PAWEŁ ROJEK

 

Ćwiczenia z ontologii

 

Rok akademicki 2008/09, semestr jesienny 

 

W

ARUNKI ZALICZENIA ĆWICZEŃ

: (1) Obecność na zajęciach (nie więcej niż 2 nieobecności); (2) Zaliczenie trzech konspektów 

ze wskazanych tekstów; (3) Zaliczenie pracy pisemnej. Z

AJĘCIA

: (i) środy, 12.30-14.00, s. 97; (ii) czwartki, 11.00-12.30, s. 

27; (iii) czwartki 12.30-14.00, s. 27. D

YŻUR

: środy, 11.30-12.30, s. 90. K

ONTAKT

: 

pawel.rojek@uj.edu.pl

. C

ZARNA TECZKA

 

w czytelni IF zawiera bibliografię i niektóre trudno dostępne teksty, oznaczone gwiazdką. U

WAGA

: lista lektur do ćwiczeń 

nie pokrywa się w pełni z listą lektur do egzaminu.  

A. Własności

1.  Arystoteles,  Kategorie,  I-V.  „Kwadrat  ontologiczny” 
omawia  krótko  Angelleli  (1991);  Simons  (1995)  świetnie 
porównuje 

analizę 

kategorialną, 

semantyczną 

i 

egzystencjalną. 
2. Porfiriusz, „Wstęp do Kategorii Arystotelesa (Isagoga)”, 
w:  Arystoteles,  Kategorie  i  Hermeneutyka  z  dodaniem 
Isagogi  Porfiriusza,  przeł.  K.  Leśniak,  Warszawa:  PWN 
1975, I-V, s. 87-102 oraz Boecjusz, „Komentarz do Isagogi 
Porfiriusza. Druga redakcja, ks. I”, przeł. T. Tiuryn, Studia 
Antyczne  i  Mediewistyczne  3  (2005),  s.  109-114.* 

Porfiriusza ciekawie komentuje Florenski (2008).  
K

ONSPEKT

: Argumenty Boecjusza przeciwko uniwersaliom.  

3.  B.  Russell,  Problemy  filozofii,  przeł.  W.  Sady, 
Warszawa:  PWN,  rozdz.  9-10  („Świat  powszechników”, 
„Nasza wiedza o powszechnikach”), s. 101-122. Więcej o 
współczesnym  realizmie  (po  polsku)  Armstrong  (1986)  i 
Chrudzimski (1999).  
K

ONSPEKT

: Argument Russella za uniwersaliami.  

B. Przedmioty

 

4.  Arystoteles,  Metafizyka,  Ζ  (VII),  wiele  wydań.  Zwięzły 
przegląd różnych koncepcji substancji daje Loux (1991).  
5.  P.  F.  Strawson,  Indywidua,  Warszawa:  PAX  1980, 
„Wstęp”  i  rozdz.  I  „Ciała”,  s.  7-55  (do  egzaminu 

obowiązuje 

tekst 

do 

s. 

131). 

O 

argumentacji 

transcendentalnej  w  filozofii  analitycznej  zob.  Chisholm 
(1991) wraz z komentarzem J. Hartmana. 

C. Byt, istnienie, bycie

 

6.  Arystoteles,  Metafizyka,  Γ  (IV),  wiele  wydań.  Ogólny 
wstęp  daje  Krąpiec  (1966),  o  zasadzie  niesprzeczności 
rozlegle pisze Łukasiewicz (1997). Skupimy się głównie na 
rozumieniu  bytu,  warto  przeczytać  jeszcze  raz  Simonsa 
(1995). 
7.  św.  Tomasz  z  Akwinu,  O  bycie  i  istocie,  wiele  wydań  i 
tłumaczeń.  Koncepcję  uniwersaliów  Tomasza  omawia  w 
niezrównany  sposób  Bocheński  (1938),  koncepcję 
istnienia  −  Stróżewski  (1987).  Omawiamy  głównie 
koncepcję 

istnienia, 

w 

szczególności 

„argument 

esse/essentia” z rozdziału 4, zob. MacDonald (2002).  
K

ONSPEKT

: 

Argument 

ś

w. 

Tomasza 

za 

różnicą 

esse/essentia. 
8. Heidegger, M., Bycie i czas, przeł. B. Baran, Warszawa: 
PWN 2004, § 1-6, s. 3-34 (do egzaminu obowiązuje tekst 
do  s.  56).  Tekst  Heideggera  świetnie  komentuje 
Tugendhat (1992). 

D. Światy możliwe

9.  S.  Kripke,  Nazywanie  a  konieczność,  przeł.  B. 
Chwedeńczuk,  Warszawa:  PAX  1988,  wykład  I,  s.  26-72 
(do  egzaminu  obowiązują  wszystkie  trzy  wykłady).  Dobre 
tło stanowi klasyczny tekst Russella (1905).  
 

10.  D.  Lewis,  „Światy  możliwe”,  w:  T.  Szubka  (red.), 
Metafizyka w filozofii analitycznej, Lublin: TN KUL 1996, s. 
127-135 oraz R. C. Stalnaker, „Światy możliwe”, tamże, s. 
137-154. 

Klasyczną  krytykę 

Lewisa 

przeprowadza 

Plantinga (1996).  

E. Realizm i antyrealizm

11.  M.  Dummet,  „Realizm”,  przeł.  T.  Placek  i  P.  Turnau, 
Principia VI (1992), s. 5-31.* 
12.  C.  Wright,  „Realizm,  znaczenie  i  prawda”,  w:  T. 
Szubka  (red.),  Metafizyka  w  filozofii  analitycznej,  Lublin: 
TN  KUL  1996,  s. 295-325.  Tekst  dość  trudny,  wymaga 
uważnej, najlepiej wielokrotnej lektury. 
13. D. Davidson, „O schemacie pojęciowym”, Literatura na 

Ś

wiecie  5  (1991),  s.  100-119.*  Do  lektury  przyda  się 

wiedza o „Konwencji T” Tarskiego (np. Woleński 1993). 
14.  K.  Ajdukiewicz,  „Problemat  transcendentalnego 
idealizmu  w  sformułowaniu  semantycznym”,  w:  Język  i 
poznanie,  Warszawa:  PWN  1985,  t.  I,  s.  264-277.  Do 
lektury przyda się wiedza o twierdzeniu Gödla (np. Nagel, 
Newman 1966).  

F. Umysł

15.  K.  Paprzycka,  O  możliwości  antyredukcjonizmu, 
Warszawa: Semper 2005, cz. 1, „Spór o antyredukcjonizm 
w filozofii umysłu”, s. 25-52.  
 

16.  R.  Rorty,  „Identyczność  ciała  i  umysłu”,  w:  B. 
Chwedeńczuk 

(red.), 

Filozofia  umysłu,  Warszawa: 

Aletheia 1995, s. 215-244.