3-4 pozycje książek, zapoznać się z nimi, dlaczego są dla nas wartościowe
M. Taraszkiewicz „Jak uczyć lepiej”
metody aktywizujące, jak przygotować się do lekcji w 15 min, omówienie metod,
Klus-Stańska „Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej”
czy szkoła uczy czytać, nie należy uczyć liter (czegokolwiek), tych uczniów, którzy już je znają, pisać czy przepisywać, problemy z matematyką, integrowanie zajęć, dobra technika nie gwarantuje czytania ze zrozumieniem, rola czytania dziecku, pseudosensy czytania: „czyta się po to, by przeczytać ładnie, i po to, by ładnie odpowiedzieć na pytania nauczyciela”, w pisaniu -wazniejsze zrozumienie niż estetyka (yeah!), szkoła jest odtwórcza a nie twórcza, rola dyskusji, rozwiązywanie zadań matematycznych wieloma sposobami, itp.
Dagiel „Pozwólmy dzieciom bawić się słowami”
dziecięce problemy z rozumieniem wyrazów - znaczenie, umowne, ironiczne, kilka znaczeń, dziecięce bajki i narrnacje, wierszyki.
2. Modele zajęć zintegrowanych, 1 z nich opisać:
-dzień aktywności (na podst. „Jak przygotować się do lekcji? M. Węglińskiej)
PLANOWANIE LEKCJI-CZYNNOŚCI:
Określenie „punktu wyjścia” - rozeznanie z czym rozpoczyna się lekcje
Określenie punktu „dojścia” - cel do jakiego lekcja ma doprowadzić
Przywidywanie czynności ucznia i nauczyciela, metod nauczania, środków dydaktycznych, form organizowania pracy uczniów zjednoczonych wspólną ideą- najbardziej ekonomicznych od „punktu wyjścia” do „punktu dojścia”
Nauczyciel przygotowuje się od strony
- rzeczowej (proces bogaty w treści)
- metodycznej (budowa, sposób pracowania treści lekcyjnych, nabycia umiejętności i nawyków)
- kontaktu pedagogicznego (porozumienie i współdziałanie z uczniem)
FORMY OGRANIZACYJNE LEKCJI:
• praca zbiorowa- praca całą klasą np. wspólna pod kierunkiem nauczyciela analiza utworu
• praca w zorganizowanych, stałych zespołach uczniowskich
• praca w grupach jednorazowo dobranych np. dwuosobowych
• praca indywidualna np. samodzielne wykonywanie odrębnych zadań, czyli opisywanie innych przedmiotów
• praca jednostkowa, wykonywanie przez uczniów tego samego zadania np. czytanie po cichu wiersza
-proces badawczy
- jest to najpopularniejsza strategia prowadzenia zajęć na etapie wczesnoszkolnej edukacji
ETAPY:
• sformułowanie problemu:
- pytanie na temat problemu jest najbardziej wartościowe, gdy formułuje je samo dziecko
- pytanie o zależności, przyczyny i skutki- musi to być pytanie problemowe
• stawianie hipotezy:
- rozpoznanie wiedzy wstępnej dziecka (Jak będzie? Dlaczego tak?)
- wiedza ta nie podlega ocenie
- mogą temu towarzyszyć różne metody takie jak: burza mózgów, dyskusje grupowe, wypełnianie kart pracy i kwestionariuszy
•zbieranie materiału badawczego:
- mieści się tu metoda, technika pracy, narzędzia, próbki materiału badawczego
- nauczyciel stwarza u dzieci konflikt poznawczy
- uczeń jest aktywnym badaczem (czy jest tak jak pomyślałem?) ,
- metody: doświadczenia, eksperymenty, obserwacja zjawisk, praca w małych grupach
- etap ten kończy się, gdy następuje wyczerpanie problemu
•analiza materiału badawczego:
- weryfikacja hipotezy
- uczeń odkrywa nowe fakty, zmienia poglądy, zapoznaje się z nową wiedzą, poprzez zastosowanie jej w życiu
- metodą pracy mogą być: dyskusja, projekty, problemy eksperymentalne
•Formułowanie wniosków i uogólnień:
- próba budowania teorii
- konfrontacja wiedzy wstępnej z wnioskami (jakie nowe zależności odkryłem? Jak myślałem przedtem, co trzeba w tym zmienić?)
- nauczyciel dokładnie obserwuje, czy zajęcia przyniosły oczekiwany skutek i zrealizowały zamierzony cel
-model kreatywności
STRUKTURA ZAJĘĆ KREATORSKICH na podst. Materiałów edukacyjnych prograu KREATOR):
- stworzenie sytuacji, w której temat będzie przedstawiony w sposób jasny i aktywizujący uczniów
- precyzyjne sformułowanie celów i poleceń
- stworzenie atmosfery sprzyjającej zaangażowaniu się uczniów w rozwiązywanie danego problemu
- istotna i aktywna jest tu rola nauczyciela
ETAPY:
•Badanie:
- samodzielne analizowanie zadania przez uczniów
- dyskutowanie, analizowanie, odnoszenie się do wcześniejszych doświadczeń i informacji
- stawianie hipotezy i mówienie o wątpliwościach
- nauczyciel: obserwator i słuchacz (sprawdza co uczniowie wnoszą do swojej pracy)
•Przekształcanie:
- uporządkowanie i wykorzystanie wcześniejszej wiedzy w sposób twórczy
- przedstawianie propozycji rozwiązania problemu
- pogłębienie rozumienia problemu-> wiedza staje się własna i funkcjonalna
•Prezentacja:
- przedstawienie efektów i wyników pracy przez przedstawicieli grup na forum całej klasy
- porównywanie wyników, sposobów i możliwości rozwiązywania problemów przez grupy
•Refleksja:
- jest NIEZBĘDNA
- uczniowie dokonują samooceny (czego i jak się nauczyli, jak służyły im te metody pracy i jak to wykorzystywać w dalszej pracy)
- uczniowie i nauczyciel zadają sobie pytania: co zrobiliśmy? Dokąd doszliśmy? Dokąd mogliśmy dojść? Jakie były zasady rządzące moim i naszym uczeniem się?
-teoria konstruktywistyczna( założenia)
rozpoznanie wiedzy
dziecko ujawnia wstępną ideę
pomysły na rozwiązanie zadania
restrukturalizacja wiedzy (dodanie nowej wiedzy i odkrycie zrewolucjonizowanego myślenia)
zastosowanie nowej wiedzy i odniesienie nowych idei do poprzednich
KOMUNIKACYJNY MODEL NAUCZANIA (na podst. „Edukacja poprzez język, o całościowym uczeniu się” B. Gołębniak)
- uczenie się w małych
grupkach powoduje, że uczniowie komunikując się lepiej przyswajają zdobyte informacje i przekształcają je w osobiste znaczenie
- można stosować na pojedynczej lekcji lub cyklu zajęć
- pokazanie uczniom, że dyskutowanie w grupach jest bardzo wartościujące dla procesu uczenia się
- odpowiednia dobrana ilość czasu, gdyż za mało- utrudnia (czy zdążę?) zbyt dużo - marnuje czas
ETAPY:
•Zaangażowanie:
- cel: włączenie uczestników do programu zajęć,
- włączenie następuje poprzez podzielenie się wspólnym doświadczeniem, które stanowi bazę działań (np. oglądanie filmu, sluchanie muzyki, zabawę itd.)
•Badanie:
- cel: podjęcie czynności eksploracyjnych, które dotyczą tematu zajęć
- komunikacja najskuteczniejsza jest w małych grupach, gdyż uczniowie najchętniej się otwierają (nie wstydzą się np.)
- warunki efektywnego kierowania uczeniem się:
a) jasno sformułowane i odpowiednie zadania
b)rozumienie przez uczniów istoty grupowych procesów
c) określone przygotowanie do dyskusji
d) spontaniczne wyłanianie liderów
e) prowadzenie notatek przez każdego ucznia
f) wolność i warunki podjęcia pracy indywidualnej
•Transformacja:
- przetwarzanie danych, dochodzenie do ścisłego rozumienia ( Selekcja- synteza- zastosowanie)
- wskazane jest przestrukturalizowanie grup, czyli np. tzw. Grupy eksperckie (powoduje to poszerzenie informacji i doświadczeń)
- można tworzyć grupy zainteresowań, uzdolnień (ten sam poziom trudności),lub mieszane
•Prezentacja:
- dzielenie się wynikami pracy i osiągnięciami ( jest to stymulowanie poczucia odpowiedzialności za efekt końcowy)
- urozmaicanie, aby nie stało się to czymś nudnym dla dzieci
•Refleksja:
- ewaluacja uzyskanego zrozumienia i sposobu dochodzenia do rozwiązania problemu
- stymulowanie i budowanie samowiedzy w zakresie uczenia się
Rola nauczyciela:
- stawianie celów i wspomaganie uczniów w ich dostrzeganiu
- Strukturalizowanie doświadczeń uczniów
- konsultowanie projektów z uczniami
- dostarczanie potrzebnych informacji, materiałów i ułatwianie docierania do źródeł uczniom
- dbanie o dyscyplinę
- kierowanie do pokonywania kolejnych kroków
- ocenianie indywidualnego postępu
Za co oceniać w edukacji wczesnoszkolnej w ocenie opisowej. Co się bierze pod uwagę?
Kryteria oceny opisowej, czyli jak być powinno:
Ocenianie jest etapowym bądź końcowym zestawieniem informacji na temat poziomu rozumienia i wykonania, uwzględniającym mocne strony pracy ucznia i obszary do korekty i uzupełnień, ze wskazówkami, jak ma to zrobić, a nie uciekania się do dość ogólnych, a mało konstruktywnych uwag typu „popraw styl”, „ucz się więcej”, praca nie na temat”, „źle”.
Ocena ma wspierać rozwój ucznia, a nie gasić i blokować jego motywacje, potencjał i możliwości.
Uczeń powinien dokładnie wiedzieć kiedy, z czego i w jaki sposób będzie oceniany. Znając kryteria oceny, będzie uczył się samodzielnie analizować swoje postępy i stopniowo ponosić odpowiedzialność za efekty swojej pracy.
Nauczyciel powinien dość sprawnie diagnozować preferencje uczniów w zakresie ich potencjałów i preferencji neurologicznych oraz umiejętnie formułować ocenę i transmitować ją na odpowiedni poziom osobowości.
Ocena opisowa - stwarza warunki poczucia bezpieczeństwa, wpływu i sprawstwa uczniów. Jest to ważny budulec dla rozwoju. Tworzy się w takich warunkach środowisko wspierające, zachęcające, gdzie człowiek może rozkwitnąć, pokonywać trudność, gdzie wzrasta jego otwartość na nowość i kreatywność.
Nauczyciel poprzez obserwację ocenia poszczególne etapy rozwoju ucznia i określa zadania, jakie będą korzystne dla jego rozwoju. Taki sposób oceniania kształtuje właściwe nastawienie do nauki szkolnej. Ocena opisowa powinna ujmować indywidualne różnice rozwojowe poszczególnych uczniów w następujących dziedzinach:
Emocjonalno - społecznej, związanej z dojrzałością szkolną,
Poznawczej, obejmującej treści kształcenia z poszczególnych przedmiotów nauczania,
Rozwoju fizycznego, dotyczącego sprawności ruchowej
Redagując ocenę opisową, należy uwzględnić postępy w edukacji, postępy w rozwoju emocjonalno - społecznym i osobiste osiągnięcia uczniów.
Przykładowa karty pracy:
- sprawiedliwie, - subiektywnie, - indywidualnie, - systematycznie - szczegółowo, - konkretnie Powinien oceniać pracę ucznia ,a nie jego osobę (nie etykietować). Powinien oceniać najlepiej słownie, poprzez rozmowę z uczniem. Wyraźne postępy i zasługi pochwalić na forum klasy. Powinien wyjaśnić dokładnie, za co dostajemy taką ocenę i od razu po wykonanej pracy. |
- mój wkład pracy, - wysiłek, - postępy, - mocne strony |
Dylematy małego dziecka związane z edukacją
5. Sformułować własne pytanie i odpowiedzieć :)
Metody aktywizujące wg Taraszkiewicz
wykład - sprawne mówienie (myślenie)
czytanie - sprawne komunikowanie się
obserwacja - sprawne obserwowanie
pytania i odpowiedzi - sprawne mówienie (myślenie)
dyskusja - sprawne mówienie (myślenie)
gry dydaktyczne - sprawne poruszanie się w rzeczywistości
granie ról - sprawne poruszanie się w rzeczywistości
drama - sprawne poruszanie się w rzeczywistości
symulacja - sprawne poruszanie się w rzeczywistości
analiza przypadków
1. Wykład - żeby uczeń poznał określony kontekst, dla wprowadzenia i podsumowania
większych partii materiału.
2. Czytanie - żeby czytał ze zrozumieniem i rozumiał cudze myśli, różne konteksty.
3. Pisanie - żeby umiał właściwie i w rozmaity sposób wyrażać swoje myśli.
4. Dyskusja - żeby doświadczył rozmaitości poglądów i ocen oraz umiał przedstawiać,
bronić i korygować własne stanowisko.
5. Pytania i odpowiedzi - żeby umiał się dziwić i dociekać.
6. Pokaz, demonstracje - żeby zobaczył na własne oczy pewien wycinek opowiadanej
rzeczywistości.
7. Gry dydaktyczne - żeby poznawał różne strategie para-życiowe
8. Granie ról - żeby rozumiał strukturę i dynamikę roli
9. Drama - żeby poczuł, przeżył na własnej skórze
10. Symulacje - żeby trenował określone umiejętności w bezpiecznym kontekście
11. Analiza przypadku - żeby uczył się na doświadczeniach innych
12. Karty dydaktyczne - żeby wiedział co/jak/kiedy ma robić
13. Organizacja graficzna - (mapy mentalne, linie czasu) - żeby nauczył się „obrazów
myśli” i myślenia w kategoriach procesów i chronologii
14. Metody kreatywne - twórczego rozwiązywania problemów - żeby poszerzać pole
możliwości i horyzonty wyobraźni
15. Ćwiczenia - żeby poprzez praktykę dochodzić do sprawności w określonym wycinku lub
dziedzinie
16. oraz Metody zintegrowane - (tzw. metoda projektu) wykorzystujące w skumulowany
sposób założenia i efekty edukacyjne różnych metod do realizacji długofalowej akcji
dydaktycznej oraz także dla umożliwienia doświadczenia współpracy grupowej.
6. Pojęcia:
podstawa programowa
*akt prawny o charakterze rozporządzenia, które stanowi właściwy minister do spraw oświaty i wychowania
* narzędzie kierowania praktyką oświatową
- reguluje bieżące działania edukacyjne
- wyznacza kierunki przyszłej pracy dydaktyczno- wychowawczej, na kolejnych szczeblach edukacji
-stanowi podstawę dla ustalenia kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych
-obok ustawy o systemie oświaty jest najważniejszym dokumentem, normującym pracę szkół wszystkich obowiązkowych szczebli kształcenia
-określa:
*cele i zadania szkoły
*zadania nauczyciela
*treści nauczania obowiązujące wszystkich uczniów na kolejnych szczeblach edukacji
wartość podstawy programowej powinna być uwzględniana w programach nauczania, w zestawie kryteriów i ocen szkolnych oraz wymagań egzaminacyjnych
funkcje podstawy programowej:
f. dydaktyczna, f. ewaluacyjna, f. ideologiczna, f. organizacyjna, f. regulacyjna, f. standryzacyjna, f. teleologiczna
integracja w edukacji.
integracja (definicja): zespolenie się, scalenie, tworzenie całości z części
W pedagogice - proces uzgadniania i wprowadzania w nauczaniu poszczególnych przedmiotów pewnej równoległości, polegającej na uzupełnianiu i naświetlaniu z różnych stron tych samych zagadnień na różnych lekcjach.
* Integracja w procesie kształcenia:
-scalanie treści kształcenia bliskich sobie lub w jakiś sposób spokrewnionych
-sposób nauczania, mający na celu pokazywanie związków między wszystkimi przedmiotami oraz ukazywanie nauki jako całości
INTEGRACJA:
-Jedno z generalnych założeń kształcenia wczesnoszkolnego
-oznacza proces scalania, zespalania, zharmonizowania, uzupełniania części i elementów w wytwarzaniu całości.--> to odnosi się do procesów psychicznych
-powiązanie, przenikanie wzajemnych funkcji psychicznych oraz procesów wewnętrznych.
INTEGRACJA W NAUCZANIA:
- polega na uświadamianiu związków między wszystkimi przedmiotami, doprowadzając w ten sposób uczniów do syntezy wiedzy z różnych dziedzin, ukazując im scalony obraz rzeczywistego świata.
-proces ciągły
-scalanie przyswajanej wiedzy z tą która już jest w umyśle
Definicja integracji w nauczaniu:
proces kształcenia, którego celem jest scalanie różnorodnych oddziaływań, sprzyjających wielostronnej aktywności uczniów w wyniku czego w ich świadomości powstaje całościowy obraz poznawanego świata, a jednocześnie rozwijać się będą zainteresowania, zdolności, kształtować odpowiednie postawy i przekonania.
Systematyczne ujmowaniu wiedzy z różnych dziedzin- uczniowie są w stanie uświadomić sobie układy i powiązania między poszczególnymi zagadnieniami, istniejące w obrębie nauki, do której nawiązuje dany przedmiot nauczania.
Nauczanie w sposób integrowany przyczynia się więc do tego, że każdy nowo poznany element wiedzy łączy się logicznie z już uformowanym systemem wiedzy, z jego strukturą.
INTEGRACJA W NAUCZANIU POCZĄTKOWYM:
polega na wprowadzaniu dziecka w całościowe układy treści otaczającej rzeczywistości, w wybrane sytuacje, w których dziecko poznaje treści z różnych dyscyplin naukowych na drodze od cech zewnętrznych przedmiotów i zjawisk do stopniowego wnikania w ich istotę, dostrzegania ich funkcji ze strukturą i uchwycenia cech istotnych.
Integracja w kształceniu wczesnoszkolnym może być różnie ujmowana. Może dotyczyć:
TREŚCI
Integracja treści oznacza scalanie ich
- w obrębie tego samego przedmiotu - integracja wewnątrzprzedmiotowa,
-scalanie treści różnych przedmiotów nauczania - integracja międzyprzedmiotowa.
Najpełniej integracja wyraża się w układzie treści kształcenia:
- pionowym, tj. gdy każdy kolejny element treści stanowi dalszy ciąg poprzedniego,
- koncentrycznym, gdy poszczególne elementy treści zogniskowane są wokół jednego lub kilku problemów,
- spiralnym, który polega na tym, że istnieje możliwość powracania do uprzednio poznanych treści, ale już na coraz wyższym poziomie i w szerszym zakresie. (NAJLEPSZY)
METOD NAUCZANIA
Podstawową formą organizacyjną dla realizacji założeń teoretycznych nauczania integralnego w klasach początkowych są tzw. "integralne jednostki tematyczne" . Taka jednostka obejmuje szereg godzin lekcyjnych jednego lub nawet kilku dni i różnych przedmiotów, podporządkowanych nadrzędnemu tematowi.
- ewaluacja
-proces systematycznego gromadzenia informacji o rzeczywistości, których otrzymanie, przeanalizowanie umożliwia sformuowanie wniosków o jakości i efektywności ewaluowanych obiektów
-ewaluacja pedagogiczna (w odniesieniu do edukacji): proces systematycznego gromadzenia informacji o rzeczywistości edukacyjnej, ich analizowanie, interpretowanie oraz formułowanie wniosków, które można wykorzystać w praktyce, podejmując określone decyzje na podstawie informacji zwrotnej *oceniający charakter *podobieństwo do procedury badań naukowych *użyteczność ewaluacji (inf. Zwrotna) i jej udział w procesie podejmowania decyzji
-cele ewaluacji
Analiza praktyki edukacyjnej
Ustalenie silnych i słabych stron
Uzyskanie ważnych informacji
RODZAJE EWALUACJI
Ze względu na usytuowanie ewalucji w przebiegu procesu, który jest jej poddawany
Ewaluacja końcowa (inaczej: sumująca, konkluzywna):
*Po zakończeniu całego procesu czy programu
+Daje inf o efektywności
+Ujmuje całościowo otrzymywane wyniki
-brak możliwości dokonywania na bierząco ulepszeń
+Podsumowanie działania
+Można z niej wysnuć wniosek do przyszłych działań
Ewaluacja bieżąca (inaczej: kształtująca, formatywna, towarzysząca, równoległa, monitoring):
*Prowadzona podczas trwania procesu
+Daje inf na bieżąco
+Informacje te umożliwiają dokonywania zmian i dopasowanie działań do zmieniającej się sytuacji
Ewaluacja typu front- end:
*Dokonuje się przed i po zakończeniu procesu
+Ściśle określa zależności między zmianą która zaszła
+Ujmuje analizę potrzeb
Ze względu na to Kto przeprowadza ewaluację
Ewaluacja wewnętrzna (autoewaluacja):
-dokonywana przez osoby związane z przedmiotem ewaluacji(ewaluację szkoły przeprowadzają pracujący w niej nauczyciele)
-ewaluator identyfikuje się z ewaluowanym obiektem, może świadomie lub nie pominąć, zmienić pewne spostrzeżenia
-możliwośc przedstawienia niechcący nieco zfałszowanych informacji
+możliwośc szybkiego sprężenia zwrotnego, przynoszącego pozytywne zmiany
-samoewaluacja- rozwój samoświadomości
Ewaluacja zewnętrzna:
-przeprowadzona przez osoby nie związane bezpośrednio z obiektem ewaluacji
-bardziej obiektywna
Co możemy poddać ewaluacji:
Nauczyciele
Osoby uczące się(uczniowie, studenci, dokształcający się nauczyciele)
Procesy (proces kształcenia)
Zjawiska( agresja)
Projekty czy programy edukacyjne (nowa matura)
Potrzeby poszczególnych uczestników procesu edukacyjnego
Ewaluacja dydaktyczna (wg Niemierko): systematyczne gromadzenie informacji o warunkach, przebiegu i relutatach działań dydaktycznych w celu ich kontynuowania lub ulepszania
Ewaluacja osiągnięć szkolnych uczniów- obejmuje warunki, przebieg i wynik nauczania. Przeprowadzana by udoskonalić proces dydaktyczny.
-ścieżka edukacyjna
ŚCIEŻKA EDUKACYJNA - zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja może odbywać się w ramach nauczania przedmiotów (bloków przedmiotowych) lub w postaci odrębnych zajęć.
I. Sposoby realizacji ścieżek
1. w ramach poszczególnych zajęć edukacyjnych (przedmiotów),
2. przez wspólne działania międzyklasowe i międzyprzedmiotowe,
3. odrębny moduł do realizacji edukacji ekologicznej (realizowany w drugiej klasie Gimnazjum).
II. Ścieżki edukacyjne:
Edukacja polonistyczna, muzyczna, plastyczna, społeczna, przyrodnicza, matematyczna...
N. D.