NARODOWY PROGRAM ZDROWIA
1996-2005
Narodowy Program Zdrowia na lata 1996 - 2005 jest rządowym programem zdrowotnym przyjętym przez Ministra Zdrowia dnia 3.IX.1996 r. określającym cele i kierunki zdrowotnej polityki publicznej do 2005 r.
Narodowy Program Zdrowia jest dokumentem ogólnokrajowym, w którym powinno uczestniczyć całe społeczeństwo, dlatego też kierowany jest przede wszystkim do samorządów i społeczności lokalnych. Jest to otwarty, dynamiczny i wielosektorowy dokument, który zakłada poprawę stanu zdrowia poprzez podejmowanie działań na rzecz zdrowia własnego i innych oraz wpływa na jakość życia ludności, poprzez zmniejszanie różnic w zdrowiu i dostępności do świadczeń zdrowotnych. Określa on sprzyjające warunki, jak również kształtuje umiejętności zdrowego stylu życia.
Podstawą obecnego Narodowego Programu Zdrowia jest PROMOCJA ZDROWIA.
Cel strategiczny
Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności przez:
1. Stwarzanie warunków oraz kształtowanie motywacji, wiedzy i umiejętności zdrowego stylu życia, a także podejmowanie działań na rzecz zdrowia własnego i innych.
2. Kształtowanie sprzyjającego zdrowiu środowiska życia, pracy i nauki.
3. Zmniejszenie różnic w zdrowiu i dostępie do świadczeń zdrowotnych.
Cel operacyjny 1
Zwiększenie aktywności fizycznej ludności
Cel operacyjny 2
Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej żywności.
Cel operacyjny 3
Zmniejszenie rozpowszechniania palenia tytoniu
Cel operacyjny 4
Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu oraz zmniejszenia szkód zdrowotnych spowodowanych alkoholem
Cel operacyjny 5
Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych i związanych z tym szkód zdrowotnych
Cel operacyjny 6
Zwiększenie skuteczności edukacji zdrowotnej społeczeństwa oraz działań w zakresie promocji zdrowia.
Cel operacyjny 7
Promocja zdrowia psychicznego oraz zapobieganie występowaniu zaburzeń psychicznych
Cel operacyjny 8
Zmniejszenie narażenia ludności na czynniki szkodliwe w środowisku życia, pracy i nauki oraz ich skutków zdrowotnych
Cel operacyjny 9
Poprawa stanu sanitarnego kraju
Cel operacyjny 10
Zmniejszenie liczby i skutków wypadków, szczególnie drogowych
Cel operacyjny 11
Zwiększenie sprawności i skuteczności pomocy doraźnej w nagłym zagrożeniu życia
Cel operacyjny 12
Zwiększenie dostępności do podstawowej opieki zdrowotnej i usprawnienie tej opieki
Cel operacyjny 13
Zapobieganie występowaniu oraz skutkom wcześniactwa i małej urodzeniowej masy ciała
Cel operacyjny 14
Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad osobami z ryzykiem rozwoju niedokrwiennej choroby serca
Cel operacyjny 15
Usprawnienie wczesnej diagnostyki i zwiększenie efektywności leczenia nowotworów złośliwych szyjki macicy i sutka
Cel operacyjny 16
Stworzenie warunków umożliwiających osobom niepełnosprawnym włączenie się lub całkowity powrót do czynnego życia
Cel operacyjny 17
Zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym
Cel operacyjny 18
Intensyfikacja profilaktyki próchnicy zębów i chorób przyzębia u dzieci, młodzieży oraz kobiet ciężarnych.
Narodowy Program Zdrowia
Narodowy Program Zdrowia
1996 - 2005
/Fragmenty s. 47-48 /
CEL OPERACYJNY 5
Ograniczanie używania substancji psychoaktywnych i związanych z tym szkód zdrowotnych
Oczekiwane efekty do 2005 roku
Zahamowanie wzrostu popytu na substancje psychoaktywne.
Ograniczanie dostępności substancji psychoaktywnych.
Wprowadzenie ogólnie dostępnych programów redukcji szkód zdrowotnych u osób przyjmujących substancje psychoaktywne w sposób okazyjny i u osób uzależnionych.
Uzasadnienie wyboru celu
Liczba osób w Polsce uzależnionych od substancji psychoaktywnych jest trudna do oszacowania: tylko liczbę osób uzależnionych od opiatów szacuje się na 25-30 tysięcy. W ostatnich latach na polskim rynku nielegalnych substancji psychoaktywnych gwałtownie zwiększa się podaż takich substancji jak: amfetamina, kokaina, halucynogeny, preparaty zawierające kannabinole i in. Na tym samym poziomie utrzymuje się używanie opiatów, lotnych rozpuszczalników i leków o właściwościach uzależniających. Wzrost spożycia substancji psychoaktywnych dotyczy głównie osób młodszych, które nie są jeszcze uzależnione, ale narażają się na ryzyko związane z przyjmowaniem substancji droga dożylną.
Ponieważ efektywność leczenia osób uzależnionych jest mała na całym świecie, a ryzyko wystąpienia różnego rodzaju poważnych szkód zdrowotnych ( zaburzeń psychicznych i chorób somatycznych) znacząco wzrasta, wprowadza się programy redukcji szkód oraz programy rehabilitacyjne.
Oczekiwane korzyści zdrowotne
Zmniejszenie szkód zdrowotnych spowodowanych przyjmowaniem substancji psychoaktywnych, w tym częstości występowania:
zaburzeń psychicznych (zespoły abstynencyjne, psychozy, depresje z próbami samobójczymi);
chorób somatycznych (AIDS, wirusowe zapalenie wątroby typu B, infekcje oportunistyczne, w tym prątkiem gruźlicy, wyniszczenie).
Zadania
1. Prowadzić odpowiednia politykę wobec substancji uzależniających przez dostosowywanie aktów prawnych do zmieniających się potrzeb.
2. Wprowadzić w szkołach wszystkich typów, w ramach wszechstronnej edukacji zdrowotnej, rzetelną informacje o substancjach uzależniających oraz kształtować umiejętności osobnicze i społeczne chroniące młodych ludzi przed sięganiem po narkotyki.
3. Wprowadzić programy profilaktyczne za pośrednictwem środków masowego przekazu i specyficzne programy dla grup zwiększonego ryzyka; szkolić kadry do wdrożenia tych programów.
4. Ograniczyć podaż substancji psychoaktywnych poprzez działania legislacyjne, policyjne i celne.
5. Szkolić personel medyczny, pedagogiczny, policyjny, penitencjarny itp. W zakresie wczesnego rozpoznawania problemów spowodowanych przyjmowaniem substancji psychoaktywnych, umiejętności postępowania z osobami, u których te problemy występują oraz w zakresie udzielania wszechstronnej profesjonalnej pomocy osobom uzależnionym.
6. Kształcić lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie zasad bezpiecznego stosowania leków o właściwościach uzależniających.
7. Wdrożyć programy skutecznej detoksykacji, leczenia i rehabilitacji osób uzależnionych oraz programy ograniczania szkód zdrowotnych, w szczególności programy leczenia substytucyjnego (metadon), wymiany igieł i strzykawek, edukacji seksualnej (używanie prezerwatyw).
Monitorowanie i ewaluacja wyników
Wskaźniki:
- odsetek osób uzależnionych ( dane o osobach korzystających z placówek służby zdrowia, badania miarodajnych grup ludności ),
- dane policyjne, sadowe i celne dotyczące produkcji, przemytu i dystrybucji substancji psychoaktywnych oraz zjawisk kryminalnych związanych z narkotykami,
- dane o realizacji programów profilaktycznych i ich ewaluacja,
- ewaluacja programów redukcji szkód.
Instytucje:
Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej (Instytut Psychiatrii i Neurologii), Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwo Sprawiedliwości, Komenda Główna Policji.
r |
4