CO BIBLIA MÓWI O ANIOŁACH
Uwagi wstępne
Angelologia, czyli biblijna nauka o aniołach; wchodzi w skład tzw. teologii systematycznej. Winna ona nastąpić po teologii (nauce o Bogu). Nazwa pochodzi od gr. słowa angelos - posłaniec, logia - nauka. Aniołowie to wykonawcy Bożej opatrzności; por. Ps 34,8.
I. Pochodzenie aniołów
Biblia mówi o ich stworzeniu: Ne 9,6; Ps 148,2.5; Kol 1,16. Jedynie Bóg posiada nieśmiertelność: 1Tm 6,16. Prawdopodobnie Bóg stworzył ich zaraz po stworzeniu nieba, ale przed stworzeniem ziemi (Hi 38,4-7).
II. Natura aniołów
1. To nie jest wyższy stan dla istot ludzkich. Mt 22,30 - będziemy jak aniołowie; 1Kor 6,3 - święci będą sądzić aniołów; Hbr 12,22-23 - oddzielnie występują aniołowie i duchy ludzi, którzy znaleźli się w wieczności.
2. Są istotami bezcielesnymi. Ps 104,4 - „czynisz wiatry posłańcami (aniołami) swymi”; por. Hbr 1,7.14 i Ef 6,12. Objawiali się w postaci cielesnej: 1Moj 18,19; Sdz 2,1; 6,11-24; Mt 1,20; Łk 1,11.26; J 20,21; Hbr 13,2.
3. Tworzą społeczność, lecz nie są rasą (np. anielską), nie mają przodków. Łk 20,34-36 - nie żenią się i nie umierają. ST pięciokrotnie określa ich „synowie Boży” (1Moj 6,2.4. Hi 1,6; 2,1; 38,7) a nie: „synowie anielscy”. Anioł po hbr. i gr. to rodzaj męski. Aniołowie zgrzeszyli indywidualnie, grzech nie przechodził kolejno na wszystkich. Jezus nie przyjął natury aniołów, by ich zbawić (Hbr 2,16).
4. Mają większą wiedzę niż ludzie, ale nie są wszechwiedzący; 2Sm 14,20; Mt 24,36; Łk 4,34; 1Tm 5,21; 1P 1,12.
5. Są potężniejsi od ludzi, ale nie wszechmocni; Ps 103,20; 2P 2,11; 2Ts 1,7; Mt 28,2.
III. Upadek aniołów
1. Fakt upadku. Bóg stworzył ich jako doskonałe istoty. Iz 14; Ez 28 - opisy rebelii Jutrzenki. Jud 6 - opuścili zakreślony dla nich krąg. 2Pt 2,4 mówi, że aniołowie zgrzeszyli.
2. Czas ich upadku. Biblia milczy na ten temat. Pewne jest, że przed upadkiem człowieka. Być może w okresie pomiędzy 1Moj 1,1 a 1Moj 1,2.
3. Przyczyna ich upadku. Chęć dorównania Najwyższemu, pycha. Iz 14,13-14 i Ez 28,11-19.
por. 1Tm 3,6 - potępienie diabelskie.
4. Skutki ich upadku. (a) utrata naturalnej świętości (Mt 10,1; Ef 6,11-12; Obj 12,9); (b) część z nich została wtrącona do Tartaru i w więzach oczekuje dnia sądu (2Pt 2,4); (c) część pozostała wolna i są w opozycji do działań dobrych aniołów (Obj 12,7-9; Dn 10,12.13.20.21; Jud 9); (d) udziałem aniołów jest przekleństwo wywołane upadkiem człowieka (Rz 8,19-22); (e) udziałem upadłych aniołów jest ogień wieczny (Mt 25,41; 2Pt 2,4; Jud 6).
IV. Podział aniołów
A. Aniołowie dobrzy
1. Aniołowie (malak, angelos - posłaniec. Tak określano: (a) każdego posłańca (1Sm 16,19; 19,11.14.20); (b) człowieka posłanego przez Boga (Aggieusz 1,13.; Jan Chrzciciel Mt 2,7; 3,1; uczniowie Jana Chrzciciela Łk 7,24); (c) anioł, niebiańska istota, którą Bóg wysyła jako posła do ludzi.
ST używa tego określenia 108 razy, NT - 176 razy i tylko kontekst decyduje o kogo chodzi; np. Obj 2-3: anioł = przełożony zboru.
ILOŚĆ: Dn 7,10 (tysiące tysięcy, dziesięć tysięcy razy dziesięć tysięcy); Łk 2,13 (mnóstwo wojsk niebiańskich); Mt 26,53 (12 legionów x 6000 = 72000; Hbr 12,22 (niezliczona rzesza aniołów); Obj 5,11 (krocie tysięcy, tysiące tysięcy). Bóg określany jest jako Pan Zastępów. Aniołowie nie rozmnażają się, lecz są stwarzani pojedynczo.
2. Cheruby - etymologia nieznana, dosł. „przykrywać, złapać", strażnik. 1Moj 3,24 (na wschód od Edenu); 2Moj 25,18 (dwa złote cheruby na wieku skrzyni przymierza); 4Moj 7,89 (głos przemówił do Mojżesza spomiędzy cherubów); 2Krl 19,15; 2Sm 22,11; Ps 99,1; Ez. 9,3; 10,1-20; 11,22; 28,14-16; 41,1.18. Cheruby w Eden, na wieku skrzyni przymierza, na zasłonie w przybytku, a może też cztery postacie wokół tronu Obj 4,6.
3. Serafy - ognisty, żarliwy. Występuje tylko Iz 6,1-6 i może w Ez 1 (koła). Stoją przed Panem, cheruby zaś siedzą. Ich zadaniem jest uwielbianie Boga, troska o czystość i świętość sług Bożych, aby byli w stanie czcić Boga. Oni nie wymierzają sprawiedliwości, nie reprezentują mocy i potęgi.
4. Archaniołowie. 1Ts 4,16 (na głos trąby archanioła); Jud 9 (archanioł Michał, co znaczy: któż jest jak Bóg). Według Dn 12,1 - Michał opiekował się narodem izraelskim, Dn 10,21 - „Michał wasz książę". Obj 12,7-12 - walka armii Szatana i aniołów (Michał).
Według księgi Henocha 20,1-7 istnieje 6 „aniołów mocy” (Uriel, Rafael, Raguel, Michael, Zariel i Gabriel). Przykłady: ochrona Izraela - Dn 10,13; 12,1.21.; zapowiedź narodzin Mesjasza: Łk 1,26-38; pokonanie Szatana: Obj 12,7-12; zapowiedź zmartwychwstania: 1Ts 4,16-18. Gabriel występuje cztery razy: ST: Dn 8,15-16 (wyjaśnienie widzenia barana i kozła) i 9,21 (wyjaśnienie proroctwa o 70 tygodniach Jeremiasza); NT: Łk 1,19 - wiadomość dla Zachariasza o narodzinach Jana Chrzciciela i 1,30-33 - wiadomość dla Marii.
B. Aniołowie źli
1. Aniołowie znajdujący się w więzieniu (2Pt 2,4; Jud 6). Zakładamy, że te dwa teksty mówią tym samym.
2. Aniołowie źli znajdujący się na wolności. Wymienia się je zazwyczaj w połączeniu z Szatanem, ich wodzem (Mt 25,41; Obj 12,7-9). Ale występują też oddzielnie: Ps 78,49; Rz 8,38; 1Kor 6,3.
Teksty mówiące o organizacji: Ef 1,21; 3,10; 6,12; Kol 2,15.
Zadaniem ich jest wspieranie Szatana w walce z aniołami dobrymi i Bożym ludem.
3. Demony. Wg ASV (American Standard Version) w ST pojęcie to występuje dwa razy: 5Moj 32,17 i Ps 106,37; por. 3Moj 17,7. Daimon (rz) - demon tylko Mt 8,31. Dla pogańskich Greków ozn. bóstwo niższego rzędu (dobre lub złe). NT zawsze uważa, że to jest zły duch. Rdzeń „da” ozn. (1) rozprowadzać, (2) wiedzieć, znać. Daimonion (rz), 63x w NT to nie zdrobnienie, lecz przymiotnikowa forma rodz. nijakiego daimonios. Bywa tłumaczone: diabeł, diabły. Dz 17,18 - obcy bogowie (demony są duchowymi agentami czynnymi podczas oddawania czci bożkom). Patrz: 1Kor 10,20.21; Obj 9,20; por. 5Moj 32,17. Iz 13,21; 34,14; 65,3.11. 1Tm 4,1. - nauki demonów. Spirytyzm zabroniony przez Sł. Boże: 3Moj 19,31; 5Moj 8,19. Demony drżą przed Bogiem: Jk 2,19. Daimonidzomai (cz) - być opanowanym przez demony (13 razy). Mt 4,24; 8,16.28.33; 9,32; 15,22; Mk 1,32; 5,15.16.18. £k 8,28; J 10,21. Daimonides (przym) występuje jeden raz: Jk 3,15 (mądrość demoniczna).
4. Szatan.
ST: 1Moj 3,1-15; 1Krn 21,1; Hi 1,6-12; 2,1-7. Za 3,1.2. 3Moj 16,8 (Azaziel).
NT: Mt 4,1-11; £k 10,18-19; J 13,2.27; 1Pt 5,8; Obj 12r. 13,1-4; 20,1-3.7-10.
Argumenty, że jest to osoba:
a) zaimki osobowe: Hi 1,8.12; 2,2.3.6; Za 3,2; Mt 4,10. Jan 8,44.
b) atrybuty osoby: Iz 14,13-14 (wola), Hi 1,9-10 (wiedza).
c) działania osoby: Hi 1,9-11; Mt 4,1-11; J 8,44; 1J 3,8. Juda 9; Obj 12,7-10.
Imiona: (1) Szatan - hbr. satan, gr. satanas- przeciwnik (1Krn 21,1; Hi 1,6. Za 3,1. Mt 4,10; 2Kor 2,11; 1Tm 1,20; 1Pt 5,8. (2) diabeł - przewrotny, oszczerca, oskarżyciel (1Moj 3,2; 4,5; Hi 1,9; Za 3,1.2; £k 22,32). (3) Lucyfer - nosiciel światła, jutrzenka (Iz 14,12). (4) Beelzebub - pan bagna (Mt 10,25; 12,17.24; Mk 3,22; £k 11,15.18.19). (5) Abaddon, gr. Apollyon - niszczyciel (Obj 9,11). (6) smok, gr. dragon - potwór (Iz 51,9; Obj 12,3-7; 13,2; 20,2). (7) Wąż - Obj 12,9. (8) Kusiciel - Mt 4,3. (9) Książę i bóg tego świata - J 12,31; 2Kor 4,4. (10) Władca, który rządzi w powietrzu - Ef 2,2; 6,12.
V. Działalność aniołów
A. Działalność aniołów dobrych
1. Działalność związana z życiem Jezusa (Mt 1,20; 4,11; 26,53; 28,2-7; £k 1,26-38; 2,8-15; 22,43; J 1,51; 1P 1,12).
2. Działalność ogólna. Specjalne wyjaśnienie: 1Kor 4,9; 11,10.
(a) Przebywanie w obecności Boga i uwielbianie Go (Ps 148,2; Mt 18,10; Hbr 1,6; Obj 5,11). (b) Ochrona Bożych sług (1Moj 19,11; 48,16; 1Krl 19,5; Ps 91,11; 34,8; Dn 3,28; 6,22; Dz 5,19; 12,11; Hbr 1,14). (c) Prowadzenie Bożych sług (Mt 28,5-7; Dz 8,26; 27,23-24). (d) Objaśnianie woli Bożej (Hi 33,23; Dn 7,16; 10,5.11). (e) Wymierzanie sprawiedliwości ludziom lub narodom (1Moj 19,12-13; 2Sm 24,16; Ez 9,1; Dz 12,23). (f) Zaniesienie na „łono Abrahama” (£k 16,22).
3. Służba w czasach eschatologicznych: (a) Podczas przyjścia Jezusa (1Ts 4,16). (b) Zgromadzenie wiernych (Mt 24,31). (c) Oddzielenie prawdy od fałszu (Mt 13,39.49.50). (d) Będą stać w bramach nowej Jerozolimy (Obj 21,12).
B. Działalność aniołów złych
1. Starają się oddzielić ludzi wierzących od Chrystusa (Rz 8,38).
2. Zwalczają dobrych aniołów (Dn 10,12-13).
3. Wspierają Szatana w realizacji jego planów (Mt 25,41; Ef 6,12; Obj 12,7-12).
C. Działalność demonów
1. Sprowadzają choroby (Hi 1,5-10; Mt 9,33; 12,22; £k 9,37-42; 13,11.16). Nie chodzi o opętanie, lecz o choroby fizyczne lub psychiczne: Mt 4,24; 8,16; 9,20-35; 10,1; 14,35; Mk 1,32.34; 3,15; 5,4-5; £k 4,40; 6,17.18; 8,35; 9,1.
2. Sprowadzają na drogę nieczystości moralnej (Mt 10,1; 12,43; Mk 1,23-27; 3,11; 5,2-13; £k 4,33.36; 6,18; 8,29; Dz 5,16; 8,7; Obj 16,13; por. 3Moj 18,6-30 i 5Moj 18,9-14).
3. Wprowadzają fałszywe doktryny (1Krl 22,21-23; 2Tes 2,2; 1Tm 4,1).
4. Przeciwdziałają duchowemu rozwojowi dzieci Bożych (Ef 6,12).
5. Czasami opanowują ludzi lub zwierzęta (Mt 4,24; Mk 5,8-14; £k 8,2; Dz 8,7; 16,16). Sprawa presji, obsesji i posesji.
D. Działalność Szatana
Iz 14,14 „wstąpię na szczyty obłoków, zrównam się z Najwyższym"; władza na ziemi (dunamis, thronos, exusia) Obj 13,2; £k 4,6-7. Zabójstwo w Betlejem: Mt 2,16 i Obj 12,4.
Księstwa i zwierzchności: Ef 1,21; 6,12; 1Kor 15,24; 2Kor 4,4.
Metody działania: (1) kłamstwo: J 8,44; 2Kor 11,3; (2) kuszenie: Mt 4,1nn; (3) okradanie: Mt 13,19; (4) nękanie: Hi 1 i 2; 2Kor 12,7; (5) przeszkadzanie: Za 3,1; 1Tes 2,18; Ef 6,12; (6) przesiewanie: £k 22,31; (7) podrabianie: 2Kor 11,14-15; Mt 13,25; (8) zwodzenie: Obj 12,9-10; (9) rażenie chorobą: £k 13 i 16, por. 1Kor 5,5; (10) opętanie: J 13,27; (11) mordowanie: J 8,44; 1P 5,8.
Nie możemy ignorować (2Kor 2,11), mamy się opierać (1P 5,8; Ef 4,27; Jk 4,7). Nie należy bluźnić, uwłaczać mu (2P 2,10, Jd 8-9), lecz oblec się w pełną zbroję Bożą (Ef 6,11).
VI. Przeznaczenie aniołów
1. Przeznaczenie aniołów dobrych: nowe niebiosa, nowa ziemia (Obj 21,1-2.12).
2. Przeznaczenie aniołów złych: jezioro ogniste (Mt 25,41), sąd (2P 2,4; Jud 6, 1Kor 6,3).
3. Przeznaczenie Szatana: takie samo jak upadłych aniołów (2P 2,4).
Jego historia: (a) był w niebiosach (Iz 14,12; Ez 28,14; £k 10,18); (b) był w sadzie Eden jako wąż (1Moj 3,1-15; Ez 28,14); (c) siedziba w okręgach nieba (Hi 1,6-7; 2,1-2; Ef 2,2; 6,12); (d) zrzucenie na ziemię, ucisk (Obj 9,1; 12,9.10.12.13); (e) otchłań (Obj 20,1-3); (f) ostatni bunt (20,3); (g) ogień z nieba (20,7-10); (h) jezioro ogniste (20,7-10); (i) hades (Mt 25,41).
2
3
2
3