Barbara Liberska: GLOBALIZACJA A OFFSHORING USŁUG SEKTORA IT

• Offshoringowi usług IT towarzyszy napływ inwestycji zagranicznych, wzrost eksportu usług, wzrost zatrudnienia specjalistów sfery IT i wzrost dochodu narodowego w tych krajach.

• Outsourcing jest ważnym elementem procesu globalizacji biznesu, stanowi wyraz ewolucji w strukturze współczesnej konkurencji. Corbett: „offshoring jest dzisiaj integralna częścią outsourcingu, a outsourcing jest integralna częścią globalizacji biznesu”.

• global sourcing = poszukiwanie najlepszych miejsc lokalizacji poszczególnych faz produkcji lub różnego rodzaju usług informacyjnych i zleca ich wykonanie firmom w wielu krajach w celu dostarczenia globalnemu klientowi produktu lub usługi najwyższej jakości po konkurencyjnej cenie.

• Motywy offshoringu usług informacyjnych: redukcja kosztów (49%), koncentracja na kluczowej działalności (17%), uwolnienie zasobów do innych projektów, dostęp do nowej technologii, przyspieszenie uzyskania wyników i dostosowania się do zmieniających się potrzeb, pozytywny wpływ na zmianę struktury kosztów.

• Redukcja kosztów amerykańskich firm [60% firm korzysta, zachodnioeuropejskich - 11% w 2003]: 40 do 60% kosztów pracy. 2004 = 11 mld dol.

• Obecnie 8% administracyjnej pracy biurowej w przedsiębiorstwach outsourcingowane, możliwe - 50%

• wartość offshoringu usług info. Miała rosnąć 30-40% w latach 2003-2008

• Przedmiotem outsourcingu usług biznesowych (BPO) może stać się wiele funkcji i procesów, które nie wymagają bezpośredniego kontaktu między usługodawcą i usługobiorcą i mogą być przekazywane drogą elektroniczną.

Typy usług:

1) obsługa klienta (centra kontaktowe) w systemie przez całą dobę i wszystkie dni w roku (7x24x365): reklamacje, rezerwacje, sprzedaż, prenumeraty, obsługę kart kredytowych, telemarketing, sprawdzanie rachunków, rezerwacje hoteli, biletów, itd.

2) prace administracyjne i biurowe (back-office operations): gromadzenie danych i ich przetwarzanie, transakcje płatnicze, usługi finansowe, wystawianie faktur, listy płac, zarządzanie zasobami ludzkimi, itd.

3) usługi profesjonalne, np. usługi finansowe, prawnicze, księgowe, diagnozy medyczne, prace architektoniczne, usługi multimedialne itp.

4) usługi bezpośrednio związane z technologią IT

5) sfera badawczo-rozwojowa B+R - zmniejsza koszty innowacji

Przyspieszony proces globalizacji wyższego wykształcenia i dynamiczny wzrost liczby studentów i absolwentów w wielu krajach. 4 główne przyczyny tego zjawiska:

• demokratyzacja wykształcenia,

• powstanie gospodarki opartej na wiedzy,

• otwarcie uniwersytetów i możliwości podejmowania studiów za granicą,

• wzrost konkurencji między uczelniami o środki i programy nauczania

Największy postęp w kształceniu specjalistów w sektorze usług informacyjnych w Chinach i Indiach. Indie: ok. 2 mln absolwentów rocznie, 100 tys. to specjaliści sektora IT: elitarne Indian Institute of Science (IIS), Indian Institute of Technology (IIT).

Globalizacja rynku pracy specjalistów sektora IT

• 2002 - 2015 w USA utraconych zostanie około 3,3 mln miejsc pracy: prace biurowe, obsługa komputerów (473 tys.), obsługa biznesu (348 tys.), zarządzanie (348 tys.), sprzedaż elektroniczna (226 tys.), następnie usługi architektoniczne (184 tys.) i usługi prawnicze (75 tys.) → protesty i demonstracje → Określone zostały preferencje wykorzystania pracowników w kraju, a także min. wkład krajowy dla kontraktów pracy zagranicą. Wprowadzono pewne utrudnienia w udzielanie wiz dla zagranicznych specjalistów w firmach IT. Dodatkowe ograniczenia i restrykcje dla offshoringu przyjęło 36 stanów.

• Argumenty za ograniczeniem outsourcingu: państwo może utracić kontrolę nad wrażliwymi z punktu bezpieczeństwa sprawami i tajemnicy prywatnej; względy społeczne i polityczne.

Najwięksi dostawcy usług IT na rynki globalne znajdują się w grupie krajów azjatyckich, Europy Środkowo- Wschodniej oraz niektórych krajów Ameryki Łacińskiej: Indie, Brazylia, Meksyk Filipiny, Irlandia, Węgry, Czechy i Chiny i Rosja, Polska. W 2005 roku na Indie przypadało 65% globalnego rynku offshoringu usług IT i 46% offshoringu usług biznesowych BPO.

Indie: pierwsze parki technologiczne, w których zgromadzono firmy państwowe i prywatne zajmujące się oprogramowaniem, powstały w 1990 r w Bangaluru, Pune, Bhubaneshwar.

Poza filiami korporacji transnarodowych powstały krajowe firmy nastawione na eksport różnego rodzaju usług IT.

Firmy offshoringujące: American Express, British Airways, Swissair

Firmy usługodawcze: Tata Consulting Services, Infosys, Wipro Spectramind, EXL Service, OneSource, WNS, NASSCOM. Przewiduje się, że do 2012 r liczba osób pracujących w tym sektorze może przekroczyć 3,5 mln osób.

Eksport usług biznesowych rósł w latach 1995-2000 w Indiach średnio rocznie o 43%, w Izraelu o 28%, a w Brazylii o 20%. Dochody Indii z eksportu usług IT wzrosły z około 0,5 mld USD w 1992 do 17 mld USD w 2004 r. Eksport tych usług w ogólnym eksporcie Indii wzrósł z 3% w 1996 roku do 21% w 2003 roku. W 2003 roku wartość eksportu usług związanych z obsługą klienta przekroczyła 6,2 mld USD, co stanowiło około 9% światowego rynku. Usługi związane z obsługą biznesu osiągnęły wartość 2,3 mld USD i stanowiły 2,3% światowego rynku. Około 2/3 największych korporacji z listy Fortune przeniosło do Indii niektóre usługi IT i stworzyło swoje centra finansowe lub centra badawcze^..

Europa Środkowa i Wschodnia:

• Import usług IT z nowych krajów Unii do UE w 1992-2004 rósł średnio rocznie o 13%,

• udział na globalnym rynku offshoringu usług informacyjnych w 2003 - 1%

Inne kraje i regiony:

Kraje Ameryki Łacińskiej (głównie Brazylia, Meksyk, Chile, Argentyna): niskie płace, bliskość geograficzna USA, rozwinięta sieć telekomunikacyjna, kwalifikacje siły roboczej.

Meksyk - członkostwo w NAFTA ale: słabo rozwinięta infrastruktura informacyjna i niedostosowanie kwalifikacji do potrzeb oraz słaba znajomość języka angielskiego, brak doświadczeń pracy w korporacjach transnarodowych.

Brazylia - relatywnie dobrze rozwinięta infrastruktura telekomunikacyjna, obfitość wysoko kwalifikowanych specjalistów. W filiach badawczych korporacji pracuje ponad 400 tys. specjalistów, w latach 2001-2003 powstało tam 220 patentów. Polityka rządu wspiera rozwój sektora offshoringu usług i zaawansowanych technologii przez system bodźców i ulg podatkowych.

Offshoring prowadzi do wzrostu przepływów zagranicznych inwestycji bezpośrednich i wzrostu wymiany handlowej.

P. Samuelson - outsourcing i przenoszenie najbardziej zaawansowanych usług do biednych krajów nie musi przynosić wszystkim korzyści z handlu, USA mogą na tej wymianie stracić, gdyż zostaną pozbawione możliwości osiągania korzyści z eksportu tych usług.

M. Grossman - mamy do czynienia z nowym modelem wymiany, w którym konkurencja międzynarodowa nie dotyczy tylko poziomu przemysłu czy firm ale konkretnego zadania np. gromadzenia i przetwarzania danych i przebiega poprzez całe sektory gospodarki^. Offshoring usług IT wymaga zatem nowego podejścia w teorii handlu.

R. Freeman - tradycyjna teoria handlu wymaga modyfikacji, zmieniła się bowiem zasadniczo sytuacja w strukturze handlu (wewnątrzgałęziowym) oraz na rynkach pracy i w dostępie do zaawansowanej technologii. W związku ze znacznym wzrostem poziomu wykształcenia w krajach rozwijających się, wiele z nich może dzisiaj produkować towary i usługi bardzo zaawansowane technologicznie i osiągać przewagi konkurencyjne na globalnych rynkach. Kraje bogate utraciły monopol na produkty high-tech i know-how, a kraje biedne na produkty o niskiej technologii. Napływ zaawansowanych technologii do takich państw, jak Chiny i Indie, pozwolił im osiągnąć korzyści komparatywne m.in. w sektorach technologii informacyjnej

---