Ogólne zasady
Postępowanie ratunkowe powinno przebiegać w następujący sposób:
Ocena ryzyka i podjęcie działania
Możliwie najszybsze usunięcia czynnika działającego na osobę poszkodowaną
Zabezpieczenie osoby poszkodowanej przed ewentualnymi dodatkowymi urazami lub innym zagrożeniem
Sprawdzenie tętna
Sprawdzenie oddechu i drożności dróg oddechowych
Ocenienie stanu przytomności osoby poszkodowanej
Ustalenie rodzaju urazu jakiego doznała osoba poszkodowana
Wezwanie Pogotowia Ratunkowego
Należy pamiętać, że meldunek o wypadku powinien zawierać następujące informacje: jaki to rodzaj wypadku, gdzie do niego doszło, ile osób zostało poszkodowanych w jego wyniku, informacje o udzielonej dotychczas pomocy, dane personalne. Ważne jest, żeby nie zapomnieć poinformować dyspozytorów o innych zagrożeniach znajdujących się w pobliżu osoby poszkodowanej, jak i o tym, aby nigdy nie rozłączać się jako pierwszy.
Postępowanie w przypadku zranienia
Ranę należy pozostawić w takim stanie, w jakim ją zastaliśmy. Jedyne co możemy zrobić to w możliwie jak najszybciej przykryć ją jałowym materiałem opatrunkowym. Należy pamiętać aby nie usuwać ciał obcych w ranie, gdyż zapobiegają one krwawieniu. Szczególną uwagę należy zwrócić na pozycje osoby opatrywanej, powinna ona leżeć, a jeśli nie ma takiej możliwości powinnyśmy usadzić ją w bezpiecznym miejscu.
Postępowanie w przypadku złamania
Pierwsza pomoc w przypadku złamania polega na unieruchomieniu dwóch stawów sąsiadujących ze złamaną kością lub dwóch kości jeśli uszkodzeniu uległ staw. W przypadku kiedy kość przebija skórę i ma miejsce obfite krwawienie, należy je zatamować i nałożyć jałowy opatrunek, ale nie wolno nam nastawiać kości ani oczyszczać rany. Należy pamiętać aby pod żadnym pozorem nie przesuwać osoby z uszkodzonym kręgosłupem, szyją lub miednicą.
Postępowanie w przypadku krwotoku z nosa
Osobie poszkodowanej należy nakazać siedzenie z głową pochyloną do przodu spokojnie i przez dłuższy okres czasu. Ważne jest, aby położyć mu na nasadzie nosa i karku zimny, mokry ręcznik lub okład z lodu. Jeżeli pomimo to krwawienie nie ustaje, wskazane jest włożenie w obie dziurki nosa tampony z gazy.
Postępowanie w przypadku omdlenia
Osoba taką należy położyć na plecach a następnie upewnić się czy oddycha. Następnie wskazane jest uniesienie jej nóg, rozpięcie ubrania, otworzenia okna lub wyniesienie jej do chłodnego miejsca. Jeśli omdlenie trwa dłużej niż dwie minuty niezwłocznie należy przykryć tę osobę i wezwać karetkę pogotowia.
Postępowanie w przypadku oparzenia
Drobne oparzenia powinno się jak najszybciej schłodzić zimną wodą lub poprzez przyłożenie kostek lodu i przytrzymanie ich dopóki ból nie ustąpi. Zabrania się stosowania maści na tego typu urazy. Pęcherze winno się przykryć sterylnym opatrunkiem i pod żadnym pozorem nie przebijać ich.
Postępowanie w przypadku zatrucia
Jeżeli osobę poszkodowaną boli brzuch, ma biegunkę, wymioty lub zawroty głowy albo gorączkę, należy niezwłocznie wezwać lekarza. Ważne jest poinformowanie lekarza czym prawdopodobnie zatruła się osoba poszkodowana. Pod żadnym pozorem nie można wywoływać wymiotów u osób, które połknęły substancje żrące, mają drgawki lub śpią. Dostarczenie lekarzowi próbki potrawy, którą zatruła się osoba poszkodowana może mieć duży wpływ na jej szybsze wyleczenie. Jeżeli wynosimy z zagazowanego pomieszczenia osobę zatrutą czadem należy zwrócić szczególną uwagę na swoje własne bezpieczeństwo.
Postępowanie w przypadku ciał obcych
Usuwanie ciał obcych nie wchodzi z zakres pierwszej pomocy przed medycznej. Czynności ta może zostać wykonana tylko i wyłącznie przez lekarza, ponieważ sprawne próby usunięcia ciała obcego grożą pozostawieniem w ranie fragmentów ciała obcego, a także zwiększa to ryzyka wprowadzenia dodatkowego zakażenia. Należy też pamiętać, że większe fragmenty ciała obcego często zapobiegają powstaniu dużego krwawienia.
Postępowanie w przypadku udławienia
Należy stanąć za osobą poszkodowaną, objąć ją na wysokości brzucha, kładąc nasadę złączonych dłoni pomiędzy pępkiem a dolnymi żebrami. Ściskanie do siebie, lekko w górę umożliwi wypchnięcie powietrza z dolnej części płuc osoby poszkodowanej. Czynność tą należy wykonać po 5 razy w 5 seriach.
Postępowanie w przypadku porażenia prądem
Należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby ratować osobę poszkodowaną samemu nie zostać porażonym. Trzeba odciąć dopływ prądu najszybciej jak to tylko możliwe, a następnie wezwać pogotowie i straż pożarną. Pod żadnym pozorem nie powinno dotykać się osoby poszkodowanej dopóki dopływ prądu nie zostanie odcięty. Kiedy prąd zostanie wyłączony niezwłocznie należy sprawdzić czy osoba poszkodowana oddycha i czy ma tętno. Jeżeli zajdzie taka konieczność, zastosuj sztuczne oddychanie lub masaż serca. Należy też upewnić się czy osoba poszkodowana nie ma złamań lub obrażeń zewnętrznych.
Postępowanie w przypadku padaczki
Należy mieć świadomość, że osobnie chorej podczas ataku grozi niebezpieczeństwo zachłyśnięcia się i urazy głowy, którego może doznać padając na ziemie lub w wyniku nieskoordynowanych ruchów w czasie napadu. Powinno się klęknąć od strony głowy osoby chorej, a rękoma i udami przytrzymać jego głową, aby zapobiec jej urazom. Warto w jeden kącik ust osoby chorej włożyć chusteczkę co powinno zapobiec przygryzaniu sobie przez chorego języka i warg. Pod żadnym pozorem nie należy osoby w czasie ataku unieruchamiać siłą.
Postępowanie w przypadku urazu głowy
Podczas uderzenia w głową istnieje duże niebezpieczeństwo wystąpienia urazu mózgowego i późniejszych komplikacji,. Jeżeli głowa osoby poszkodowanej krwawi, należy założyć jałowy opatrunek, zabandażować i kazać tej osobie leżeć, aż do momentu przybycia ekipy pogotowia ratunkowego.
Postępowanie w przypadku ataku serca
Należy pamiętać, że ból w klatce piersiowej i okolicach, czasem promieniujący do szyi i ramion to najczęściej objawy ataku serca. Osoba poszkodowana może się pocić i tracić przytomność. Należy bezzwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe. Jeśli u osoby poszkodowanej występują trudności z oddychaniem powinniśmy pomóc mu przybrać wygodną pozycją i rozpiąć obcisłe ubranie. Ważne jest, aby zachować spokój i starać się uspokoić osobę poszkodowaną. Jeżeli dojdzie do utraty przytomności należy sprawdzić oddech i tętno i jeśli jest to konieczne, podjąć czynności reanimacyjne.
Postępowanie podczas reanimacji krążeniowo-oddechowej
Jeżeli osoba poszkodowana jest osobą dorosłą, należy położyć go na plechach, na twardym podłożu. Rozpoczynamy odchylając głowę do tyłu i dwukrotnie wdmuchując powietrze do ust. Na wybranym miejscu ucisku (mniej więcej na wysokości mostka) należy położyć dłoń pamiętając o odgięciu palców ku górze, aby nie dotykały one klatki piersiowej. Drugą dłoń należy położyć na grzbiecie drugiej. Szczególną uwagę należy zwrócić na ułożenie ramion prostopadle do klatki piersiowej osoby poszkodowanej. Trzymając łokcie wyprostowane, naciskamy mostek wciskając go w kierunku kręgosłupa w tempie koło 100 razy na minutę. Co 30 uciśnięć mostka należy zrobić dwa oddechy zastępcze.