Gipsy specjalne-gips szpachlowy typu(B)- do szpachl. Bud. Elementów beonowych; g.s. typu(G)- do szpachl. Bud. Elem. Gipsowych; g.s. typu(F)-do szpachl. Płyt gipsowo-kartonoyc; gips tynkarski typu.(GTM)-do wykonywania wew. Wypraw tynk. Sposobem zmechanizowanym; g.t.typ(GTR)do ręcznego tynkowania; klej gipsowy tp(P)-do kle. Prefabrykatów gips; kle. Gips Tp.(T)- do odzania płyt GK
Gatunki gipsu bud-produkuje się go w 2 gatunkach GB-6, GB-8. Ze względu na stopień rozdrobnienia rozróżnia się GB-G(grubo mielony), GB-D(drobno mielony)
Gips bud. -jest spoiwem, którego głównym składnikiem jest pół wodny siarczan wapnia, otrzymywany przez częściowe odwodnienie kamienia gipsowego
Gips z odsiarczania spalin(syntetyczny)- powstaje przez odsiarczanie spalin w elektrociepłowniach opalany węglem brunatnym i kamiennym.
Margiel - skała osadowa, zwykle szara; składa się z węglanów (wapnia lub magnezu) i minerałów ilastych, używany do wyrobu cementu
Stiuk - mieszanina gipsu,. wapienia i drobnego piasku lub pyłu marmurowego, łatwa do formowania, szybko twardniejąca. Często barwiona na różne kolory, nakładana na podłoże, gładzona i polerowana po wyschnięciu.
Sztukateria - stiuki i inne elementy dekoracyjne (np. putta, ornamenty, gzymsy wewnątrz pomieszczeń) wykonane z gipsu, często odlewane i montowane do podłoża.
Marki zapraw - M(marka) n (symbol liczbowy: 0,3; 0,6;1,2;4;7;12;15;20 określa wytrzymałość na ściskanie w MPa.
Zaczyn- mieszanina spoiw lub lepiszczy z wodą. Rozróżnia się zaczyny wapienne gipsowe, cementowe, zawiesiny gliniane.
Zaprawy-mieszanina spoiw lub lepiszczy, drobnego kruszywa, wody lub innej cieczy zarobowej, lub ewentualnie dodatków i domieszek poprawiających wł.. zapraw.
Zaprawy ogniotrwałe są stosowane w budo. do budowy mieszkaniowych pieców ogrzewczych, trzonów kuchennych i pieców piekarniczych. Dzielimy je na Zaprawy szamotowe, krzemionkowe, termalitowe.
OSB- Oriented strand bard
Płyty pilśniowe- produ. Się je z włókien lignocelulozowych bez dodawania środków chemicznych usze środkami hydrofobowymi. Podstawowym produktem do otrzymywania płyt są małowymiarowe odpady drewna iglastego.
Płyty z weny drzewnej- są wytwarzane z długowłuknistej wełny drzewnej i spoiwa mineralnego. Są one prasowane pod małym ciśnieniem. Mała gęstość, niski współcz. Przepuszczalności ciepła i pary wodnej, oraz odporne na korozje biologiczną
Płyty wiórowe -są zbudowane z wiórów drzewnych lub innych drobnych cząstek drewna połączonych spoiwem, którym są zwykle kleje syntetyczne.
Sklejka-nieparzysta liczba fornirów paczonych ze sobą(układ włókien w fornirach jest ściśle określony, zawsze prostopadle)Minimum 3 forniry.
Sinizna drewna- głownie w drzewach iglastych, wywołana przez grzyby znajdujące się w bielu lub twardzieli. Naturalna barwa zmienia się na niebieskoszarą lub zielonoczarną.
Surowce do wytwarzania wyrobów ceramicznych-plastyczne: gliny, iły kaoliny, łupki ilaste. W zależności od stopnia plastyczności: iły i gliny tłuste oraz mało plastyczne; nieelastyczne: dodatki schudzające, i topniki, szkliwa i surowce specjalne. Surowce schudzające to piasek kwarcowy, łupki kwarcytowe, szamot i inne skały krzemionkowe.
Szkło bezpieczne- zbrojone siatką stalową, klejone lub hartowane. Szkło zbrojone siatka stalową zatapiamy siatkę tak aby odległość od powierzchni zewn, wnosiło 1,5mm. Szkło przy uszkodzeniu nie rozpryskuje się.
Szkło klejone- składa się z 2 lub kilku szyb połączonych trwale w jedną całość folią sprężystociągliwą PVB
Papa podkładowa -otrzymywana przez obustronne powleczenie welonu z włókien szklanych masą asfaltową z udziałem wypełniaczy mineralnych oraz posypanie wierzchniej i spodniej strony drobnoziarnistą posypką mineralną lub nałożenie przekładki antyadhezyjnej na spodnią lub wierzchnią stronę.
Papa wierzchniego krycia-otrzymywana przez obustronne powleczenie welonu z włókien szklanych masą asfaltową z udziałem wypełniaczy mineralnych oraz pospanie wierzchniej strony gruboziarnistą posypką mineralną, dolnej natomiast posypką drobnoziarnistą lub nałożeń przekładki antyadhezyjnej.
Papy smołowe izolacyjne-otrzymywana przez nasycenie tektury bud. Masą smołową impregnacyjną, która jest przeznaczona do ograniczonego stosowania przy zabezpieczeniach przed działaniem wody i wilgoci.
EPDM- terpolimeetylenowo-propylenowo-dienowy.
Farby- składają się z 2 zasadniczych składników: pigmentów i ewentualnie wypełniaczy oraz żywicy syntetycznej lub namulnej bądź spoiwa nieorganicznego i ewentualnie rozpuszczalnika lub rozcięczalnika.
Farba emulsyjna- to zawiesina (dyspersja) cząstek stałych (pigmentów i wypełniaczy) w spoiwie i rozpuszczalniku (np. wodzie) z dodatkiem środków pomocniczych.
Dyspersja - stan (także proces) rozdrobnienia substancji rozproszonej (zawieszonej) w układach koloidalnych.
Emulsja - płyn składający się z dwóch nie mieszających się i nierozpuszczalnych w sobie cieczy, niejednorodny układ dwóch faz ciekłych, w postaci zawiesiny kropelek jednej cieczy rozproszonej w drugiej cieczy.
Impregnacja - nasycanie materiałów roztworami żywic, rozpuszczonego wosku i innymi subst. chemicznymi. Proces ma wzmocnić i zabezpieczyć podłoże lub materiał przed szkodliwym działaniem wilgoci, pleśni, owadów, ognia itp.
Jastrych- posadzka bezspoinowy lub podkład pod podłogę.
Keramzyt - lekkie, sztuczne kruszywo budowlane, wypalane z gliny ilastej w temperaturze ok. 1150°C.
Skały osadowe- powstają przez nagromadzenie się materiału przynoszonego przez czynniki zewnętrzne, na skutek jego osadzania się lub wytrącania z roztworu wodnego.
Skały metamorficzne-
powstałe ze skał magmowych bądź osadowych) na skutek przeobrażenia pod wpływem wysokich temp. lub wysokiego ciśnienia, oraz związanych z nimi procesów chemicznych.
Skały magmowe- powstałe wskutek krystalizacji lub zakrzepnięcia magmy w głębi skorupy ziemskiej lub na powierzchni Ziemi.
Wełna mineralna- produkuje się zazwyczaj z kamienia bazaltowego, który topi się w temperaturze + 1400oC, po stopieniu poddaje się go procesowi rozwłóknienia. Do tak powstałych włókien kamiennych dodawane jest lepiszcze.
Polistyren- polimer z grupy poliolefin otrzymywany w procesie polimeryzacji styrenu, pochodzącym zwykle z rafinacji ropy naftowej.
Gęstość objętościowa- stosunek masy suchego materiału do jego objętości.(łącznie z porami).
Gęstość nasypowa- jest stosunkiem masy do objętości materiału sypkiego(kruszywa) w stanie luźnym lub zagęszczonym niezależnie od stopnia jego wilgotności.
Gęstość-to stosunek masy suchego materiału do jego objętości „absolutnej” (bez porów)
Porowatość- określa jaką cześć całkowitej objętości materiału stanowi objętość porów.
Szczelność- określa jaką część całkowitej objętości badanego materiału zajmuje masa materiału bez porów.
Mrozoodporność-to przeciwstawianie się materiału nasyconego wodą zniszczeniu jego struktury wielokrotnych następujących po sobie cykli zamrażania i odmrażania.
Współczynnik przewodzenia ciepła-ilość ciepła przepływającego w ciągu 1 godziny przez jednolitą warstwę mat. O powierzchni 1m i grubości 1m, jeżeli różnica temp. Po obu stronach powierzchni wynosi 1K
Nasiąkliwość- to zdolność do pochłaniania wody przez mat. Przy ciśnieniu atmosferycznym.
Wilgotność-zawartość wody w materiale(w danej chwili). Określa się ja stosunkiem masy wody zwartej w mat. do masy suchego materiału.
Współczynnik rozmiękczania- dla szkła i stali bliski jest 1, co oznacza, że zawilgocenie e ma wpływu na ich wytrzymałość.
Wilgotność względna powietrza- stosunek ciśnienia cząstkowego pary wodnej zawartej w powietrzu do ciśnienia nasycenia, określającego maksymalne ciśnienie cząstkowe pary wodnej w danej temperaturze.
Wytrzymałość na ściskanie- Rc t największe naprężenie, jakie wytrzymuje próbka badanego materiału w trakcie ściskania
Wytrzymałość na rozciąganie- Rr to największe naprężenie jakie wytrzymuje próbka badanego mat. Podczas rozciągania.
Wytrzymałość na zginanie- Rzg to największe naprężenie jakie wytrzymuje próbka badanego mat., podczas zginania do momentu jej złamania.
Twardość-właściwość mat., która charakteryzuje jego odporność na odkształcenia pod wpływem działania sił skupionych na jego powierzchnię.
Kruchość-echa charakterystyczna dla mat. Podczas niszczenia nie wykazują wyraźnych oznak poprzedzających zwykłe zniszczenie.
Ścieralność- zdolność mat. Do przyjmowania pierwotnej postaci po usunięciu siły zewnętrznej, pod wpływem której próba zmieniła swój kształt.
Alit- krzemian trójwapniowy
Belit- krzemian dwuwapniowy
Brownmilleryt-czterowapniowy związek tlenku glinu i tlenku żelaza
Klinkier cementowy - produkt w postaci grudek otrzymany przez wypalenie w temperaturze spiekania zmielonych i dokładnie wymieszanych surowców, dobranych w odpowiedniej proporcji.
Ciasto wapienne-otrzymywane przez gaszenie wapna w dołach, gdzie zawartość wody =50% masy ciasta wapiennego.
Wapno budowlane: wapno wapieniowi (CL), dolomitowe(DL),palone (Q), hydrotyzowane(S) dolomitowe półhydratyowane, dolomitowe całkowicie zhydratyzowane.
Gaszenie wapna- polega na reakcji chemi. Tlenku wapnia z wodą. Wapno w kawałkach powinno być gaszone 7 dni ze względu na wilgoć oraz dwutlenek węgla.
Wapno hydrauliczne - spoiwo hydrauliczne o barwie szarej lub żółtawej otrzymywane przez wypalenie w temperaturze od 900 do 1100 °C margli lub wapieni marglistych zawierających od 6 do 20% domieszek gliniastych lub wapieni krzemiankowych, zgaszenie ich na sucho i zmielenie.
Projektowanie betonu metodą 3 równań-met. Obliczeniowo-doświadczalna, w której uwzględnia się jakość cementu i kruszywa
Wytrzymałość fc=Ai(C/W±a)
Konsystencja
W=Cwc+Kwk
Szczelności
C/pc+K/pk+W=1000
Klasy wytrzymałości betonu: C8/10, C12/5, C16/20, C20/25, C25/30, C30/37, C35/45, C40/50, C45/55, C 50/60, C 55/67, C60/75, C70/85, C 80/95, C90/105, C100/115
Pełzanie-ciągły wzrost odkształceń plastycznych mat. Bez zmiany wart. działają. siły zewnętrznej
Sortyment - określona część (frakcja) substancji wyodrębniona w trakcie prowadzenia jej analizy sitowej. Wyróżniamy sortyment połączony i sortyment zasadniczy
Klasy wyrobu ceramicznego:
Wytrzymałość na ściskanie: 3,5; 5; 7; 10; 15; 20; 25
Szkło zespolone- układ dwóch lub więcej tafli szkła połączonych w zespół w sposób szczelny na obwodzie o rozdzielonych przekładką dystansową.
Szkło niskoemisyjne(ciepłochronne)-obniża straty ciepła. Jedna strona jest pokryta w procesie produkcyjny specjalną powłoką tlenków metali, warstwa a przepuszcza energie słoneczną do budynku ale jako element zestawu termoizolacyjnego, znacznie redukuję stratę.
Szkło piankowe-otrzymywane przez spienienie proszku szklanego z substancją wywołującą w temp. Mięknienia szkła fazę gazową
Szkło ognioodporne- może być zbrojone siatka stalową, a także kształtki szklane i szkło klejone. takie szkło nie może przepuszczać gazów i płomieni przez 30minut
Szkło hartowane- to szkło nagrzewane, a następnie gwałtownie schłodzone w celu wywołania trwałego gradientu naprężeń dających wzrost wytrzymałości mechanicznej i odporności termicznej
Szkło samoczyszczące-szkło pokryte od zewnątrz specjalną powłoką umożliwiającą samooczyszczenie się szkła
Lepik na zimno - używany w szczególności do przyklejania pap do podłoża, sklejaniu pap miedzy sobą w wielowarst. Izol.. Wodochronnych, oraz wykonywaniu powłok wilgociowych i wodochronnych typu lekkiego.
Lepik na gorąco- jest stosowany do przyklejania pap do podłoża betonowego i sklejania pap między sobą w wielowarstwowych izolacjach wodoodpornych, oraz do przyklejania folii budowlanych olejo- i bitumoodpornych do podłoża betonowego.
Płyta OSB - płyta drewnopochodna opracowana specjalnie dla budownictwa, tak zwana płyta o ukierunkowanych wiórach płaskich. Zawiera ponad 90% drewna. 3 warstwy
Ceramika spieczona-cegły kominowe, cegły kanalizacyjne, cegły klinkierowe, płytki ścienne, płytki elewacyjne, płytki kamionkowe i kwasoodporne, kształtki i rury kanalizacyjne kamionkowe, wyroby fajansowe.
Ceramika porowata -cegła budowlana(kratówka dziurawka, pustki ścienne, dachówki, cegła modularna
Gatunki wapna-ciasto wapienne, wapno palone, wapno hydratyzowane, wapno hydrauliczne.
Klinkier cementowy - produkt w postaci grudek otrzymany przez wypalenie w temperaturze spiekania zmielonych i dokładnie wymieszanych surowców, dobranych w odpowiedniej proporcji. Dzielimy na: barowy, glinowy, portlandzki.
Asfalt ponaftowy- powstaje w wyniku dwukrotnej destylacji ropy naftowej. Dzieli się on na: asfalt drogowy i asfalt izolacyjny.
Asfalt naturalny - występuje w przyrodzie na ogół w pobliżu złóż ropy naftowej w postaci: złóż i skał bitumicznych.
Hydroizolacja- stosowane w częściach budynku, które mają kontakt z jakąkolwiek wodą.
Hydroizolacja przeciwwilgociowa- zabezpieczają przegrody bud. Przed działaniem wody kondensacyjnej w gruncie lub przed parą wodną.
Hydroizolacja przeciwwodna-chroni przed bezpośrednim działaniem wody opadowej lub wody pojawiającej się sporadycznie, a będąca w kontakcie przegrodą bud.
Lakier- nie pigmentowy rozwór żywic lub stopów żywic z olejami roślinnymi w rozpuszczalnikach tworząc po wyschnięciu bezbarwne gładkie, twarde i błyszczące powierzchnie
Rozpuszczalnik-to ciecz lub mieszanina cieczy charakteryzująca się niską temp. Wrzenia i małym ciepłem parowania, w której substancja błonotwórcza jest całkowicie rozpuszczalna. Dodaje się go w celu doprowadzenia mat. Malarskiego do żądanej lepkości roboczej.
Rozcieńczalnik-to ciecz lotna, która nie jest rozpuszczalnikiem substancji błonotwórczych, a funkcje, jakie spełnia w materiale malarskim, sprowadzają się głównie do regulowania jego lepkości i dostosowania do warunków i metod nanoszenia mat. Malarskiego na podłoże.
Wyroby pilśniowe: porowate, używane do izolacji akustycznej i termicznej, są to płyty nie prasowane; pół twarde, do produkcji mebli; twarde podczas klejenia poddane są obróbce termicznej pod ciśnieniem Używane są do robót stolarskich jako okładziny np. skrzydeł drzwiowych; bardzo twarde - proces produkcji przebiega analogicznie jak płyt twardych. Płyty dodatkowo nasączane są olejem lub żywicami, albo mają wierzchnią powierzchnię pokrytą emalią. Przeznaczone są do robót stolarskich.
Szkło float- to płyty szklane otrzymywane przez pocięcie taśmy szklanej formowanej na powierzchni stopionego metalu.
Klasy odporności szkła:
Na przebicie i rozbicie: O1, O2, P1,…,P8
Na strzał z broni: S1,…,S5
Na działanie fali detonacyjnej: D1,D2,D3
Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych: A1- niepalność(beton, stal);A2 niepalność(płyta gk),
B- zapalność małym płomieniem przez 60s.(PCV); C- zapalność małym płomieniem, przez 60s. (płyta gk);D- rozgrzane po 2 min.(drewno bez zabezpieczeń); E- rozgrzanie przed 2 min.-spienione tzw. Sztuczne o zmniejszonej palności; F- nie przebadane (spoiwa tzw. Sztuczne)
Badanie penetracji asfaltu- PN-EN 1426:2001 próbka asfaltu, wkładana jest do pnetrometru;100g;5s.- czas zagłębiania się igły 25ºC- temp. Powietrza i próbki; 100g- obciążenie
1ºPen=0,1mm; wynikiem jest średnia artmetyczna z 3 pomiarów
Fosfogips-produkt uboczny powstający w procesie produkcji kwasu fosforowego metodą kwaśna.
Czas wiązania spoiw gipsowych- początek liczony jest od momentu wsypania spoiwa do wody i obejmuje czas, w którym zaczyn utrzymuje właściwości plastyczne. Natomiast koniec od momentu wsypania wsypa spoiwa do wody, do otrzymania stwardniałego tworzywa
Kruszywa naturalne- dzieli się na dwie zasadnicze grupy: kruszywa grube - obejmujące żwiry i pospółki oraz kruszywa drobne - piaski
Kruszywo sztuczne- kruszywo uzyskane przez wypalenie w temperaturze spiekania odpowiednio przygotowanych glin, łupków, popiołów lotnych, itp. lub przez obróbkę żużla wielkopiecowego lub paleniskowego.
Kruszywo organiczne- kruszywo uzyskiwane z trocin, torfu, wełny drzewnej, trzciny, słomy rzepakowej, paździerzy, itp. Kruszywo organiczne stosowane jest do lekkich betonów porowatych.
Paroprzepuszczalność folii- to zdolność do przepuszczania pary wodnej mierzona w gramach na metr kwadratowy folii w ciągu doby - g/m2/24h.
Beton- materiał budowlany (sztuczny kamień) utworzony w wyniku związania i stwardnienia mieszanki spoiwa (najczęściej cementu), wody oraz (w betonach kruszywowych) wypełniacza (piasku, żwiru).
Mieszanka betonowa- jednolita mieszanina składników betonu (kruszywo, cement, woda, dodatki), przed lub po zagęszczeniu, lecz przed rozpoczęciem twardnienia.
Czas wiązania cementu- uzależniony od temp., współczynnik wodno-cementowy, stopnia rozdrobnienia, oraz dodatki regulujące czas wiązania. Badamy aparatem Vicata.
Konglomerat- całość, która jest zlepkiem różnych, często niepasujących części lub elementów, lub rodzaj skały osadowej.
Krzywa uziarnienia (krzywa składu ziarnowego) na podstawie wykonanej wcześniej analizy sitowej, nanoszone są jej wyniki na specjalną siatkę półlogarytmiczną. W wyniku czego otrzymujemy graficzne przedstawienie uziarnienia.
Kruszywo budowlane - drobny materiał pochodzenia naturalnego lub sztucznego stosowany do wyrobu zapraw i betonów. Dzielimy na: naturalne, łamane, sztuczne, ze względu na uziarnienie: jednofrakcyne i wielofrakcyjne.
Konsystencja zaprawy- jest miarą sztywności i tym samym urabialności świeżej, jeszcze nie zestalonej zaprawy. Rozróżnia się głównie trzy zakresy konsystencji: sztywna, plastyczna i miękka.
CORIAN-składa się z 2/3 z naturalnego minerału - wodorotlenku glinu, pozostała reszta to metakrylan metylu oraz różne pigmenty.
Spoiwa gipsowe- to mat wiążące, otrzymywane z naturalnych siarczanów wapna występujących w przyrodzie w postaci kamienia gipsowego. Produkcja tych spoiw polega na obróbce kamienia gipsowego.
Ceramika porowata- cegła bud.: kratówka, dziurawka, pustaki ścienne, dachówki(K1,K2,K2,5;K3), cegła modularna.
Cegła budowlana- grupy: Z-zwykła, L-licowa; rodzaj: M-mrozoodporna, N- nie odporna na działanie mrozu.
Typy: B- bez otworów; P-pełne; D- drążone; S- szczelinowe.
Pustaki o ścian działowych-pustaki do przewodów dymowych i wentylacyjnych, pustai ogrodzeniowe, pustaki stropowe( Dz-3, Ceram),ceramiczne rurki dynarskie, nakrywy kablowe, cegła szamotowa, kafle piecowe, cegły kształtki i elementy poryzowane.
Ceramika spieczona- cegły kamionkowe, kanalizacyjne, klinkierowe, pustaki ścienne i szkliwione, płytki elewacyjn, płytki kamionkowe, kwasoodporne, kształtki i rury kanalizacyjne, wyroby fajansowe.
Penetracja- to konsystencja wyrażona jako głębokość na jaką wnika pionowo w powłokę badanego mat igła w określonych warunkach i temp., obciążenia i czasu trwania tego obciążenia.
Temp. Mięknienia asfaltu PN-EN 1427: 01
Metoda pierścienia i kuli. Pierścień mosiężny o śred 15,9mm h=6,4mm. kula stalowa o śred. ,5mm, m=3,5g; podgrzewamy tak aby temp. Podnosiła się o 5ºC na min. Tpik- temp. Pierścienia i kuli.
Siła zbywalności papy- PN-90/PN-04615; 250x50mm(10 próbek, 5wzdłóż, 5 w poprzek rolki) próbki mocuje się w szczekach maszyny i poddaje się rozciąganiu. W momencie rozerwania albo naderwania próbki należy zapisać siłę wynik śr. Art. 10 pomiarów
Oznaczenie giętkości papy- 200x50mm-d<80; 400x50mm-d>80;d=10,5,20,..,250mm. Po próbki dla każdego półobrotu i dla każdej temp. W wodzie o 20ºC należy przechowywać 15min, w wodzie o 4ºC przez 30 min., w wodzie z lodem 0ºC przez 30 min. W zamrażarce 5ºC 2 h. Po wyjęci próbki oijamy klocek. Wynik jest dodatni jeśli przynajmniej 3z4 próbek nie wykazały rys i pęknięć.
Oznaczenie przenikalności papy- 3 próbki o d=80mm. Od spodniej strony przykładamy bibułkę, wkładam między śruby, zalewamy wodą. Wysokość słupa wody 500-2000mm(w zależności od rodzaju papy). Po upływie 24h godzin sprawdzamy czy bibułka jest wilgotna. Wynik jest dodatni jeśli żadna z 3 próbek nie przepuściła wody.
Badanie nośności na zginanie dachówki PN-EN538:99. Badanie siły łamiącej. 10 próbek w stanie powietrzno-suchych. Jeżeli próbki są zawilgocone to należy je suszyć od 10-40ºC w wilg. Względnej <90%. Masa przyrost obciążenia powinien następować 50N/s. Odczytujemy siłę F[kN]. Wynikiem jest śr. Art. Z 3 pomiarów. Nośność na zginanie zależy od kształtu dachówki i nie można bezpośrednio porównać wartości siły łamiącej dla różnych typów dachówki