Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy.
Podstawowe pojęcia i definicje zarządzania bezpieczeństwem pracy
Problematyka bezpieczeństwa pracy jest zagadnieniem niezwykle ważnym zarówno z ekonomicznego, jak i społecznego punktu widzenia. Dlatego też wprowadzenie systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy powinno być pierwszoplanowym zadaniem w każdym zakładzie.
Korzyści, jakie można osiągnąć wprowadzając system zarządzania bezpieczeństwem pracy to:
łatwiejsze spełnianie wymagań dotyczących bezpieczeństwa pracy; określonych
w przepisach prawa,
szybkie wykrywanie i usuwanie wszelkich usterek i niezgodności,
zmniejszenie liczby wypadków przy pracy, chorób zawodowych i osób narażonych na czynniki szkodliwe dla zdrowia,
zmniejszenie ryzyka zawodowego,
zmniejszenie strat,
podniesienie wiarygodności przedsiębiorstwa wobec klientów, firm ubezpieczeniowych i banków.
W 1996 roku nastąpiła nowelizacja Kodeksu pracy, a szczególnie Działu X Bezpieczeństwo i Higiena Pracy, dotycząca dostosowania naszych przepisów do przepisów Unii Europejskiej. Nowelizacja ta wprowadziła do kodeksu szereg zapisów dotyczących bezpieczeństwa pracy, oceny ryzyka zawodowego i zarządzania bezpieczeństwem pracy.
Wprowadzono wówczas między innymi obowiązek „oceny ryzyka zawodowego”, które wiąże się z wykonywaną pracą, a także obowiązek informowania o nim pracowników. Wszyscy pracodawcy muszą zdać sobie sprawę z korzyści wynikającej z prawidłowej oceny ryzyka na stanowisku pracy i możliwości podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych minimalizujących narażenie pracowników na śmierć, urazy ciała, choroby zawodowe, a także ze strat wynikających z uszkodzenia maszyn, urządzeń, obiektów.
W nowoczesnym przedsiębiorstwie nie wystarczy już tylko zarządzanie jakością. Dlatego integralną częścią zarządzania przedsiębiorstwem powinno być także zarządzanie bezpieczeństwem. Bezpieczeństwo pracy rozumiane jest jako skuteczne zapobieganie wypadkom, które mogą spowodować duże straty w przedsiębiorstwie. Tak pojęte bezpieczeństwo pracy wpływa bezpośrednio na wynik finansowy przedsiębiorstwa.
Należy również zauważyć, że wszystkie zmiany w zakresie poprawy warunków pracy mają istotne znaczenie nie tylko dla samego przedsiębiorstwa, lecz także dla całego kraju. Dobre warunki pracy, niska wypadkowość, wysoka kultura techniczna zmniejszają społeczne koszty związane z pracą, co leży w interesie państwa. Dlatego obowiązujące akty prawne w zakresie oceny ryzyka powinny zmusić każdego pracodawcę do podjęcia wysiłków zmierzających do poprawy warunków pracy, a tym samym założenia ścisłej dokumentacji wszystkich zagrożeń, wypadków oraz chorób zawodowych.
W 1996 roku nastąpiła nowelizacja Kodeksu pracy, a szczególnie Działu X Bezpieczeństwo i Higiena Pracy, dotycząca dostosowania naszych przepisów do przepisów Unii Europejskiej. Nowelizacja ta wprowadziła do kodeksu szereg zapisów dotyczących bezpieczeństwa pracy, oceny ryzyka zawodowego i zarządzania bezpieczeństwem pracy.
Wprowadzono wówczas między innymi obowiązek „oceny ryzyka zawodowego”, które wiąże się z wykonywaną pracą, a także obowiązek informowania o nim pracowników. Wszyscy pracodawcy muszą zdać sobie sprawę z korzyści wynikającej z prawidłowej oceny ryzyka na stanowisku pracy i możliwości podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych minimalizujących narażenie pracowników na śmierć, urazy ciała, choroby zawodowe, a także ze strat wynikających z uszkodzenia maszyn, urządzeń, obiektów.
W nowoczesnym przedsiębiorstwie nie wystarczy już tylko zarządzanie jakością. Dlatego integralną częścią zarządzania przedsiębiorstwem powinno być także zarządzanie bezpieczeństwem. Bezpieczeństwo pracy rozumiane jest jako skuteczne zapobieganie wypadkom, które mogą spowodować duże straty w przedsiębiorstwie. Tak pojęte bezpieczeństwo pracy wpływa bezpośrednio na wynik finansowy przedsiębiorstwa.
Należy również zauważyć, że wszystkie zmiany w zakresie poprawy warunków pracy mają istotne znaczenie nie tylko dla samego przedsiębiorstwa, lecz także dla całego kraju. Dobre warunki pracy, niska wypadkowość, wysoka kultura techniczna zmniejszają społeczne koszty związane z pracą, co leży w interesie państwa. Dlatego obowiązujące akty prawne w zakresie oceny ryzyka powinny zmusić każdego pracodawcę do podjęcia wysiłków zmierzających do poprawy warunków pracy, a tym samym założenia ścisłej dokumentacji wszystkich zagrożeń, wypadków oraz chorób zawodowych.
Poniżej przedstawiono podstawowe pojęcia i definicje dotyczące zarządzania bezpieczeństwem pracy [14].
Polityka bezpieczeństwa - ogół zamierzeń i kierunków działania, dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa pracy, w sposób formalny, wyrażony przez kierownictwo zakładu górniczego.
Zarządzanie bezpieczeństwem - zespół całości zarządzania, który jest decydujący
w określaniu i wdrażaniu polityki bezpieczeństwa w zakładzie pracy.
Zapewnienie bezpieczeństwa - (wszystkie) planowane i systematyczne działania, niezbędne do stworzenia odpowiedniego stopnia zaufania co do tego, że podejmowana działalność zakładu spełni ustalone wymagania bezpieczeństwa.
System zarządzania bezpieczeństwem pracy - struktura organizacyjna, podział odpowiedzialności, procesy i zasoby umożliwiające wdrożenie zarządzania bezpieczeństwem.
Zagrożenie - stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę.
Ryzyko - funkcja prawdopodobieństwa wystąpienia określonych niebezpiecznych zdarzeń
i wynikających z nich konsekwencji.
Analiza ryzyka - proces szacowania wielkości ryzyka i określanie warunków, kiedy ryzyko można jeszcze tolerować lub akceptować.
Audit bezpieczeństwa - systematyczne niezależne badanie, mające określić czy działania dotyczące bezpieczeństwa i ich wyniki odpowiadają zaplanowanym ustaleniom i czy te ustalenia są skutecznie realizowane i pozwalają na osiągnięcie założonych celów.
Nadzorowanie bezpieczeństwa - ciągłe monitorowanie i weryfikacja stanu procedur, metod, warunków, elementów działalności górniczej oraz analiza, polegająca na porównaniu zapisów (udokumentowanych) z ustalonymi wskazaniami- w celu zapewnienia, że określone wymagania w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa są spełnione.
Przegląd systemu bezpieczeństwa pracy - przeprowadzona przez kierownictwo zakładu górniczego formalna ocena stanu systemu bezpieczeństwa i jego adekwatności w odniesieniu
do polityki bezpieczeństwa oraz nowych celów, wynikających ze zmieniających się okoliczności.
Księga Zarządzania Bezpieczeństwem - dokument określający politykę bezpieczeństwa
i opisujący system bezpieczeństwa pracy w zakładzie górniczym.
Działania zapobiegające (korygujące) - działania profilaktyczne, powzięte w celu wyeliminowania względnie zminimalizowania (przy przyjętym dopuszczalnym poziomie ryzyka) przyczyn potencjalnego zagrożenia dla bezpiecznej działalności górniczej lub innej niepożądanej sytuacji oraz niedopuszczenie do jej wystąpienia.
Procedura - określony sposób wykonywania czynności. Procedury są udokumentowane
i wynikają z Księgi Zarządzania Bezpieczeństwem.
Środowisko pracy - stan i warunki środowiska materialnego, określonego czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi, w którym odbywa się proces pracy.
1