WŁOCHY

1. Informacje ogólne

• Powierzchnia: 301,3 km²

• Ludność: 57,5 mln; 94% Włosi

• Stolica i największe miasto: Rzym

• Waluta: euro

• Państwo regionalne

• Ustrój: republika, system parlamentarno-gabinetowy

2. Zarys historii

• Zróżnicowany charakter państw i miast Półwyspu Apenińskiego; Rzym.

• Proces zjednoczenia Włoch - 1848 - 1871. Rola regionów.

• Monarchia absolutna - 1861 - 1922. Rządy monarchiczno-parlamentarne.

• Monarchia konstytucyjna - 1922 - 1947. Faszyzacja państwa po 1925.

• Okres przejściowy - -1943 - 1946; dwa rządy (Badogilo i Mussolini).

• 1946 - referendum i proklamacja republiki.

• 22.12.1947 - republikańska konstytucja.

3. Ustrój polityczny

• Konstytucja, ustawy ustrojowe, statuty regionów.

• Władza ustawodawcza: Parlament: Izba Deputowanych - izba niższa (630 deputowanych) i Senat - izba wyższa (315 senatorów). Bikameralizm symetryczny. Wymóg posiadania zaufania obu izb przez rząd. Przewodniczący Senatu może zastąpić prezydenta.

• Referendum, inicjatywa ludowa, katalog praw i wolności.

• Władza wykonawcza:

• Prezydent:

• Neutralny, apolityczny, bezstronny. Wybierany przez Zgromadzenie Narodowe (2/3 głosów). 7-letnia kadencja. 50-letni próg wieku.

• Powołuje premiera i ministrów.

• Kontrasygnata.

• Rozwiązanie parlamentu, prawo weta.

• Rząd i organy pomocnicze:

• Kluczowa rola premiera. Funkcja wicepremiera (koalicja).

• Rada Gabinetu: grupuje kilku członków Rady Ministrów i przygotowuje wstępnie ważniejsze decyzje.

• Prezydium RM: wykonuje prace analityczne.

• Rozbudowane centrum rządowe.

• Inicjatywa ustawodawcza, monopol w sprawie budżetu.

• Możliwość łączenia mandatu parlamentarnego z teką ministra.

• Podsekretarze stanu (aparat pomocniczy), komitety ministerialne
  i międzyministerialne.

• Narodowa Rada Gospodarki i Pracy, Trybunał Obrachunkowy, Rada Stanu, Centralne Biuro Nadzoru Wydatków Państwa, Urzędowy Zastępca Procesowy Państwa, agencje.

4. Kadry administracji publicznej

• System pozycyjny.

• Elastyczne wynagrodzenia.

• Zakaz przynależności partyjnej.

• Dopuszcza się łączenia zatrudniania w administracji publicznej z funkcja deputowanego.

• Kodeksy etyczne urzędników.

• Na 10 tys. mieszkańców 613 pracuje w administracji publicznej.

5. Specyfika terytorialna

• Gminy, prowincje, miasta metropolitalne, regiony, państwo.

• Odrębny status Rzymu.

• Szeroka autonomia regionów.

• Udział przedstawicieli regionów w gronie elektorów wybierających prezydenta.

• Prawo rad regionalnych do inicjatywy ustawodawczej.

• Ustawodawstwo państwowe, regionalne i wspólne.

• Zróżnicowanie gospodarczo-społeczno-polityczne.

6. Administracja w regionie

• Rada regionalna: 30 - 80 radnych, 5 lat kadencji.

• Giunta (zarząd) regionalna.

• Przewodniczący giunty:

• Statut: określa formę rządów i podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania.

• Kompetencje:

• Normatywne i administracyjne.

• Autonomia finansowa.

• Zawieranie porozumień z innymi regionami i państwami.

• Region a rządowa administracja publiczna:

• Komisarz rządu w regionie.

• Przewodniczący regionów autonomicznych zasiadają w Radzie Ministrów.

• Spory między regionem a rządem rozstrzyga Sąd Konstytucyjny.

• Pobierają podatki od zużycia gazu, prądu itp.

• W określonych sytuacjach rząd może zastąpić organy regionów.

7. Administracja w prowincji i metropolii

• Rada prowincji.

• Giunta prowincji.

• Przewodniczący giunty: reprezentuje prowincję, kieruje polityką giunty i jest za nią odpowiedzialny, mianuje i odwołuje członków giunty.

• Kompetencje:

• Funkcje własne i udzielone przez ustawę państwową lub regionalną.

• Autonomia finansowa.

• Metropolie: funkcje porównywalne z funkcjami regiony, autonomia finansowa. Turyn, Mediolan, Wenecja, Genua, Bolonia, Florencja, Rzym, Baria, Neapol.

8. System wyborczy

• Ma wzmacniać władzę wykonawczą i wyodrębniać stabilną większość.

9. Administracja w gminie

• Rada gminy: 15 - 80 radnych, 5 lat kadencji, przewodniczy syndyk.

• Giunta gminy.

• Syndyk: kieruje praca komisji gminnej i reprezentuje gminę na zewnątrz, jest przedstawicielem państwa w zakresie spraw zleconych; 5 lat kadencji.

• Kompetencje: Funkcje własne i udzielone przez ustawę państwową lub regionalną.

• Autonomia finansowa.

• Osobowość prawna i podmiotowość publicznoprawna.

• Gmina a rządowa administracja publiczna:

• Kontrolowanie działalności gminy przez rząd, przy pomocy prefektów i podległych im prefektur (rządowe organy terytorialne na poziomie prowincji).

• W określonych sytuacjach rząd może zastąpić organy gmin.

10. Nadzór nad samorządem

• Komisarz rządu w regionie.

• Regionalny Obrońca Obywatelski.

• Regionalna Rada Kontroli.

---