormowanych w ustawie.
Luka extra legem
ma miejsce wtedy, gdy system norm bezpośrednich nie wypowiada się o danym stanie faktycznym, chociaż powinien. Innymi słowy jest to luka polegająca na tym, że normy prawne milczą na temat danego stanu faktycznego.
Luka contra legem
dotyczy sytuacji, w której stosujący prawo podmiot ocenia ujemnie pozytywne konsekwencje, zawarte w normach prawnych.
Luka intra legem
polega z kolei na mało precyzyjnych sformułowaniach języka prawnego. Powstaje wtedy, gdy regulacja jest zbyt „luźna", za mało konkretna
Luka intra legem
polega z kolei na mało precyzyjnych sformułowaniach języka prawnego. Powstaje wtedy, gdy regulacja jest zbyt „luźna", za mało konkretna
Luka techniczna
występuje wtedy, gdy norma prawna reguluje daną sytuację, lecz jednak milczy o jakimś drobnym elemencie, bez którego to elementu wydanie rozstrzygnięcia nie jest możliwe.
Swoista luka w prawie
dotyczy sytuacji, gdy brak jest normy, która zgodnie z inną normą obowiązującą powinna była zostać ustanowiona. Akt prawny wyższego rzędu (np. ustawa) zawiera upoważnienie do wydania konkretnego aktu niższego rzędu (regulującego szczegółowo daną materią), lecz występuje opóźnienie legislacyjne. Akt niższego rzędu nie ukazuje się.
Luka w prawie może w szczególności wystąpić wówczas, gdy są to tzw. luki konstytucyjne:
ustawodawca nie zakończył procesu prawodawczego wbrew wyraźnej zapowiedzi, np. Rada Ministrów nie wydała przepisów wykonawczych do ustawy mimo przepisu blankietowego zobowiązującego RM do takiego działania („swoista luka w prawie");
pomimo zakończenia procesu legislacyjnego nadal nie można ustalić norm regulujących określoną kwestię, np. utworzona zostaje jakaś instytucja ustrojowa (np. organ państwa), a nie zostały określone jej pełne kompetencje itp. („techniczna luka w prawie").
LUKA AKSJOLOGICZNA
zachodzi, gdy w systemie prawnym brak jest normy prawnej, która mogłaby przy przyjęciu określonego wartościowania kwalifikować prawnie stan faktyczny, który w rzeczywistości zaistniał lub może zaistnieć
LUKA STRUKTURALNA
wynik wad występujących w systemie prawa. Normy prawne o wyższej mocy prawnej
są unieruchomione przez brak norm o niższej mocy prawnej,
które warunkują ich realizację
Sposoby przeciwdziałania lukom:
wprowadzenie do tekstu prawnego norm poza prawnych, do których odsyła prawo (nie są one usankcjonowane przez prawo, ale są inaczej sankcjonowane np. w życiu społecznym) np. zasady współżycia społecznego;
wykorzystanie w prawie wiedzy. Normy prawne zastępowane są przez normy wiedzy np. lekarz powinien wykonywać swoje obowiązki zgodnie ze sztuką lekarską;
odesłania ukryte np. jeżeli przemawia za tym ważny interes państwa, społeczny. Nieostre pojęcia znajdujące się w regulacjach prawnych;
uznanie administracyjne w przepisach prawych;
orzecznictwo sądowe są publikowane. Ustalone na podstawie tych orzeczeń zasady prawne są obowiązującymi regułami.
luka bierności
najbardziej łatwa do wychwycenia, oznacza nie wypełnienie obowiązku przez tego kto miał to prawo wykonać (kiedy luka jest wynikiem zaniedbania organu odpowiedzialnego za występowanie danej regulacji, przepisu);
luka postulatywna
chodzi o taki stan, iż prawo pozostało, a życie społeczne poszło naprzód. Brak jest prawa, które zaspokajałoby te potrzeby (stany faktyczne, które zaistniały nie znajdują regulacji w przepisach prawnych);
luka postulatywna
chodzi o taki stan, iż prawo pozostało, a życie społeczne poszło naprzód. Brak jest prawa, które zaspokajałoby te potrzeby (stany faktyczne, które zaistniały nie znajdują regulacji w przepisach prawnych);
luka ewolucji (ewolucyjna)
w sytuacji, gdy prawo jest, ale zostało uregulowane jakiś czas temu. Stan rzeczywisty nie przystaje do stanu regulowanego jakiś czas temu (cywilizacja, postęp, zmiany gospodarcze). Następuje dezaktualizacja przepisów prawnych.
KOLIZJE PRZEPISÓW PRAWNYCH
Kolizja przepisów
Zachodzi wtedy, gdy stosunek prawny uregulowany jest więcej niż jednym przepisem (zespołem przepisów), które wzajemnie się wykluczają.
Kolizja przepisów prawnych w czasie
Do tej kolizji dochodzi , gdy sprawa uregulowana jest odmiennie przez dwa lub
więcej przepisów wydanych w różnym czasie.
Kolizja przepisów prawnych w czasie
Do tej kolizji dochodzi , gdy sprawa uregulowana jest odmiennie przez dwa lub
więcej przepisów wydanych w różnym czasie.
Przepisy przejściowe
ustalają jak należy rozstrzygać
kolizje powstające wskutek wejścia w życie danego aktu
Kolizja przepisów prawnych w przestrzeni
Jest to kolizja, do której dochodzi między przepisami obowiązującymi
w różnych miejscach.
1. Kolizja między przepisami obowiązującymi w różnych dzielnicach kraju.
Do tych kolizji może dojść tylko wtedy, gdy bądź całe prawo, bądź poszczególne jego dziedziny nie są w państwie zunifikowane i każda dzielnica ma własne prawodawstwo.
2. Kolizje między przepisami różnych państw
Jest to zjawisko naturalne i nie da się go uniknąć. Trzeba natomiast dysponować środkami do ich rozstrzygania.
W zakresie prawa osobowego stosowane są przepisy tego państwa, którego obywatelem jest dana osoba.
2. W zakresie prawa rzeczowego (sprawy związane z własnością rzeczy, posiadaniem, użytkowaniem, hipoteką itp. )stosuje się przepisy państwa na terenie którego rzecz się znajduje.
W zakresie oceny umów i innych aktów prawnych oraz oceny ich formy prawnej właściwe są przepisy tego państwa na terytorium którego miało miejsce zawarcie umowy.
1