Kolana szpotawe
Kończyny przyjmują ułożenie w kształcie litery O największe wygięcie znajduje się zwykle w górnej części podudzia odstęp większy niż 4-5 cm. Trzon kości udowej piszczelowej i strzałkowej wygięty jest na zewnątrz. Więzadło poboczne zewnętrzne jest rozciągnięte a poboczne wewnętrzne nadmiernie napięte. Mięśnie dwugłowe uda i strzałkowe są rozciągnięte natomiast pozostałe zginacze półścięgnisty, półbłoniasty, dwugłowy mają tendencję do przykurczu.
Najczęstszą przyczyną szpotawości jest krzywica, ale wadę te spotyka się również u dzieci z nadwagą, które zbyt wcześnie rozpoczęły chodzenie (brak fazy raczkowania). Do powstania kolan szpotawych usposabia również długie siedzenie w pozycji ze skrzyżowanymi nogami („po turecku”). Wada nasila się szczególnie w okresie intensywnego wzrostu i jest zwykle obustronna.
Towarzyszy szpotawości ud i goleni oraz stawów biodrowych. Stanowią główną przyczynę rozwoju zmian zwyrodnieniowych w przyśrodkowym przedziale stawu kolanowego.
Objawy: znaczna szpotawość kolan. U dzieci nie powoduje dolegliwości u dorosłych bóle spowodowane rozwojem gonartrozy.
Leczenie: w przypadku małych zmian ćwiczenia w rozkroku oraz odwrotny obcas Thomasa, redresje poduszką między kostkami stóp przy ściągniętych kolanach np. taśmą ( zmiany cofają się samoistnie ) Duże zmiany wymagają niekiedy stosowania aparatów ortopedycznych - ortezy lub leczenia operacyjnego ( osteotomie korekcyjne ).
Konieczne jest leczenie przyczynowe chorób prowadzących do powstawania wady.
Korekcja szpotawości
Leczenie zachowawcze jest uzależnione od przyczyny i stopnia zaawansowania wady.
Dziecko, które ma skłonności do szpotawości kolan:
1. Powinno unikać wysiłków i obciążeń w pozycji stojącej.
2. Nie może w czasie zabawy przebywać w tzw. siadzie skrzyżnym („po turecku”).
3. Powinno jak najczęściej siedzieć ze złączonymi kolanami i rozstawionymi stopami.
4. Powinno zredukować nadwagę (jeśli istnieje).
5. Może stosować wkładki lub obuwie z podwyższonym obcasem po stronie zewnętrznej, ale tylko przy zaleceniu przez lekarza.
Zalecenia: gimnastyka korekcyjna: ćwiczenia - głównie mięśni pośladkowych i mięśni przywodzących, łyżwiarstwo, jada na nartach technikami kątowymi (pług, łuk), masaż klasyczny, terapia manualna. Zabiegi fizykalne - elektrostymulacja, lampa solux przed redresją stawu
Przeciwwskazania: pływanie kraulem, jazda na rowerze , siad skrzyżny