Derrick de Kerckhove - Inteligencja otwarta, cz. 1

Oryginalny tytuł to Connected Inteligence, a więc „inteligencja połączona” albo „inteligencja podłączona” (do sieci).

2. Anatomia interaktywności

a) Gry komputerowe:

• szkoła rozdzieliła zabawę od nauki, gry komputerowe na nowo te dwie sprawy łączą (gry wpływają na układ nerwowy, rozwijają refleks, pomagają w koordynacji wzrokowo-ruchowej itd.)

• zadaniem gier komputerowych jest uaktualnianie ludzkiego układu nerwowego, przystosowywanie ich do nowej rzeczywistości,

• de Kerckhove krytykuje krytyków gier, twierdząc, że spełniają one różne funkcje społeczne (np. granie z kolegami) i biologiczne (patrz wyżej). Jest też wiele gier, które wymagają współpracy a nie rywalizacji między współgraczami.

• De Kerckhove nazywa gry komputerowe neurosportem

b) sztuka interaktywna:

• zadaniem sztuki jest uaktualnienie wrażliwości i psychologii danej kultury

• nowe technologie są zagrożeniem dla kultury, dla jej status quo, dlatego trzeba je oswajać,

• sztuka interaktywna ma na celu eksplorowanie nowości na najwyższym poziomie kulturowym

• neurokulturowa funkcja sztuki interaktywnej: sytuowanie umysłu i ciała podmiotu ludzkiego w relacji do środowiska zmienionego przez mediację najnowszych technologii (sztuka interaktywna uczy jak dostosowywać się do nowego typu percepcji)

• dwa sposoby poszukiwania interfejsu w sztuce interaktywnej: 1) bionizm tudzież cyborgizacja (interfejs atakuje ciało i fizycznie penetruje ludzki system nerwowy) 2) mózg staje się swoim własnym interfejsem, z pominięciem ciała

• trzy etapy postępu interfejsu: 1) patrzenie - sterowanie za pomocą gałki ocznej (oko jako przedłużenie ręki), 2) myślenie - sterowanie za pomocą fal mózgowych, z pominięciem wzroku, 3) działanie - interfejs na granicy umysł-ciało (nie do końca to rozumiem)

3. Osoba rzeczywista i wirtualna:

• de Kerckhove zadaje pytanie jak zmienił się człowiek pod wpływem technologii interaktywnych. Wyróżnia 6 elementów, które powstały albo się zmieniły:
  1) telecepcja - nowy wymiar zmysłów (szósty zmysł?), zdalne postrzeganie przedmiotów położonych na zewnątrz ciała

2) ekspansja - zatarcie granic osobowości (czy „ja” kończy się na skórze człowieka, czy to w internecie to też „ja”?)
3) zwielokrotnienie osobowości - w internecie możemy mieć wiele oblicz
4) propriocepcja - potrzeba doświadczania kontaktów z własnym ciałem poprzez zwiększanie doznań zmysłowych (takie stępienie zmysłów) - stąd wg de Kerckhove'a np. popularność skoków na bungee.
5) proprioszustwo - technologie potrafią symulować rzeczywiste odczucia i wpływać na człowieka (de Kerckhove pokazuje to na przykładzie... wibratora)
6) neopurytanizm - pogląd wg którego ciało człowiekowi jest niepotrzebne i jest złe, najlepiej podłączyć się do sieci i żyć samym umysłem, co zresztą może doprowadzić do nieśmiertelności (taki Matrix trochę).

• Kwestia robotów - trzeba dokonać dwóch kroków, żeby roboty uniezależniły się od ludzi:
  1) przejście na samozasilanie (krok mały)
  2) umiejętność podejmowania autonomicznych działań i decyzji (krok olbrzymi)

• są już pierwsze prototypy takich robotów - Mark Tilden zrobił robota, który sam wyszukuje światło, żeby naładować swoje baterie słoneczne - i tak sobie sam „żyje”, nie potrzebując człowieka.

• Są też cyfrowe roboty (agenty), podłączone do sieci. (tutaj de Kerckhove zaczyna bawić się w proroka) Wkrótce zaczną one ze sobą współpracować, z czego wyniknie kolejny problem tożsamościowy.

• Tak więc przechodzimy od automatyzacji do atuonomizacji - komputery są coraz inteligentniejsze, za chwilę będą miały własną osobowość (Matrix znowu się kłania)

• Problem rozróżnienia avatarów od agentów (dla przypomnienia: za avatarem stoi człowiek, agent jest autonomiczny) - granica między nimi już jest płynna, a avatary mogą stać się agentami

• 3 rodzaje agentów (wg Media Lab): 1) proaktywne (pomagają i sugerują użytkownikowi), 2) dostosowujące się do preferencji użytkownika, 3) zindywidualizowane (zdobywają wiedzę o użytkowniku i działają na jej podstawie)

• problem tożsamości → kiedyś zdobywana przez czytanie, teraz mamy wtórną oralność (choć w internecie też czytamy, to odbywa się to na zasadzie dialogu, tak jak w kulturze oralnej)

• tożsamość w sieci jest płynna, bo każdy może przedstawiać się jak chce

• według pesymistów przy kontakcie z cyberprzestrzenią tracimy dotyk, ciało i tożsamość. De Kerckhove nie do końca się z tym zgadza, twierdząc, że przez zagrożenie tej utraty, zdajemy sobie sprawę, że ten dotyk, ciało i tożsamość posiadamy. Ale:

• Po pierwsze, nie warto jednak oddawać swojej osobowości agentom, bo to powoduje, że dajemy się zniewolić komputerowi.

• Po drugie, coraz więcej ciała wchłaniane jest do cyberprzestrzeni (metaforycznie oczywiście) i powstaje Transformer - „pół-ludzka, pół-komputerowa istota, pozbawiona wagi i poczucia kierunku, w permanentnym stanie zachwytu nad światem”.

• „Wszyscy jesteśmy elektronicznymi Pinokiami, trzymającymi ręce na klawiaturach i udającymi, że nic się nie zmieniło, że nadal jesteśmy tacy sami i że to technika uległa zmianie.” - czyli sterują nami komputery, choć sobie nie zdajemy z tego sprawy (Matrix!)

4) Obecność rzeczywista i wirtualna.

• 4 warunki teleobecności:
  1) jasne i wspólne dowody na źródło obecności
  2) współdzielona przestrzeń (wirtualna)

3) współdzielony czas
4) współdzielone pauzy

• dwa typy teleobecności
  1) analogowa/rzeczywista (np. telefon, wideokonferencja)
  2) cyfrowa/wirtualna (przez awatary)

• media teleobecności ponoszą winę za pogłębianie się dystansu między ciałem a umysłem, brakuje im dotyku

• cyberseks (najbezpieczniejsza forma seksu) - problem: jak przekazać dotyk

• społeczności wirtualne - efekt Supermana - w wirtualu każdy może być Supermanem, w realu nie - stąd popularność społeczności wirtualnych (trudno powiedzieć czy to zabawa czy nowy rodzaj zachowania społecznego).

---