Uduszenie gwałtowne
To śmierć w wyniku uniemożliwienia wymiany gazowej na skutek zadziałania czynnika zewnętrznego.
Podział (wg. Olbrychta)
- zagardlenie - uduszenie na skutek ucisku wywieranego na narząd szyi
* powieszenie - uduszenie spowodowane przez zaciśniecie pętli na szyi pod wpływem ciężaru ciała (samobójstwo)
* zadzierzgnięcie - uduszenie spowodowane zaciśnięciem pętli na szyi przez osobę trzecią (zabójstwo)
* zadławienie - uduszenie na skutek bezpośredniego ucisku na szyję ręką osoby trzeciej
- utonięcie - uduszenie na skutek odcięcia dopływu powietrza do płuc przez wodę lub inne płyny (jednym z objawów jest grzybek piany na nosie i koło oka)
- unieruchomienie klatki piersiowej - uduszenie na skutek uniemożliwienia wykonywania ruchów oddechowych
- zamknięcie w ciasnej przestrzeni - uduszenie na skutek wyczerpania zapasów tlenu
- zatkanie otworów oddechowych lub dróg oddechowych (udławienie) - uduszenie spowodowane uniemożliwieniem wymiany gazowej przez odcięcie dopływu powietrza
Powieszenie
Patomechanizm
Patomechanizm śmierci jest złożony i zależy od pozycji powieszenia, przebiegu i rodzaju bruzdy, a tym samym od siły wywieranej przez pętlę na narządy szyi
- zamknięcie naczyń krwionośnych, zarówno tętniczych jak i żylnych, odpowiada za ukrwienie OUN
- zamknięcie dróg oddechowych
- ucisk na naczynia szyjne (zaburzenia oddychania i krążenia)
- odruch z zatoki szyjnej (odruchowe zatrzymanie oddychania)
- ucisk na nerwy
Oględziny zewnętrzne:
- bruzda wisielcza!!!!!!! ułożona ponad poziomem chrząstki tarczowatej (jest ona mniej lub bardziej nasilonym otarciem naskórka odzwierciedlająca przebieg pętli).
- wybroczyny krwotoczne podspojówkowe
Mechanizm powstawania: staza (zaciśnięcie) naczyń żylnych odprowadzających krew z górnego odcinka twarzy z zachowanym dopływem pękanie naczyń (wybroczyna na powierzchni powiekowej lub gałkowej)
- obfite plamy pośmiertne - często w postaci „rękawiczek i skarpetek śmierci” (plamy opadowe, umieszczone w najniżej położonych odcinkach ciała)
- brak innych obrażeń zewnętrznych - powieszenie osoby dorosłej, przytomnej, zdrowej, ogólnie sprawnej jest możliwe bez spowodowania u niej ewidentnych obrażeń
Badanie sekcyjne
Uwaga! Obowiązuje zastosowanie odmiennej techniki sekcyjnej!
- odkrwienie narządów szyi
- preparowanie warstwowe mięśni i narządów szyi
1. płynność krwi (śmierć nagła - krew zawsze jest płynna!)
2. podbiegnięcia krwawe mięśni szyi (na poziomie bruzdy oraz w przyczepach mostkowych lub obojczykowych)
3. objaw Hartina - wylewy krwawe do przydanki naczyń szyjnych
4. objaw Amusssta - poprzeczne przerwanie błony wewnętrznej tętnic szyjnych na poziomie bruzdy
5. objaw Simona - wylewy krwawe na przednich powierzchniach chrząstek międzykręgowych w odcinku lędźwiowym
6. wykładniki przekrwienia biernego mózgowia i opon
Otwiera się czaszkę, wyjmuje mózg i bada się spływ krwi. Powinien być równomierny do jamy klatki piersiowej co z czaszki do pojemnika.
Zadzierzgnięcie
Oględziny zewnętrzne:
1. Najczęściej bruzda zlokalizowana na poziomie chrząstki tarczowatej, ułożona poziomo (często bruździe towarzyszą obrażenia dodatkowe, czego nie ma w powieszeniu)
2. Wybroczyny krwotoczne śródskórne w obrębie twarzy - zespół Perthesa (zaciśnięcie naczyń jest przeciągnięte w czasie), wylewy krwawe podspojówkowe
3. Wybroczyny podspojówkowe
4. Często objawy obrażeń współistniejących
Badanie sekcyjne:
Uwaga: obowiązuje technika odkrwienia narządów szyi oraz warstwowe preparowanie narządów i mięśni szyi
1. Podbiegnięcia krwawe mięśni szyi
2. Wylewy krwawe pod torebką tarczycy
3. Złamania kości gnykowej
4. Złamania chrząstki tarczowatej - częstsza u osób starszych, u dzieci rzadziej
5. Wybroczyny krwotoczne pod opłucną i pod nasierdziem
Uszkodzenie śródbłonka naczyń pod wpływem ostrego niedotlenienia
Zadławienie
Uduszenie w mechanizmie ucisku na narządy szyi ręką osoby trzeciej)
Patomechanizm:
Zamknięcie dostępu powietrza do dróg oddechowych przez ucisk ręki na 6 odcinków dróg oddechowych (struny głosowe zbliżają się do siebie przy uciskaniu szyi ręką, zamykając szparę głosową, podstawa języka przynicowana ku górze do kręgosłupa)
Oględziny zewnętrzne:
1. Obrażenia na szyi - wykładnik ucisku na narządy szyi ręką sprawcy
- sinica na bocznych powierzchniach szyi (ślady opuszek palców)
- i/lub półksiężycowate otarcia naskórka (ślady działania paznokci)
2. Obrażenia współistniejące
3. Wybroczyny śródskórne w obrębie twarzy
4. Wybroczyny podspojówkowe
Badanie sekcyjne: (technika odkrwienia narządów szyi oraz ich warstwowe preparowanie!)
1. Podbiegnięcia krwawe
- w tkance podskórnej
- w mięśniach szyi
- pod torebką tarczycy
- wylewy krwawe w języku
2. Złamania kości gnykowej
3. Złamania chrząstki tarczowatej
4. Płynność krwi
5. Wykładniki przekrwienia mózgowia i opon
Utonięcie
Oględziny zewnętrzne:
- Plamy opadowe często na przedniej powierzchni ciała, cechy przetrzymania zwłok w środowisku o dużej wilgotności „skóra praczek” (białawe zgrubienie rogowej warstwy naskórka, tym nasilone, im dłużej przebywały zwłoki w wodzie - można tą skórę zdjąć)
- grzybek piany wokół ust (objaw bardzo nietrwały, często ulega zatarciu podczas wydobywania zwłok z wody)
Badanie sekcyjne
1. Rozpoznanie utonięcia - ostre rozdęcie miąższu płuc (!!!)
2. wybroczyny krwotoczne podopłucnowe (pod opłucną trzewną)
Ad 1. Do płuc napływa jedynie niewielka ilość wody, a ruchy oddechowe prowadzą do rozerwania pęcherzyków płucnych - stąd się bierze ostre rozdęcie płuc
- stoją na stoliku sekcyjnym
- objaw trzeszczenia podczas preparowania (trzeszczenie śniegu)
- pulchne
Różnicowanie utonięcia z tzw. śmiercią w wodzie:
- brak cech ostrego rozdęcia miąższu płuc
- najczęściej wykładniki ostrej sercopochodnej niewydolności krążenia na podłożu zmian chorobowych mięśnia serca, naczyń wieńcowych lub
- śmierć w mechanizmie odruchowego zatrzymania krążenia na skutek nagłej zmiany temperatury otoczenia i podrażnienie receptorów skóry
To zależy jeszcze do jakiej wody. W wodzie słodkiej, po utonięciu, większość wody "wysiąka" z płuc do krwioobiegu.
W wodzie słonej - odwrotnie - płuca nasiąkają woda jak duża gąbka.
Unieruchomienie klatki piersiowej
Przyczyny:
- przysypanie ziemią lub piaskiem
- przygniecenie znacznym ciężarem
- przygniecenie dziecka śpiącego z osobą dorosłą, kolankowanie
- panika w tłumie (demonstracje uliczne, mecze, koncerty)
* plamy opadowe w miejscach, które nie były bezpośrednio uciśnięte
- pozostawienie osoby nieprzytomnej w pozycji uniemożliwiającej wykonanie ruchów oddechowych
Oględziny zewnętrzne
- dominują wykładniki śmierci nagłej na skutek uduszenia (tylko w kolankowaniu charakterystyczne)
- wybroczyny krwawe podspojówkowe
- wybroczyny śródskórne w obrębie twarzy, obrażenia stosowne do okoliczności, w jakich nastąpił zgon.
Badanie sekcyjne:
- cechy nagłości zgonu - płynność krwi
- wybroczyny krwotoczne pod błonami surowiczymi
- złamanie żeber (np. w solankowaniu)
- cechy nadmiernego upowietrznienia miąższu płuc (jakościowo podobne do utonięcia)
Zamknięcie w ciasnej przestrzeni
Przyczyny
- wypadkowe lub celowe zamknięcie w pomieszczeniu o małej kubaturze (lodówka, tapczan)
- celowe umieszczenie noworodka w worku foliowym, pod kołdrą itp. (dzieciobójstwo)
- założenie na głowę worka foliowego (samobójstwo, zabójstwo)
Obraz sekcyjny:
Nie charakterystyczny, w rozpoznaniu uduszenie na skutek zamknięcia w ciasnej przestrzeni, znaczącą rolę odgrywa ocena okoliczności ujawnienia zwłok.
Oględziny zewnętrzne:
- wybroczyny podspojówkowe
- brak istotnych obrażeń
- zwłoki mogą być wilgotne! - efekt ochłodzenia wydychanego powietrza po śmierci ze skropleniem się pary wodnej
Badanie sekcyjne:
- obfite plamy opadowe
- płynność krwi
- wybroczyny krwotoczne pod błonami surowiczymi
Zatkanie otworów oddechowych (udławienie)
Cechy:
- miękkim przedmiotem (poduszka, szmata itp.) - może być również wypadkowe
- pozostawienie osoby nieprzytomnej (noworodka) twarzą zwróconą do podłoża
- przyciśnięcie noworodka piersią podczas karmienia, wprowadzenie ciała obcego (kneblowanie) do gardła i krtani
- uduszenie kęsem pokarmowym lub ciałem obcym (często u osób nietrzeźwych z ubytkami uzębienia)
* odruchowe zatrzymanie oddechu
* kilkuminutowe duszenie się
Oględziny zewnętrzne:
- ciało obce w jamie ustnej
- wybroczyny krwotoczne podspojówkowe
- możliwy brak jakichkolwiek obrażeń, szczególnie u niemowląt
Sekcja zwłok:
- cechy nagłości zgonu
- ciało obce w drogach oddechowych
- wykładniki ucisku mechanicznego na okolicę otworów oddechowych - podbiegnięcia i wylewy krwawe pod śluzówką jamy ustnej
Medycyna sądowa - Uduszenia
- 3 -
www.stomka.prv.pl