Rodzina - okresla się związek formalnie zalegalizowany przed urzędnikiem stanu cywilnego lub duchownym. Do rodziny należy według pedagogiki małżeństwo i dzieci, a jeśli nie ma dzieci to mówimy małżeństwo. W prawie rodzina powstaje z chwilą zalegalizowania związku. W skład rodziny wchodzą wspólne dzieci małżonków ale tylko małoletnie a z pośród pełnoletnich te które jeszcze nie usamodzielniły życiowo
- 0 -13 dziecko małoletnie bez czynności prawnych
- Od 13 z pewną częścią czynności prawnych
Jeżeli dziecko po 13 roku wejdzie w konflikt z prawem to nazywamy nieletnim.
Do rodziny Nie należy dzieci jednego z małżonków choć by były razem w rodzinie przez nich założonej wychowane, mają one status wychowańca dotyczy to dzieci które nie zostały przysposobione (pasierb, pasierbica) przez jednego małżonka. Konkubinat (kochabitancki) też nie jest rodziną. Związek konsensualny związek stałych partnerów bez legalizacji prowadzący osobne gospodarstwa domowe.
Rodzina istnieje prawnie także mimo częściowego zdekompletowania jej składu np. w razie śmierci jednego z małżonków bądź rozwodu, w takich wypadkach rodzinę tworzy rodzic z dzieckiem.
Rodzina nie jest osobą prawną, stanowi jednak ugrupowanie czyli tak zwaną grupę rodzinną.
Zadania rodziny:
- funkcja prokreacyjna
- funkcja wychowawcza - państwo jest zainteresowane tym by rodzice wychowywali dzieci na prawych i dobrych obywateli, jeżeli rodzice źle wychowują państwo może ingerować w wychowanie dzieci przez ograniczenie lub zabranie praw rodzicielskich
- zapewnienie członkom rodziny warunków materialnych - jeżeli rodzicie nie mogą zapewnić tego zadania państwo może ingerować w to zadanie
Powiązania rodziny:
- Pokrewieństwo
- Stan cywilny
- Powinowactwo
- Stosunek bliskości
- Status domownika
Pokrewieństwo - więzy krwi, jest pojęciem biologicznym w ramach pokrewieństwa występują dwie linie. Linia prosta i linia boczna
W linii prostej spokrewnione są ze sobą osoby pochodzące jedna od drugiej, lub od jednego członka.
Ojciec, syn i wnuk
Ojciec i syn to stopień pierwszy
Dziadek z wnukiem - w linii prostej w stopniu drugim
Pradziadek w linii prostej z prawnukiem spokrewniony w stopniu trzecim
W linii bocznej spokrewnione są ze sobą osoby pochodzące od wspólnego przodka - rodzeństwo, rodzeństwo przyrodnie
W linii bocznej mamy stopnie.
Musza być dwa urodzenia żeby był stopień, nie ma stopnia pierwszego a przynajmniej dwa urodzenia od wspornego przodka wyznaczają nam stopień drugi
Konsekwencje prawne pokrewieństwa:
Pokrewieństwo wyłącza możliwości związku małżeńskiego
Obowiązek alimentacyjny - spoczywa na ludziach w linii prostej po wyczerpaniu zasobów sąd patrzy na linie boczną, po wyczerpaniu linii bocznej i prostej zwracamy się do funduszu alimentacyjnego. Ojciec i matka mają obowiązek w stosunku co do dziecka. Dziecko wobec mamy i dziecko wobec ojca. Obowiązek alimentacyjny może być ściągnięty jeżeli został pozbawiony władzy rodzicielskiej, nie utrzymują kontaktów i nie łoży na dziecko.
Dziedziczenie
Możliwość odmowy zeznań w charakterze świadka.
2) Stan cywilny jest odmiana prawna każdego człowieka na stan cywilny składa się:
- Przynależność do określonego państwa
- Przynależność do określonej rodziny
- Stan osobisty każdego człowieka
Stan cywilny oznacza sytuacje prawną człowieka w rodzinie.
Cechy stanu cywilnego:
Jest dobrem osobistym każdego człowieka, bo daj emu prawa by uchodzić za małżonka określonej osoby, uchodzić za rodzica określonego dziecka, uchodzić za dziecko określonych rodziców. Człowiek może mieć tylko jeden stan cywilny
Powinowactwo - jest węzłem wyłącznie prawnym łączącym jednego małżonka z krewnymi drugiego małżonka w ramach powinowactwa wyróżnia linie boczną i prostą określa się stopnie określa się je według pokrewieństwa łączącego odnośne osoby z drugim małżonkiem.
Konsekwencje prawne:
- Jest przeszkodą małżeńską (usuwalną)
- Istnieje prawo do odmowy zeznań w charakterze zeznań
- Ograniczony w zakresie obowiązek alimentacyjny
- nie daje prawa do dziedziczenia
- powinowactwo trwa mimo ustania małżeństwa
Stosunek bliskości
Dwie grupy:
- Osoby pozostające ze sobą w bliskim stosunku prawno rodzinnym.
- grupa osoby z tego punktu obce
Stosunek bliskości nie jest stosunkiem prawnym a stanem faktycznym według artykułu 446 kodeksu cywilnego osobom bliskim przysługuje prawo do odszkodowania pod postacią renty w wypadku śmierci ich faktycznego żywiciela. Przepisy zapewniają osobom bliskim prawo do mieszkania pozostawionego przez osobę przez okres 3 miesięcy korzystania również z wszystkich urządzeń domowych jeśli ta osoba uzyska w sądzie status domownika to żeby te osobę wyprowadzić trzeba jej zapewnić lokal socjalny.
Status domownika - mają te osoby które są obce z prawnego punktu widzenia ale mieszkają cały czas pod wspólnym dachem.
Konsekwencje prawne:
Prawo do zamieszkiwania w domu,
Prawa małżonków:
- prawo do wspólnego pożycia wchodzi w to:
- wspólnot duchowa
- fizyczna
- gospodarcza
Duchowa - oznacza więź psychiczną między małżonkami i lojalność
Fizyczna - nakłada na małżonków wspólnego współżycia
- prawo do separacji
- prawo do nazwiska
Obowiązki:
- obowiązek do wspólnej pomocy - obejmuje świadczenie usług jak i pomoc wyjątkowa w wypadku ciężkiej choroby jest to pomoc w zakresie usług fizycznych jak i wsparcia moralnego, pomoc mają obowiązek świadczyć sobie małżonkowie.
- obowiązek wierności - ma miejsce wypadku nawiązania bliższego pożycia z inną osobą ale także wówczas gdy małżonek stwarza pozory zdrady
- obowiązek współdziałania dla dobra rodziny - art. 27 kodeksu rodzinnego egalitaryzm w rodzinie (równouprawnienie ) praca kobiety w domu na rzecz wychowywania dzieci jest równoznaczna z praca zawodową
- obowiązek wspólnego zamieszkiwania.
Obowiązek można unieważnić:
Separacja - rozwiązuje małżeństwo nie rozwiązując go formalnie
Rozwód
Stwierdzenie nieistnienia związku małżeńskiego
Unieważnienie - czyli przeszkody małżeńskie