Współczesny język polski

1) Działy nauki o współczesnym języku polskim. Podstawowe jednostki języka i ich hierarchia.

2) Miejsce języka polskiego w Europie i w świecie. Moc języka.

3) Warianty języka: regionalne (terytorialne), społeczne i zawodowe.

4) Odmiana ustna i pisana języka ogólnego.

5) Style: potoczny, artystyczny, urzędowy, naukowy.

6) Polska etykieta językowa i polskie formy adresatywne.

7) Akty i gatunki mowy (potoczne, artystyczne, urzędowe, naukowe, dziennikarskie).

8) Tekst jako jednostka języka i komunikacji. Rozczłonkowanie komunikacyjne wypowiedzi na temat i remat; spójność tekstu; następstwo tematyczne w tekście.

9) Pojęcie metatekstu. Operatory tekstowe; specyfika funkcjonalna partykuł jako operatorów tekstowych.

10) Działania na tekście: de-kompozycja tekstu złożonego, parafrazowanie. Transformacje i ich rodzaje.

11) Części mowy - kryteria podziału; podstawowe zróżnicowanie i sposób funkcjonowania w tekstach.

12) Funktory grama-tyczne (spójniki, przyimki).

13) Czasownik i rzeczownik oraz ich satelity: przysłówka i przymiotnik; spójnik i przyimek.

14) Łączliwość czasownika jako klucz do opisu zdania.

15) Główne kategorie językowe w aspekcie kognitywnym: osoba i rodzaj; czas i miejsce; miara i liczba; kategorie grama-tyczne: przypadek, aspekt, tryb, stopniowanie.

16) Główne modele (typy) zdań pojedynczych.

17) Zdanie a grupa składniowa. Grupy współrzędne (szeregi) i podrzędne (związki). Frazeologizacja grup składniowych. 18) Człony zdania pojedynczego a typy zdań podrzędnych.

19) Działania na zdaniu: rozszerzanie i rozwijanie zdania elementarnego (tj. tworzenie szeregów i związków składniowych).

20) Modalność, jej typy i formalne wykładniki.

21) Cechy języka polskiego jako fleksyjnego. Temat i końcówka. Synkretyzm i supletywizm w polskiej fleksji. Elementy pozycyjności w języku polskim.

22) Wyraz pochodny (motywowany) i jego struktura: pień i format.

23) Znaczenie słowotwórcze (i etymologiczne) a znaczenie leksykalne.

24) Sposoby tworzenia słów; derywacja i jej typy; wyrazy złożone; skróty i skrótowce.

25) Podział słowotwórczy a morfologiczny wyrazu. Rodzina wyrazów.

26) Wymiany morfonologiczne.

27) Podstawy opisu fonologicznego języka polskiego. Inwentarz fonemów języka polskiego. Warianty fonemu. Cechy dystynktywne w języku polskim.

28) Fonetyka wyrazu: Samogłoska a spółgłoska. Struktura sylaby.

29) Główne zjawiska koartykulacji (upodobnienia, wymowa samogłosek nosowych, uproszczenia). 30) Prozodia (fonetyka zdania i tekstu): Tempo i barwa. Rytm mowy i frazowanie. Rola pauzy. Intonacja zdań. Akcent zdaniowy i jego funkcja rematyzująca; akcent wyrazowy i wyrazy bezakcentowe (enklityki, proklityki - stałe i okazjonalne).

---