Program ćwiczeń z GLEBOZNAWSTWA LEŚNEGO

Wydział Leśny I-sem. 2 - Studia Stacjonarne, sem. letni r. ak. 2008/2009

Prowadzący wykłady: dr hab. Danuta Czępińska-Kamińska prof. SGGW (wtorek 12¹⁵- 14⁰⁰, A II - bud. 34)

Ćwiczenia: dr hab. Danuta Czępińska-Kamińska, dr Sylwia Brzychcy, dr Marek Kondras, dr Małgorzata Okołowicz,

Poniedziałek:, gr 4,5,6 - 8⁰⁰- 10⁰⁰; gr - 2,3,9 - 10⁰⁰-12⁰⁰, Wtorek: gr 7 - 16⁰⁰-18⁰⁰; gr 1,8 - 18⁰⁰-20⁰⁰

Bud. 37, Zakład Gleboznawstwa, KNoŚG; Sale: 1/76; 1/79, 1/3 (prowadzący zapraszają studentów na salę)

Lp.	Daty	Tematyka ćwiczeń
1.	23-24.02.2009	I. Zapoznanie się z przepisami bezpieczeństwa pracy na ćwiczeniach i systemem zaliczenia ćwiczeń. II. Definicja i podstawy klasyfikacji minerałów skałotwórczych. Skład chemiczny i rozpoznawanie głównych grup minerałów z poszczególnych gromad chemicznych. Pierwiastki rodzime: siarka. 2. Siarczki: piryt; chalkopiryt. 3. Solowce: halit, sylwin. 4. Tlenki i wodorotlenki: kwarc, chalcedon, opal, magnetyt, hematyt, getyt, hydrogetyt (limonit), hydrargilit. 5. Sole kwasów tlenowych: a) azotany - saletry; b) węglany: kalcyt, aragonit, dolomit, syderyt, c) siarczany: gips, anhydryt; d) fosforany: apatyty, wiwianit; e) krzemiany: oliwiny, granaty, pirokseny, amfibole (hornblendy), muskowit, biotyt; skalenie: potasowe (ortoklaz), sodowo-wapniowe - plagioklazy (albit i anortyt); minerały ilaste (kaolinit, illit, montmorylonit). III. Charakterystyka skał macierzystych gleb: struktura, tekstura, skład mineralny i rozpoznawanie oraz występowanie na terenie Polski. Skały magmowe: granit i ryolit, sjenit i trachit; dioryt i andezyt, gabro i bazalt.
2	2-3. 03.2009	Skały osadowe: Skały okruchowe: a) grubookruchowe: żwiry i zlepieńce, b) średniookruchowe: piaski (rzeczne, wydmowe, zwałowe, wodnolodowcowe, wietrzeniowe), piaskowce; c) drobnookruchowe: lessy, mułki (pyły wodnej genezy). Skały ilaste: gliny zwałowe, iły lodowcowe (warwowe), inne iły różnego pochodzenia (morskie, rzeczne).
3.	9-10.03.2009	3. Skały pochodzenia organicznego i chemicznego: a) wapienie, dolomity i margle; c) skały krzemionkowe: geza, opoka lekka; d) ewaporaty morskie: gipsowe i anhydrytowe; e) skały żelaziste: rudy darniowe, f) torfy (wysokie, niskie i przejściowe) i gytie. Skały metamorficzne: marmur, kwarcyt, gnejs, łupki (różne w zależności od składu mineralnego) IV. Budowa geologiczna Polski. Czytanie map geologicznych (rodzaje gleb - skały macierzyste gleb w najważniejszych kompleksach leśnych).
4	16-17.03.2009	V. Skład granulometryczny gleb (uziarnienie) 1. Podział materiału glebowego na frakcje i grupy granulometryczne - gatunki gleb wytworzonych z różnych skał macierzystych.
5	23-24.03.2009	2. Oznaczanie składu granulometrycznego gleby metodą Casagrande'a w modyfikacji Prószyńskiego i określenie grupy granulometrycznej (gatunku gleby)
6	30.-31. 03.2009	Kolokwium z ćwiczeń 1-5
7	6-7.04.2009	VI. Cechy morfologiczne gleb: budowa profilowa, poziomy genetyczne i poziomy diagnostyczne; typ i podtyp próchnicy; miąższość; przejście poziomów; barwa; wilgotność; skład granulometryczny (uziarnienie); oglejenie; układ; pH (oznaczanie metodą Helliga); zawartość CaCO3 (oznaczenie obecności); konkrecje; poziom wody gruntowej. VII. Klasyfikacja i systematyka gleb. 1. Definicje i charakterystyka jednostek taksonomicznych gleb: w „Systematyce gleb Polski” i w „Klasyfikacji gleb leśnych”: działów, rzędów, typów, podtypów, odmian podtypów, rodzajów i gatunków.
8	20-21.04.2009	2. Najważniejsze typy i wybrane podtypy gleb (monolity, przeźrocza). Opis morfologiczny wybranych gleb.
9	27-28.04.2009	VIII. Kartografia gleb: Rodzaje map glebowych. Kartografia gleb leśnych w nawiązaniu do siedliska. Etapy prac kartograficznych. Czytanie map glebowych.
10	4-5.05.2009	Kolokwium z ćwiczeń 7-9
11	11-12.05.2009	IX. Właściwości chemiczne i fizykochemiczne gleb 1. Oznaczenie zawartości węgla organicznego i próchnicy w glebie met. Tiurina. 2. Oznaczanie zawartości węglanów w glebie metodą Scheiblera.
	I - 18-19.05.2009 II -20-21.05.2009	Ćwiczenia terenowe: podział rocznika na turnusy będzie uzgodniony w trakcie semestru. Zbiórka w sali konferencyjnej w Rogowie w dniu rozpoczęcia ćwiczeń o godz. 8^15 po śniadaniu
12	25-26.05.2009	3. Właściwości sorpcyjne gleb: a) oznaczanie sumy kationów zasadowych - metoda. Kappena; b) oznaczanie kwasowości hydrolitycznej - metoda Kappena,; c) obliczenie pojemności sorpcyjnej i stopnia wysycenia zasadami. 4. Oznaczenie pH gleby i określenie odczynu.
13	1-2.06.2009	Kolokwium z ćwiczeń 11-12 i ostateczne poprawki poprzednich kolokwiów.

Literatura: 1) Brogowski Z., Czerwiński Z.: Materiały do ćwiczeń z gleboznawstwa. Cz. II. Ćwiczenia laboratoryjne. Skrypt SGGW

2) Konecka-Betley K., Czępińska-Kamińska D., Janowska E.: Systematyka i kartografia gleb. Wyd. SGGW. 1994, 1995, 1996

3) Uggla H., Uggla Z.: Gleboznawstwo leśne. PWRiL, 1997 (systematyka gleb nieaktualna)

4) Praca zbiorowa pod red. Dobrzańskiego B. i Zawadzkiego S.: Gleboznawstwo. PWRiL 1993, 1995, 1999.

5) Leszczyńska E.: Materiały do ćwiczeń z gleboznawstwa. cz. I. Mineralogia i Petrografia. Wyd. SGGW

6) Pracz J.: Podstawy mineralogii. Wyd. SGGW, Warszawa 2003.

Literatura uzupełniająca: 1) Klasyfikacja gleb leśnych Polski. Praca zbiorowa. CILP, Warszawa 2000

2) Instrukcja urządzania lasu. Cz.2: Instrukcja wyróżniania i kartowania siedlisk leśnych. CILP, Warszawa 2003.

---