|
przymusowe i bezzwrotne świadczenie pieniężne nakładane jednostronnie przez państwo; podmiot zobowiązany do uiszczenia podatku nazywany jest przez przepisy prawa podatkowego podatnikiem, termin płatności podatku może być określony z góry (na dzień lub okres) lub wiązać się z zaistnieniem jakiegoś zdarzenia (zawarcie transakcji podlegającej opodatkowaniu); ze względu na przedmiot podlegający opodatkowaniu p. podzielić można na: przychodowe, dochodowe i majątkowe oraz konsumpcyjne, z uwagi na stopień indywidualizacji podatników na p. bezpośrednie (przy których podatnik jest indywidualnie oznaczony) i pośrednie (w których podatnik faktyczny występuje anonimowo - jest nim np. każdy nabywca określonych artykułów obłożonych podatkiem VAT); stawki podatkowe dzielą się na: stałe (kwota podatku wzrasta lub maleje proporcjonalnie do zmian podstawy opodatkowania) i zmienne (progresywne - wysokość podatku rośnie szybciej niż podstawa opodatkowania; także ich odwrotność, gdy stawki są regresywne); p. są źródłem czerpania dochodów przez państwo; zespół p. określany jest mianem systemu podatkowego państwa.
|
|
podatek wymierzany od dochodu (przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania); w Polsce osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu p. d. od osób fizycznych wprowadzonym ustawą z 1991; opodatkowaniu podlegają wszystkie dochody osób fizycznych, prócz szczegółowo wymienionych w ustawie wyjątków, tj. dochodów osiąganych z działalności rolniczej, leśnej oraz podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn; stawka podatkowa ma charakter progresywny; osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (z wyjątkiem spółek pozbawionych tej osobowości, tj. spółki cywilnej, jawnej i komandytowej) podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych uregulowanym ustawą z 1992 (przedmiotem opodatkowania jest dochód, bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich został osiągnięty, z wyjątkiem przychodów np. z gospodarki leśnej, działalności rolniczej).
|
|
trzon polskiego prawa podatkowego tworzą dwa podatki bezpośrednie: podatek dochodowy od osób fizycznych, wprowadzony ustawą z 1991, i podatek dochodowy od osób prawnych (ustawa z 1992), oraz podatek od towarów i usług(VAT), wprowadzony na mocy ustawy z 1993 jako ogólny podatek obrotowy; poza tym na strukturę polskiego systemu podatkowego składają się podatki majątkowe i przychodowe mające jednak znacznie mniejsze znaczenie; p. w P. realizują zasady równości i powszechności opodatkowania zgodnie z założeniami gospodarki rynkowej.
|
PODATEK OD WARTOŚCI DODANEJ , ang. value added tax, VAT
|
wielofazowy, powszechny podatek obrotowy netto; wysokość obciążenia podatkowego przypadającego na daną fazę obrotu obliczana jest w ten sposób, że od podatku należnego w danej fazie odlicza się podatek naliczony w fazie poprzedniej; podmiot podatku nie jest tym, który faktycznie ponosi ciężar opodatkowania, VAT przerzucany jest na nabywców towarów i usług (podatek o charakterze pośrednim); obliczenie i pobór VAT oparte są na metodzie fakturowej (powstaje swoisty system samokontroli podatkowej); w Polsce VAT (jako podatek od towarów i usług) wprowadzony został ustawą z 1993.
|
VAT , value added tax, podatek od wartości dodanej
|
stosowany w wielu krajach system podatku od obrotu (przychodu); powszechny podatek pośredni nakładany na każdą transakcję sprzedaży towarów i usług, dotyczy wszystkich etapów produkcji i dystrybucji aż po konsumpcję finalną; każdy uczestnik tych działań, będący płatnikiem VAT, po sprzedaniu towaru lub usługi, może od podatku wpłaconego (tzw. podatku naliczonego) przy zakupie materiałów, surowców, półproduktów itp. odliczyć sobie podatek, który wpłacił wcześniej; w efekcie podatek VAT płaci konsument będący ostatecznym nabywcą towaru lub usługi; w Polsce VAT ustawowo zw. podatkiem od towarów i usług wprowadzono w VII 1993. Wysokość VAT w niektórych krajach eur. - Luksemburg 15%, Niemcy 16%, Hiszpania 16%, Portugalia 17%, Anglia 17,5%, Holandia 17,5%, Grecja 18%, Włochy 19%, Austria 20%, Francja 20,6%, Irlandia 21%, Finlandia 22%, Polska 22%, Dania 25%, Szwecja 25%.
|
|
forma podatku pośredniego nakładanego na artykuły lub usługi konsumpcyjne określonego rodzaju, zazwyczaj luksusowe (np. papierosy, alkohol, benzyna, broń myśliwska, jachty, wyroby futrzane, sprzęt elektroniczny wysokiej klasy); regułą jest pobieranie tego podatku od przedsiębiorcy, który wlicza go w cenę towaru lub usługi a dopiero następnie płaci go nabywca tych towarów lub usług; wykaz towarów i usług obciążonych a. oraz stawki procentowe ustala właściwy organ (w Polsce Rada Ministrów).
|
|
wszelkie wpłaty dokonywane na rzecz budżetów władz centralnych i lokalnych pochodzące od przedsiębiorstw państwowych, sektora prywatnego, od ludności, a niekiedy także z zagranicy; źródłem tych wpłat są wszelkiego rodzaju podatki, opłaty skarbowe, cła, odsetki i dywidendy od kapitału publicznego zainwestowanego w przedsiębiorstwach, zysk z operacji banku centralnego pozostały po potrąceniu części, którą bank zatrzymuje dla własnych potrzeb, dochody ze sprzedaży lub najmu składników majątkowych państwa i dochody uzyskane przez jednostki budżetowe; we współcz. gospodarkach rynkowych suma wydatków zazwyczaj przekracza wartość dochodów i konieczne jest uzupełnienie tych środków poprzez zaciąganie pożyczek w formie emisji skarbowych papierów wartościowych (obligacje, bony skarbowe) lub kredytów bankowych (ale środki zdobyte tą drogą nie są zaliczane do dochodów, a do przychodów budżetowych).
|
|
urząd administracji państwowej, za pośrednictwem Izby Skarbowej podległy Ministerstwu Finansów; zajmuje się ustalaniem i ściąganiem podatków od jednostek gosp. i osób fiz., prowadzeniem dochodzeń karno-skarbowych, zbieraniem oświadczeń podatkowych, egzekwowaniem należności.
|