ZESPÓŁ OPONOWY
Jest to zespół kliniczny wynikający z podrażnienia opon mózgowo-rdzeniowych. Podrażnienie może wywołać:
Etiologia
Procesy zapalne:
Ropne
Wirusowe
Grzybicze
Krew wynaczyniona do przestrzeni podpajęczynówkowej
Nowotwory opon i niekiedy mózgu
Rozległe ogniskowe zawały mózgu, stykające się przestrzeniami
Patomechanizm
Objawy oponowe powstają w wyniku drażnienia korzeni rdzeniowych i nerwów czaszkowych znajdujących się w oponach. Sztywność karku, Objaw Kerniga Objaw Brudzińskiego - karkowy i łonowy stanowią swego rodzaju obronę mięśniową nie dopuszczającą do drażnienia korzonków.
Objawy kliniczne;
Bóle głowy
Nudności i wymioty
Przeczulica całego ciała
Światłowstręt
Nadwrażliwość na bodźce słuchowe
Zwykle towarzyszą mu objawy ogólne:
Zaburzenia przytomności lub świadomości
Rzadziej zaburzona funkcja motoryczno- koordynacyjna
Zaburzenia mowy o typie afazji
Badanie
Sztywność karku aż do opistotonus (wygięcie kręgosłupa i głowy ku tyłowi)
Przyginamy pacjentowi głowę do klatki piersiowej
Sztywność można zmierzyć za pomocą sprawdzenia ile palców pacjent może zmieścić między brodą a klatką piersiową
Występuje gdy głowa badanego nie dochodzi do mostka - opór i ból
Odchylenie głowy ku tyłowi zazwyczaj towarzyszy przykurcz długich mięsni kręgosłupa, wskutek czego powstaje wygniecie tułowia ku przodowi
Objaw Kerniga górny
Przyginam tułów pacjenta do przodu gdy siedzi
Patologia - przygina nogę w stawie kolanowym i biodrowym
Objaw Kerniga dolny
U leżącego pacjenta podnosimy wyprostowana nogę w kolanie
Patologia - zgina w stawie kolanowym
Porównując z objawem Laseqa: dominuje to składnik kurczowy a składnik bólowy może wystąpić przy próbie forsowania ruchu kończyny ku górze. Natomiast w przypadku L dominuje sadnik bólowy.
Prawie zawsze obustronny z wyjątkiem niedowładu połowicznego, może nie występować po stronie niedokładnej. Natomiast objaw L z reguły występuje jednostronnie z wyjątkiem obustronnej rwy kulszowej.
Objaw Brudzińskiego - karkowy
U leżącego pacjenta przyginamy głowę do klatki piersiowej
Patologia - zgina nogę w stawie kolanowym i biodrowym
Objaw Brudzińskiego - policzkowy
U leżącego pacjenta uciskamy palcem policzek, poniżej kości jarzmowej
Patologia - zgina rękę w stawie łokciowym
Objaw Brudzińskiego - łonowy
Uciskamy spojenie łonowe
Patologia - zgięcie w stawie biodrowym i kolanowym
Objaw Amosa
Prosimy pacjenta leżącego aby usiadł
Patologia - siada podpierając się wyprostowanymi rękami
Objaw Hermana
Przyginamy pacjentowi głowę do klatki piersiowej
Patologia - zgina nogi w stawach kolanowych i biodrowych
Objaw Flatau górny
Przyginając głowę do klatki piersiowej następuje zwężenie żrenic
Objaw Flauta dolny
Przyginając chłopcu kilkukrotnie tułów
Patologia - następuje zwód
Objaw Weila - Edelmana
Podnoszę nogę wyprostowaną w kolanie
Patologia - zgięcie palucha
Nadwrażliwość na światło
Nadwrażliwość na dźwięk
Bolesność uciskowa gałek ocznych
Objaw Brdika
Dziecko w wieku 2-6 lat ma dotknąć głową kolan
Patologia - nie potrafi
Objaw karkowo-paluchowy Hermana
Przygięcie głowy do przodu
Patologia - zgięcie grzbietowo palucha
Objaw Lafory
Zaostrzenie rysów twarzy
Rozpozanie - Badanie PMR
Różnicowanie
Sztywność karku może wystąpić w
Znacznego stopnia zwyrodnieniu kręgosłupa szyjnego
Parkinsonizmie
Wgłobieniu migdałków móżdżku do otworu wielkiego
Zapaleniu węzłów chłonnych szyi i karku
Ciężkim zapaleniu gardła
Leczenie - przyczynowe