SPRZĘT I ŚRODKI GAŚNICZE
Podręczny sprzęt gaśniczy jest uruchamiany ręcznie służący do zwalczania pożarów w początkowej fazie (w zarodku). Do samodzielnego gaszenia pożarów w „zarodku” służą tzw. podręczne środki gaśnicze do których należą: woda, piasek, gaśnice, koce gaśnicze, hydronetki, agregaty gaśnicze, bosaki, siekiery, łopaty, drabiny, wiadra.
Najczęściej wykorzystywane są koce gaśnicze i gaśnice (ze względu na wygodę użycia, dostępność i efektywność). Posiadają one wyraźne oznaczenia literowe świadczące o tym, do gaszenia jakiego rodzaju pożaru są przeznaczone:
Ciała stałe pochodzenia organicznego, przy spalaniu których występuje zjawisko żarzenia (drewno, papier),
Ciecze płynne i stałe topniejące w skutek ciepła (benzyna, rozpuszczalniki, smoła, topiące się tworzywa sztuczne),
Gazy palne (gaz ziemny, acetylen, propan-butan),
Pożary metali (magnez, sód, uran),
Pożary z grup ABCD występujące w obrębie urządzeń pod napięciem.
Do gaszenia każdego z nich należy używać odpowiednich środków gaśniczych:
do grupy A - woda, piana gaśnicza, proszek gaśniczy, dwutlenek węgla.
do grupy B - piana gaśnicza, proszek gaśniczy, dwutlenek węgla, halon;
do grupy C - proszek gaśniczy, dwutlenek węgla, halon;
do grupy D - proszek gaśniczy, dwutlenek węgla, halon.
Należy pamiętać o tym, że przy użyciu gaśnic (żadnego typu) nie można gasić płonących na ludziach ubrań ze względy na bardzo niską temperaturę środka gaśniczego (należy to robić przy użyciu koca gaśniczego), obowiązuje również całkowity zakaz gaszenia wodą lub gaśnicami pianowymi urządzeń pod napięciem (grozi to porażeniem prądem), metali oraz karbidu. Przy użyciu wody nie należy gasić również tłuszczy, paliw oraz olejów.
Opis środków i sprzętu gaśniczego
Gaśnica pianowa
Jest przeznaczona do gaszenia pożarów grupy A i B. Jest wykonana z metalowego pojemnika o kształcie cylindrycznym, na którym znajduje się pyszczek do wytrysku środka gaśniczego, zbijak do uruchomienia gaśnicy, uchwyty i instrukcja jej obsługi. Wnętrze gaśnicy wypełniają środki alkaliczne w roztworze wodnym środka pianotwórczego oraz kwas w podwieszonym pojemniku. Po uruchomieniu gaśnicy, czyli po uderzeniu zbijakiem o twardy przedmiot, następuje zmieszanie obu cieczy, wydzielanie dużej ilości węgla, tworzenie się piany i podwyższenie ciśnienia, które wy-rzuca pianę na zewnątrz.
Gaśnica śniegowa
Przeznaczona do gaszenia pożarów grupy B, C i D. Do wyrzucania środka gaśniczego służy dysza wylotowa połączona z korpusem elastycznego węża. W głównej części ma zawór i dźwignię do uruchomienia gaśnicy, a z boku uchwyt. Wnętrze gaśnicy jest wypełnione ciekłym dwutlenkiem węgla, który po otwarciu zaworu wydostaje się na zewnątrz, gwałtownie się rozpręża i przechodzi w stan gazowy.
Gaśnica proszkowa
Zawiera proszek gaśniczy pod stałym ciśnieniem np. azot lub gaz. Znajduje się on w dodatkowym zbiorniku.
Hydronetka
Przenośny pojemnik wyposażony w zbiornik, pompkę tłoczną i wężyk z prądowniczką. Zawiera ok 15 l wody
Gaśnica halonowa
Wypełniona cieczą o bardzo niskiej temperaturze parownia. W trakcie gaszenia wydzielają się gazy, które są szkodliwe dla zdrowia. Obecnie wycofuje się z użycia gaśnice halonowe.
Koc gaśniczy
Wykonany z tkaniny niepalnej o powierzchni ok. 2 m2. Kocem okrywamy źródło ognia, a obrzeża dokładnie dociskamy do podłoża, dzięki czemu ograniczamy dostęp tlenu do palącego się materiału
Agregat gaśniczy
Sprzęt gaśniczy mający zapas środków w ilości większej niż 20 kg ((od 25 kg do 750 kg). Są wyposażone w kółka. Dzielimy na agregaty: pianowe, halonowe, proszkowe i śniegowe.
Należy pamiętać o okresowych przeglądach. Zabezpieczy to przed niemiłymi niespodziankami i zagwarantuje, że Sprzęt gaśniczy zadziała zawsze, kiedy zajdzie potrzeba jego użycia Bez względu na to, jak skuteczne mamy środki gaśnicze, należy pamiętać, że lepiej, taniej, łatwiej i bezpieczniej jest chronić niż gasić.
Armatura wodna - jest to sprzęt składający się z elementów łączących początkowe lub końcowe części zasadniczego sprzętu gaśniczego, jakim są pompy i węże pożarnicze.
Autopompa - rodzaj pompy pożarniczej. Pompa wirowa najczęściej wielostopniowa i stanowi główny element układu wodno-pianowego samochodu gaśniczego. Na stałe zamontowana w samochodzie pożarniczym uruchamiana przez silnik tego pojazdu określana symbolem A. Autopompa służy do podawania wody gaśniczej ze zbiorników (własnego zbiornika wody lub zbiorników otwartych np. rzeki) do węży tłocznych, urządzeń szybkiego natarcia, działek wodnych itp. Zwykle dysponuje większą wydajnością niż motopompa, pozwala na podanie wiekszej liczby linii gaśniczych do gaszenia pożaru.
Bosak - długi drąg zakończony metalowym hakiem i ostrzem, wykorzystywany m.in. jako narzędzie ratownicze podczas pożaru. Rozróżniamy pięć podstawowych rodzajów bosaków:
podręczny (1,5 metra długości);
zwykły lekki;
zwykły ciężki;
specjalny sufitowy;
specjalny strzechowy.
Sikawka to potoczna nazwa pompy tłokowej (wyporowej). Urządzenie mechaniczne służące do tłoczenia wody, lub wody ze środkiem pianotwórczym podczas akcji gaszenia pożaru. Dzięki temu możliwe jest prowadzenie akcji gaśniczej. Mogą być dwucylindrowe lub jednocylindtowe (z tłokiem o podwójnym działaniu).
Ze względu na swoją konstrukcję i sposób napędu dzielimy sikawki na:
Sikawki ręczne dzieliły się na:
przenośne - mocowane na podstawie, przeważnie drewnianej, z zamontowanymi uchwytami do przenoszenia,
przewoźne - montowane trwale na pojazdach kołowych, przede wszystkim wozach konnych - stąd potoczna nazwa "sikawka konna". Starsze wersje "sikawek konnych" nie miały nasady ssawnej i wymagały ręcznego podawania wody wiadrami do tzw. skrzyni wodnej (z której była zasysana woda).
Sikawki mają takie zalety jak:
prosta budowa.
łatwość zasysania wody.
niskie koszty konserwacji, napraw i eksploatacji.
Jednakże są okupione poważnymi wadami jak:
niska wydajność wody.
wrażliwość na zanieczyszczenia wody.
konieczność wieloosobowej obsługi.
pulsacje strumienia wody.
Wspomniane wady sikawki są na tyle istotne w pożarnictwie, iż sikawki strażackie są sprzętem o znaczeniu jedynie historycznym.
Tłumica natomiast jest sprzętem pożarniczym do gaszenia iskier i żarwi przenoszonych przez wiatr na obejścia i dachy - płaskie wiklinowe miotły, obszyte nasiąkliwą tkaniną, osadzone na długich drążkach. Tłumice macza się w wiadrach z wodą i uderza nimi w miejsca, gdzie spadły iskry lub z których wydobywa się płomień. Obecnie są używane metalowe (z cienkiej blachy) stosowane przeważnie do tłumienia pożarów między innymi ściółki leśnej i traw.
3